5/6/2024: Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

«Κύριε, Μη μου λογαριάσεις που αγάπησα τη Γη
περισσότερο από τους ουρανούς,
μη μου λογαριάσεις που η ψυχή μου
είναι βαριά από τη συνείδηση της Γης…»
(«Το τραγούδι της Γης», Στρατής Μυριβήλης)


Η ΕΓΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ, ΕΓΝΟΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΗ
Ο άνθρωπος, πολίτης της γης
«Αυτός λοιπόν ο Κόσμος πάει να γίνει Ωραίος
ο άπειρα ωραίος, ο άφταστος, ο απαράμιλλος,
άριστος των δυνατών Κόσμων,
όλων των δυνατών Κόσμων, των ενδεχόμενων, των πιθανών,
που θα μπορούσαν να γίνουν μ’ ένα “γενηθήτω”
και δεν έγιναν,
έμειναν πίσω από τη δυνατότητά τους,
ξεπεράστηκαν».
(«Το περιστέρι και τα Επτά Αναστάσιμα Θαύματα», Γιώργος Θέμελης)

Μικρές του ανθρώπου εποχές. Μικρές του κόσμου προσμονές. Μικρές της ζήσης αντοχές. Εγκλωβισμένος θαρρείς στο τέλμα του ο άνθρωπος, ένα τέλμα που ο ίδιος δημιούργησε για να άγει, αφήνεται να δεινοπαθεί στις πλάνες του, βαυκαλιζόμενος με την εφήμερη ευτυχία της απόλαυσης των ελαφρών της ζήσης˙ που –αλί!– ανεπαισθήτως τον βαραίνουν και τον ακινητούν. Παράλληλα, σισύφειοι μόχθοι και επίμοχθοι κόποι κρατούν σφαληχτό το βίο˙ δεν τον αφήνουν ν’ απλωθεί, να πράξει, να παράξει , να δώσει . Μα τούτο κατ ’ ουσίαν συμβαίνει: στη νυξ του βίου του ο άνθρωπος παραδέρνει, αναλισκόμενος στα μικρά της ύλης, που τον αποσκληρούν και τον καταστέλλουν. Τη γη χρησιμοποιεί εκμεταλλευτικά για να εκπληρώσει το άγονο πολιτισμικό του ιδεώδες στα πλαίσια της νεοζωής, το ιδεώδες της ευμάρειας και της παραθεωρημένης ευζωίας, μη λογίζοντας μολοντούτο τις αντοχές της.

Ξένος με το περιβάλλον του ο άνθρωπος, με τον κόσμο του, με την ύπαρξή του, δεν (επι)κοινωνεί με τη γη (με τη «μάνα», τη γεννήτορά του) και δεν «ποιεί ζωή». Οι πανανθρώπινες αξίες αγνοούνται, το ίδιο και οι κλασικές ελληνικές αρετές –του μέτρου, της λιτότητας, της δικαιοσύνης , της ευδαιμονίας, της ευσέβειας, της ελευθερίας, της αιδούς , της άμιλλας , της φιλίας , του έρωτα , της συμπόνιας (του ελέους), της αυτάρκειας, της εργασίας (για το ευ ζην), της ευγένειας, της ισονομίας και της ισοπολιτείας, της αξιοκρατίας, της ουσιαστικής και βαθιάς παιδείας, της καλοκαγαθίας, της φρόνησης, της ευβουλίας, της σοφίας, της φιλοσοφίας, της ομορφιάς, της αισθητικής. Τ’ αρχέτυπα, ξένα με τα σύμβολα της νεοζωής, δε συγκινούν και ανέγνωστα χάνονται.

Μπρος στον «Αρμαγεδδώνα» της εξέλιξής του ο άνθρωπος οφείλει να δει την Αποκάλυψη της ζωής του, όπως με την απομείωσή του ως οντότητα τού φανερώνεται, και να στραφεί στα πηγαία που έθιξε και τ’ απόδιωξε από το κοινωνικό του γίγνεσθαι , από το «επί» και «περί» του, επαναπροσδιορίζοντας τη ζωή του. Η νοιάξη της γης και η επιστροφή του στο αξιακό της σύστημα, είναι βασικό απαιτούμενο για την επιτέλεση της πράξης της ζωής δημιουργικά, αφού από τη γη, από τη φύση, ξεκινούν όλα˙ και σε αυτήν , με τον έναν ή άλλον τρόπο, καταλήγουν. Η συνέχεια, το μέλλον της ανθρωπότητας, συναρτώνται με την κατάσταση της γης και το πώς η φύση αντιμετωπίζεται από τον άνθρωπο. Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος εξαρτά το μέλλον του, που είναι το μέλλον της γης, ο οποίος ως διαχειριστής, λειτουργός και συμμέτοχος στο φυσικό όλον, οφείλει για τη γη να πράττει συνετά και με συνείδηση. Το κτίζειν, ως έκφραση του δημιουργείν, «ποιεί φύση» στα πλαίσια της δημιουργίας. Οφείλουμε εν προκειμένω να διαχωρίσουμε τη σημασία της έννοιας «δημιουργία», από την έννοια «παραγωγή». Διότι, το «παράγω» αναφέρεται στο ενέργημα, ενώ το «δημιουργώ» στην ενέργεια. Το «παράγω» παραπέμπει στο γέννημα, ενώ το «δημιουργώ» στη γέννηση –δε λέμε, λ.χ., «δημιουργώ προϊόντα», αλλά «παράγω προϊόντα». Το δημιούργημα σε αυτή του τη διάσταση αποτελεί αξία διότι εμπεριέχει την έννοια της φύσης του πράγματος στη θεώρησή του. Η φύση του πράγματος, είναι το «Είναι» του . Είναι αυτό που εισάγεται ως πνεύμα όταν δημιουργείς, ως έμπνευση και σπουδή όταν «ποιείς φύση». Διά τούτο και ο άνθρωπος πράττει φυσικώς όταν δημιουργεί, όταν φτιάχνει «ποιήματα» ζωής –όταν δηλαδή ποιεί στη γη και δεν παραποιεί, όταν κατά φύσιν κι όχι παρά φύσιν λειτουργεί!

(από το βιβλίο του Α. Καπετάνιου «ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ», έκδοση ιδίου, Αθήνα 2020, https://www.bookstation.gr/Product.asp?ID=55012).