30.4.14

Ιδού κύριοι η ανάπτυξη!

Του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη

Κάπου στην επαρχία, μια αναπνοή από τα σύνορα. Εκεί που δεν υπάρχει μαζικός τουρισμός και οι άνθρωποι δεν συνωστίζονται σε πολυκατοικίες. Εκεί χωροθετήθηκε αυτή η ανάπτυξη.

Δεν την όρισε ανθρώπινο χέρι, αν ήταν έτσι θα την πήγαινε σε ένα μέρος βολικό, κάτω από την Ακρόπολη ή δίπλα στους λουόμενους. Την όρισε ο δημιουργός, δημιουργώντας αξιόλογα κοιτάσματα μαρμάρων, γρανίτη και φυσικών λίθων.

Κι εμείς σκάβοντας τη γη, αξιοποιούμε το μάρμαρο κατά το δοκούν. Πρώτα το βγάζουμε από τη γη και μετά στο εργοστάσιο το κάνουμε πλάκες και διάφορα τεχνήματα που ζουν για πάντα. Κάποτε οι πρόγονοί μας, έστησαν πάνω του την αρχιτεκτονική και γλυπτική των κλασικών χρόνων.

Το λατομείο είναι κοντά στο χωριό Γρανίτης, στη θέση δροσερό ρέμα. Ένα άλλο λατομείο είναι πιο κοντά στον Βώλακα, στο Νευροκόπι, στην Καβάλα, στην Κοζάνη, στα Γιάννενα, στον Εβρο, σε όλη την ελληνική περιφέρεια. Οι εργαζόμενοι και οι οικογένειες τους ζουν από την πέτρα. Και μαζί με αυτούς έρχεται και η ανάπτυξη της κατανάλωσης, τα σουβλατζίδικα, τα εμπορικά καταστήματα, οι τράπεζες. Κι ακόμη έτσι στήνονται τα σχολεία στα σύνορα, εκεί που διαφορετικά θα κυριαρχούσε η ερημιά και η απομόνωση.

Μας αρέσει αυτή η ανάπτυξη; που σκάβει το βουνό και απαξιώνει την αισθητική του τοπίου; Που αν δεν προσέξει κανείς διακυβεύει την βιοποικιλότητα και την υγεία; Που κόβει τα κομμάτια από τα σωθικά της γης και δεν τα κάνει πλέον Ακρόπολη ή Δελφούς αλλά τα στέλνει στην Kίνα ή όπου αλλού ; Που εκμεταλλεύεται έναν πόρο κοινό μεν και σε αφθονία στον τόπο μας αλλά μη ανανεώσιμο παρά μόνο σε γεωλογική κλίμακα;

Ναι, την προτιμούμε από την άλλη. Που συχνά είναι εικονική και δεν ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες του πολίτη. Που τον στριμώχνει στο υδροκέφαλο κέντρο. Που προφασίζεται την βιωσιμότητα ακριβώς επειδή το περιβαλλοντικό αποτύπωμά της είναι συγκαλυμμένο.. Που βάζει την πράσινη φορεσιά όχι για να αντιμετωπίσει τα ουσιαστικά προβλήματα αλλά για να υποκριθεί και να αναδείξει έναν νέο καταναλωτικό γύρο, οικολογικό αυτή τη φορά.

Γιατί; Γιατί είναι πραγματική ανάπτυξη, με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Γιατί δεν εστιάζει μόνο στην κατανάλωση, μεταφέροντας λεφτά από την μία τσέπη στην άλλη. Γιατί φέρνει συνάλλαγμα και απασχολεί προσωπικό, εργατικό, τεχνικό και επιστημονικό. Γιατί παραμένει εκεί χειμώνα-καλοκαίρι, να μας στηρίζει όταν ο τουρισμός πηγαίνει στο σπίτι του.. Γιατί αν προσέξουμε, είναι σε μεγάλο βαθμό αντιστρεπτό το αποτύπωμά της. Γιατί στο κάτω-κάτω θέλουμε να εργαζόμαστε στον τόπο μας, στα χωριά μας και όχι να ξενιτευόμαστε εντός και εκτός Ελλάδος.

[www.protagon.gr]

28.4.14

Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο!

... Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω για το πώς να ζω, τι να κάνω και πώς να είμαι, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο. Η σοφία δε βρισκόταν στην κορυφή του σχολικού βουνού, αλλά εκεί, στα βουναλάκια από άμμο, στο νηπιαγωγείο. Αυτά είναι τα πράγματα που έμαθα:
  • Να μοιράζεσαι τα πάντα.
  • Να παίζεις τίμια.
  • Να μη χτυπάς τους άλλους.
  • Να βάζεις τα πράγματα πάλι εκεί που τα βρήκες.
  • Να καθαρίζεις τις τσαπατσουλιές σου.
  • Να μην παίρνεις τα πράγματα που δεν είναι δικά σου.
  • Να λες συγγνώμη, όταν πληγώνεις κάποιον.
  • Να πλένεις τα χέρια σου πριν από το φαγητό.
  • Να κοκκινίζεις.
  • Ζεστά κουλουράκια και κρύο γάλα κάνουν καλό.
  • Να ζεις μια ισορροπημένη ζωή, να μαθαίνεις λίγο, να σκέπτεσαι λίγο, να σχεδιάζεις, να ζωγραφίζεις, να τραγουδάς, να χορεύεις, να παίζεις και να εργάζεσαι κάθε μέρα από λίγο.
  • Να παίρνεις έναν υπνάκο το απόγευμα.
  • Όταν βγαίνεις έξω στον κόσμο, να προσέχεις την κίνηση, να κρατιέσαι από το χέρι και να μένεις μαζί με τους άλλους.
  • Να αντιλαμβάνεσαι τα θαύματα. Να θυμάσαι το μικρό σπόρο μέσα στο δοχείο από φελιζόλ. Οι ρίζες πάνε προς τα κάτω και το φυτό προς τα πάνω. Κανείς πραγματικά δεν ξέρει πώς και γιατί, αλλά όλοι μας μοιάζουμε σ’ αυτό.
  • Τα χρυσόψαρα, τα χάμστερς, τα άσπρα ποντίκια, ακόμη κι ο μικρός σπόρος μέσα στο πλαστικό δοχείο, όλα πεθαίνουν. Το ίδιο κι εμείς.
Να θυμάσαι τελικά τα βιβλία και την πρώτη λέξη που έμαθες την πιο μεγάλη απ’ όλες: τη λέξη ΚΟΙΤΑ.

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε βρίσκονται κάπου εδώ μέσα. Ο χρυσός κανόνας, η αγάπη και οι βασικές αρχές υγιεινής, η οικολογία, η πολιτική, η ισότητα και η υγιεινή ζωή.

[από το βιβλίο του Robert Fulghum με τίτλο: «Όσα πραγματικά θα έπρεπε να ξέρω τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο»]

27.4.14

Οι Ελληνικοί ορυκτοί πόροι και η Naomi Klein

Με ενδιαφέρον διάβασα το άρθρο της κυρίας Naomi Klein με τίτλο «Οι ανανεώσιμες πηγές και το λόμπι του φυσικού αερίου” που αναδημοσιεύσατε εδώ: http://www.energypress.gr/news/Oi-ananewsimes-phges-kai-to-lompi-fysikoy-aerioy μέσω της Καθημερινής. 

Η κυρία Klein αναφέρθηκε στη χώρα μας γράφοντας πως «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, το λόμπι του αερίου χρησιμοποιεί την οικονομική κρίση για να υποδείξει σε χώρες όπως η Ελλάδα ότι θα βγουν από το χρέος και την απελπισία εάν επιτρέψουν εξορύξεις στις όμορφες αλλά ευαίσθητες θάλασσές τους...». 

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ανάγκη για «...επείγουσα μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας...». Με λίγα λόγια, η κυρία Klein προτρέπει τους Έλληνες να μην προσπαθήσουν καν να παράξουν με ορθά περιβαλλοντικό τρόπο το δικό τους προϊόν, αλλά να εισάγουν ένα άλλο προϊόν.

Ωστόσο, θα προσπαθήσω να δώσω μία αναλογική εικόνα της ακτιβιστικής αρθρογραφίας της κυρίας Klein σε σχέση με την Ελληνική Αρχαιότητα. Η συστηματική και εντατική εκμετάλλευση των αργυρομολυβδούχων μεταλλευμάτων του Λαυρίου ξεκίνησε στην Αθηναϊκή Δημοκρατία το 508 π.Χ. Με τον άργυρο του Λαυρίου (και τη φορολογία) ο Περικλής κατασκεύασε τα μνημεία του Χρυσού Αιώνα των Αθηνών. 

Με τα κέρδη του ορυχείου του Λαυρίου χτίστηκε η Ακρόπολη και οι Αθηναίοι κατασκεύασαν τον περίφημο ναυτικό τους στόλο με τον οποίο κατατρόπωσαν τους Πέρσες. Παρόλα αυτά, η εξόρυξη των μεταλλευμάτων του μολύβδου ενέπλεκε κινδύνους για τους Αθηναίους.

[πλήρες άρθρο του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου από το energypress.gr]

25.4.14

«Ελλάδα 2021: Το νέο Εθνικό Αναπτυξιακό Πρότυπο»

Βασισμένο σε εννέα πυλώνες είναι το νέο αναπτυξιακό πρότυπο για την Ελλάδα, το οποίο, με τον τίτλο «Ελλάδα 2021: Το νέο Εθνικό Αναπτυξιακό Πρότυπο», προβλέπει ριζική αλλαγή της παραγωγικής δομής στη χώρα. Παράλληλα, προαναγγέλλει μειώσεις φόρων, αρχικά στα κέρδη των επιχειρήσεων και σε δεύτερο στάδιο στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και στη φορολογία στην ενέργεια και στα φυσικά πρόσωπα, όπως και ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τους ανέργους.

Το προσχέδιο του νέου αναπτυξιακού προτύπου παρουσιάστηκε στη συνεδρίαση του Euro Working Group, από τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών, και, σύμφωνα με πληροφορίες, το κείμενο έγινε δεκτό με ευνοϊκά σχόλια από τους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, τα βασικά σημεία του προσχεδίου έχουν ως εξής:

Συνοπτικά, το νέο αναπτυξιακό πρότυπο βασίζεται στους ακόλουθους 9 πυλώνες:
-Τουρισμός
-Πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση αγροτικών προϊόντων
-Ενέργεια
-Διαμετακομιστικό εμπόριο & Συνδυασμένες μεταφορές
-Έρευνα, Τεχνολογία & Καινοτομία
-Βιομηχανία Φαρμάκων
-Βιομηχανία μετάλλων και δομικών υλικών
-Ναυτιλία και συναφείς δραστηριότητες
-Εμπορεύσιμες υπηρεσίες»

«Ελληνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο»

23.4.14

Οι μη αμειβόμενες «μαϊμούδες» του δημοσίου


 Συχνά αναρωτιόμαστε τι δεν πάει καλά με το ελληνικό δημόσιο. Όταν παλιότερα, πριν από την οικονομική κρίση, κάποιοι τολμούσαμε να πούμε την άποψή μας για την αξιοκρατία και τη σύνδεση της παραγωγικότητας με την αμοιβή, όλοι μάς έριχναν τον κεραυνό: από την τσέπη σου τους πληρώνεις και γκρινιάζεις;

Και η ζωή συνεχιζόταν έτσι, όμορφα κι ωραία: το 10-20% δούλευε, το 80-90% καθόταν στις ξαπλώστρες ή έστω τηρούσε τα προσχήματα… Και φυσικά όλοι ήμασταν υπεράριστοι στην αξιολόγηση. Μη φανταστείτε ότι άλλαξε κάτι τώρα, πέραν του ότι με τις πολλές συνταξιοδοτήσεις, αυτό το δύσμοιρο 10-20% των Λευτεράκηδων πιέζεται ακόμη παραπάνω. Διότι ποτέ και με κανέναν ουρανοκατέβατο νόμο δεν μπορείς να βάλεις κάποιον που ουδέποτε επί σειρά ετών έμαθε να εργάζεται, να το κάνει τώρα…

Δείτε όμως τι γίνεται όταν πληρώνεσαι άνισα για την ίδια δουλειά ή -στην περίπτωση του δημοσίου- όταν πληρώνεσαι το ίδιο για τελείως διαφορετική δουλειά.

Το βίντεο με τις δύο μαϊμούδες είναι απλό, πλην όμως αρκούντως κατατοπιστικό!

22.4.14

Το Σουηδικό αναπτυξιακό πρότυπο για τη μεταλλεία


Χρησιμοποιώντας τα οικονομικά δεδομένα και μεγέθη για το 2012, τα συνολικά έσοδα, ο λεγόμενος «τζίρος», από τη μεταλλευτική δραστηριότητα ήταν για τη Σουηδία περίπου 4 δισ. ευρώ.

Από το ποσό αυτό το Σουηδικό εισέπραξε περίπου 1,2 δισ. ευρώ με τη μορφή μεταλλευτικών τελών και εταιρικών και «εν γένει» φόρων, 1,5 δισ. ευρώ διατέθηκαν σε μισθούς άμεσης απασχόλησης και εργολαβικές υπηρεσίες και 600 εκατ. ευρώ στην έρευνα, περιβαλλοντική αποκατάσταση και αλλαγές χρήσεων γης.

Το καθαρό εταιρικό κέρδος ανήλθε σε περίπου 600 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 15% των συνολικών εσόδων.

Πλήρες άρθρο εδώ 

Αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ότι ο Ορυκτός Πλούτος δεν ειναι σεντούκι με χρυσά νομίσματα. H αξία των ΟΠY δεν μπορεί στο σύνολό της να πιστωθεί ως χρηματική εισροή του δημοσίου είτε κάποιων μεταλλευτικών επιχειρήσεων. Η αλήθεια είναι ότι η εξόρυξη των κοιτασμάτων στο σύνολό τους απαιτεί χρόνο, χρήμα, εργασία, τεχνογνωσία και επιχειρηματικό ρίσκο. Απαιτεί σημαντική γεωτρητική ή γεωχημική έρευνα, προπαρασκευαστικά έργα, κατεργασίες μεγάλου κόστους και υψηλού ρίσκου, αγορά τεχνογνωσίας, καύσιμα, ενέργεια, μισθώματα, τέλη, φόρους, δάνεια, κινητό και ακίνητο εξοπλισμό εκμετάλλευσης, μισθούς εργαζομένων, έξοδα διοίκησης των επιχειρήσεων κλπ. Κι ακόμη έξοδα που αφορούν την αποκατάσταση περιβάλλοντος αλλά και τα αντισταθμιστικά οφέλη προς τις τοπικές κοινωνίες.

Ολα αυτά τα έξοδα θα πρέπει να αφαιρεθούν από τη εκτιμώμενη αξία των ΟΠΥ και στο τέλος παραμένει το (σημαντικά κυμαινόμενο) κέρδος της μεταλλευτικής επιχείρησης, το άμεσο όφελος της πολιτείας από μισθώματα και τέλη και το έμμεσο γενικότερο δημόσιο συμφέρον (απασχόληση, αντισταθμιστικά οφέλη, περιφερειακή ανάπτυξη κλπ).

Πέτρου Τζεφέρη: Ποια είναι η αξία του ορυκτού μας πλούτου;

18.4.14

Σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών

Το σπήλαιο Αλιστράτης Σερρών δεν διαθέτει μόνο έναν εξαιρετικά πυκνό και πανέμορφο διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, αλλά και τους περίφημους "εκκεντρίτες" καθώς και τους διάφορους "κουνουπιδοειδείς" σχηματισμούς που δεν βρίσκονται σε άλλα σπήλαια του ελλαδικού χώρου.

Επίσης ενδιαφέρον έχουν και οι λόφοι από την κοπριά των νυχτερίδων που κάποτε φώλιαζαν στο σπήλαιο. Σήμερα πια, ενοχλημένες από τα φώτα της τουριστικής αξιοποίησης, το έχουν εγκαταλείψει. Μένουν μόνο ορισμένες που φωλιάζουν στα σκοτεινά κι ανεξερεύνητα μέρη του σπηλαίου όπου δεν έχει ακόμη φτάσει η τουριστική διαδρομή...

Σε απόσταση 250 μέτρων από το νότιο μέρος της εισόδου του σπηλαίου, περνά η σιδηροδρομική γραμμή Σερρών – Δράμας.

Λίγα μέτρα πιο κάτω από την σιδηροδρομική γραμμή, βρίσκεται το Φαράγγι του Αγγίτη, το Βράους όπως λένε το ντόπιοι. Τοπίο σμιλεμένο από κάποια βίαιη γεωλογική ανακατάταξη, τοπίο ελληνικό.. Από αυτά που αξίζει να προστατευθούν.. για την χλωρίδα, για την πανίδα, για την ιστορική μνήμη, για το Rafting, το καγιάκ κ.α.

Και κάτι ακόμη. Τα 8 ευρώ είναι πολλά κύριε δήμαρχε, όταν με 12 ευρώ βλέπεις την ακρόπολη...

[Πέτρος Τζεφέρης]

8.4.14

Η Ελλάδα πάσχει από την Κατάρα των Πλουτοπαραγωγικών Πηγών και την Ολλανδική Ασθένεια!

Σε παλαιότερο άρθρο στο Energypress αναφέρθηκα στους λόγους στους οποίους πρέπει να ψάξουμε, να ανακαλύψουμε και να εξορύξουμε τους ορυκτούς μας πόρους.

Σε αυτό το άρθρο ανέφερα πως βάσει της ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, μία χώρα πάσχει από την κατάρα των πλουτοπαραγωγικών της πηγών εφόσον αποδεδειγμένα διαθέτει πλουτοπαραγωγικές πηγές και ταυτόχρονα πληρεί και τα τρία κάτωθι κριτήρια:
  • το πολιτικό της προσωπικό είναι διεφθαρμένο,
  •  οι θεσμοί της είναι ασθενείς λόγω της διαφθοράς, και
  •  το πολιτικό της σύστημα είναι πελατειακό (clientelism)
Σε αυτό το σημείο να σημειώσω πως δεν θεωρούνται μόνο οι ορυκτοί πόροι ως πλουτοπαραγωγικές πηγές μίας χώρας. Η θάλασσα δεν είναι πλουτοπαραγωγική πηγή; Τα βουνά της δεν είναι; Τα ποτάμια της δεν είναι; Το οικιστικό της περιβάλλον, δηλαδή οι όμορφες πόλεις της δεν είναι (π.χ. Βενετία);

Κάποιοι αντικρούουν την άποψή μου για την ανάγκη αναζήτησης και εξόρυξης των ορυκτών μας πόρων με το επιχείρημα της κατάρας των πλουτοπαραγωγικών πηγών αναφερόμενοι στο φαινόμενο resource curse.

Όμως ας σκεφτούμε το εξής ερώτημα: μήπως η Ελλάδα από το 1963 μετατράπηκε σε χώρα η οποία υποφέρει διαρκώς από την ασθένεια των πλουτοπαραγωγικών της πηγών; Μήπως δηλαδή η Ελλάδα πάσχει από το 1963 από την ασθένεια resource curse; Γιατί το λέω αυτό;

Το 1963 πρωτο-εφαρμόστηκε ένας καταστροφικότατος νόμος: ο νόμος της αντιπαροχής.Ένας νόμος ο οποίος στηρίχτηκε στο πελατειακό αλισβερίσι, και στην καταστροφή του φυσικού πλούτου της χώρας χάριν του οικονομικού κέρδους και του πολιτικού πελατειακού αλισβερισίου.Ένας νόμος ο οποίος μετατράπηκε σε συνήθεια καταστροφής του φυσικού μας περιβάλλοντος χάριν της άναρχης οικιστικής και τουριστικής δόμησης.Ένας νόμος ο οποίος κατέστρεψε κυριολεκτικά τη φύση της χώρας.Ένας νόμος αντίθετος σε κάθε έννοια βιώσιμης ανάπτυξης.Ένας νόμος καταπάτησης δασών, αιγιαλών, συνειδήσεων.Ένας νόμος καθρέφτης της διαφθοράς και του πελατειακού πολιτικού μας συστήματος.Ένας νόμος ο οποίος μπήκε καλά στο πολιτικό DNA του Έλληνα ψηφοφόρου...Ένας νόμος που ακόμη και όταν έπαψε να ισχύει, είχε αφήσει παρακαταθήκες διαφθοράς, σήψης και καταστροφής της βιώσιμης ανάπτυξης: κάθε λόγγος και ξενοδοχείο. Κάθε βουνό και resort. Κάθε resort και χαβούζα της Μεσογείου.

Όποιος θεωρεί πως ο τουρισμός δεν έχει καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας υπό τις πολιτικές συνθήκες των τελευταίων 50 ετών είναι απλά ανόητος...Ό,τι ακριβώς ορίζει η έννοια της κατάρας των πλουτοπαραγωγικών πηγών υφίσταται στη χώρα μας από το 1963...

Από την άλλη πλευρά, ας αναλογιστούμε και την Ολλανδική Ασθένεια (Dutch Disease). Στην επιστήμη των Οικονομικών, συνοπτικά, μία χώρα πάσχει από την Ολλανδική Ασθένεια όταν το οικονομικό της μοντέλο είναι προσανατολισμένο αποκλειστικά και μόνο προς ένα τομέα ο οποίος συνήθως σχετίζεται με την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών της πηγών εγκαταλείποντας ταυτόχρονα τους υπόλοιπους τομείς ανάπτυξης. Μήπως όμως αυτό δεν συνέβαινε στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες όπου εγκαταλείφθηκε πλήρως η πρωτογενής παραγωγή και «αξιοποιήσουμε» μόνο τον τουρισμό ο οποίος σχετίζεται με τη θάλασσα, τα βουνά και τα ποτάμια μας σε βάρος πολλές φορές του φυσικού μας περιβάλλοντος;

Άρα, οποιοδήποτε επιχείρημα το οποίο αντικρούει τις προσπάθειες αξιοποίησης των ορυκτών μας πόρων με τη δικαιολογία πως τάχα η χώρα μας κινδυνεύει να υποπέσει σε μία από τις δύο ασθένειες καταπέφτει. Καθώς η χώρα μας πάσχει από την Κατάρα των Πλουτοπαραγωγικών Πηγών (Resource Curse) και από την Ολλανδική Ασθένεια (Dutch Disease) εδώ και δεκαετίες.

Όλοι οι παίκτες του Ελληνικού πολιτικού παίγνιου το έκρυβαν κάτω από το χαλάκι της βόλεψης...πολίτες, κυβερνώντες, οικολόγοι κλπ...καιρός να το αντιληφθούμε όλοι μας και να προχωρήσουμε με σωστό στρατηγικό σχεδιασμό στη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ορυκτών μας Πόρων.

[του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου, Διπλ. Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης (M.Eng.), Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων]

6.4.14

4th International Forum Mineral Resources in Greece P. Tzeferis et al.

2.4.14

Euromines: The mining industry of the future