13.6.10

Βιωσιμότητα (sustainability): η μεγαλύτερη πρόκληση του καιρού μας..

Η μεγαλύτερη πρόκληση του καιρού μας δεν εντοπίζεται γεωγραφικά. Είναι η μετάβαση (από τον καταναλωτισμό) προς την «Βιωσιμότητα» (Sustainability), η οποία αποτελεί μια πορεία, μια διαρκή προσπάθεια του ανθρώπου να διατηρηθεί στο πεπερασμένο οικοσύστημα της Γης. Η βιωσιμότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούν έννοιες ανθρωποκεντρικές αλλά και περιβαλλοντοκεντρικές, και διαφέρουν απόλυτα από την «άγρια» ή απεριόριστη ανάπτυξη-μεγέθυνση, που πρεσβεύει η κλασική οικονομία. Σήμερα, όλοι οι  κύκλοι της φύσης,  έχουν διαταραχθεί με ευθύνη κυρίως του ανθρώπου. Ο πλανήτης θα ξαναβρεί την ισορροπία του, όπως κάνει εκατομμύρια χρόνια τώρα, το ζητούμενο είναι σε τι κατάσταση θα είναι ο άνθρωπος, όταν επέλθει η ισορροπία!  Θα πρέπει λοιπόν να αναζητήσουμε τις λύσεις εκείνες που θα οδηγήσουν σε μια αρμονικότερη συνύπαρξη του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, σε μια σχέση όχι ανταγωνιστική αλλά με θετικές συνέργειες.

 Για μένα, η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι παρά η ανάπτυξη (οικονομική-κοινωνική-πολιτισμική) που είναι συμβατή με τη ζωή μας καθώς κι εκείνη των νεώτερων γενιών που θα έρθουν. Είναι λοιπόν η αξιοβίωτη ανάπτυξη, που αξίζει να τη βιώνει κανείς.

Εντούτοις, η βιωσιμότητα (όπως και η βιώσιμη ανάπτυξη) είναι ένας χώρος που προσφέρεται για εκμετάλλευση και κάθε είδους παρεξηγήσεις. Επιστήμονες και δημοσιογράφοι, πολιτικοί και βιομήχανοι,την έχουν βάψει με χρώματα και την έχουν μετατρέψει σε σημαία τους. Σημαία ευκαιρίας όμως. Δείτε Φαρμαληστρική βιωσιμότητα

Read More



Η βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και ενέργεια δεν έχουν χρώμα και ταμπέλες ούτε a priori κοινωνικά πιστοποιητικά. Δεν υπάρχει πράσινη και καφέ ανάπτυξη, ούτε a priori «καλοί» και «κακοί» ενεργειακοί πόροι. Υπάρχουν απλώς ορθολογικές ή μη, τεχνολογικά ώριμες ή μη, σύγχρονες ή ξεπερασμένες, οικο-αποδοτικές και περιβαλλοντικά ασφαλείς ή λιγότερο ασφαλείς, οικονομικά βιώσιμες ή μη, κοινωνικά υπεύθυνες ή μη, τεχνολογίες αξιοποίησης των ενεργειακών πηγών. Και βεβαίως, υπάρχουν χώρες οι οποίες τολμούν να επενδύουν σοβαρά στην οικονομία της γνώσης, στις τεχνολογικές και ερευνητικές προκλήσεις αιχμής, αλλά και χώρες οι οποίες απλά, παρακολουθούν τις εξελίξεις και υποκρίνονται διαρκώς, ψάχνοντας επίκαιρες αφορμές για ανέξοδη οικολογική αμετροέπεια.

Ας πάψει επιτέλους αυτός ο οικολογικός ρατσισμός. Ο,τι είναι πράσινο ή το βάφουμε πράσινο δεν σημαίνει ότι ειναι ταυτοχρόνως και βιώσιμο και ότι δεν ρυπαίνει. Ενα γήπεδο γκολφ ειναι πράσινο; O μαζικός τουρισμός ειναι πράσινος;  Η ψηφιακή τεχνολογία ειναι πράσινη;

Η φύση ψιθυρίζει παντού γύρω μας, στον τόπο μας αλλά και παντού. Σύντομα θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τελείως διαφορετικές ανάγκες: η λειψυδρία, η εξαφάνιση ή καλύτερα η ασάφεια και μεταβλητότητα των εποχών με τα «μεταλλαγμένα» χιόνια του καλοκαιριού και τους άκαιρους καύσωνες, τα ανοιξιάτικα λουλούδια που ανθίζουν τον ..Νοέμβρη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνοδεύονται από φυσικές καταστροφές, η διάβρωση και η ερημοποίηση των εδαφών, η διαρκώς μειούμενη βιοποικιλότητα την οποία υποτίθεται γιορτάζουμε φέτος, δίνουν ήδη το στίγμα των αναγκών του άμεσου μέλλοντος.

Το θέμα είναι βαθιά πολιτικό, αλλά ακόμη βαθύτερα ανθρώπινο, αφού αφορά τελικά την ίδια την ύπαρξή μας στον πλανήτη η οποία διακυβεύεται για πρώτη φορά σε τέτοιο συλλογικό επίπεδο. Δυστυχώς, οι πολιτικές ηγεσίες προβληματίζονται σε ορίζοντα τετραετίας αφήνοντας τα σπουδαιότερα για τους επόμενους και πάει λέγοντας. Με αυτόν τον τρόπο μόνο δειλά βήματα μπορούν να κάνουν, παραπλανώντας ουσιαστικά την κοινωνία και κωλυσιεργώντας στη λήψη ουσιαστικών μέτρων ενώ το πρόβλημα διαρκώς οξύνεται.. Οι ακαδημαϊκοί φορείς από τη μεριά τους, πρέπει να βγούν από το λήθαργο και να εκδηλώσουν τη συμμετοχή τους αναλαμβάνοντας την υπεύθυνη θέση του μπροστάρη. Οι ίδιοι οι πολίτες θα πρέπει να πάψουμε επιτέλους να ιδιωτεύουν, αλλά να αναλάβουμε τις ευθύνες μας μέσα από έγκυρη ενημέρωση, λογική και υπευθυνότητα, χωρίς κραυγές, υστερίες, οικολαγνεία, παντιέρες και αναίτιες μαύρες σημαίες!

Δυστυχώς, όπως απέδειξε και η πρόσφατη σύνοδος για το κλίμα, τα περιβαλλοντικά προβλήματα «επιλύονται» μέχρι σήμερα κυρίως σε «λεκτικό» επίπεδο. Εντούτοις, άποψή μου είναι ότι ήδη βρισκόμαστε σε μεταβατική περίοδο. Οι μεταβολές των αναγκών συντελούνται σταδιακά και βαθμιαία. Οι πολιτισμοί προκύπτουν από ουσιαστικές ανάγκες των πολιτών. Ο Πολιτισμός μας, αργά ή γρήγορα, θα αλλάξει. Όχι επειδή το θέλουμε εμείς , επειδή το σκεφτήκαμε κάποιοι, αλλά επειδή υπάρχει ανάγκη να γίνει. Όταν λοιπόν πρώτη μας ανάγκη θα είναι όχι να καταναλώσουμε αλλά να συσχετιστούμε, να κοινωνήσουμε με το περιβάλλον, να σεβαστούμε τη ζωή ανεξάρτητα αν είναι ανθρώπου, ζώου ή άλλου ζωντανού του πλανήτη, τότε θα μιλάμε για το τέλος του πολιτισμού αυτού, του ατομικισμού …Και την αρχή ενός άλλου, εκείνου της βιώσιμης ανάπτυξης, της βιώσιμη κοινωνίας, του βιο-πολιτισμού που θα αρχίζει και θα τελειώνει με το σεβασμό του βίου, της ζωής, όχι του ατόμου και της μπροστινής και πίσω αυλής του..

Mε ρωτούν συχνά: "Τί μπορούν να προσφέρουν τα μπλογκ και το ίντερνετ;" Tα πλανητικά προβλήματα, όπως είναι τα περιβαλλοντικά, απαιτούν και πλανητικές λύσεις αλλά και εναύσματα και πολιτικές που μπορούν να εξαπλωθούν επίσης πλανητικά. H ένοια της βιωσιμότητας θα πρέπει να περάσει οριζόντια και στους πολίτες. Αν η «θρυαλλίδα» της λύσης προκύψει μέσα από την κεντρική πολιτική σκηνή ή από τα ΜΜΕ ή από την «πράσινη επιχειρηματικότητα» ή από το «πέλαγος» των κοινοπραξιών των ιντερνετικών ΜΚΟ για το περιβάλλον και την άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία που προτείνουν ορισμένοι, τελικά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αρκεί ο πολίτης να βγει κερδισμένος. Πάντως, η λύση φαίνεται να περνάει μέσα από το διαδίκτυο το οποίο ως το μόνο απόλυτα πλανητικό επικοινωνιακό εργαλείο που δεν χειραγωγείται (τουλάχιστον εύκολα), μπορεί να «αθροίζει» αποτελεσματικά τις προσπάθειες είτε ατομικές είτε συλλογικές, είτε «αθώες» είτε «ένοχες», σε έναν κοινό σκοπό: την αφύπνιση του κόσμου.

Στην παρούσα ιστοσελίδα δίνεται βήμα σε οποιοδήποτε πολίτη ο οποίος μάλιστα προτρέπεται να αποστείλει κείμενα για οποιοδήποτε θέμα αφορά το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αρκεί αυτά να συμβαδίζουν με τις βασικές αρχές του ιστολογίου: Λέμε ελεύθερα αλλά κόσμια την άποψή μας, ακολουθούμε τη συνείδησή μας και όχι ύποπτες οικονομικές και πολιτικές "ατζέντες". Πάντα επώνυμα, γιατί άλλο η ανωνυμία και άλλο η συστηματική κατάχρησή της...

The Key to Sustainability: it is not all about money...but about values aswell!

[Τζεφέρης Πέτρος] [by Tzeferis Peter]

9 comments:

Sophia είπε...

Και όμως, όλοι επενδύουνε στον μαζικό τουρισμό (στο μυαλο έρχονται όλα τα τελευταία δημοσιεύματα επί του θέματος, κρουαζιέρες, συμφωνίες με γειτονικά κράτη, καθώς και η προβολή της ΠΟΤΑ)και βασικά όλοι χτίζουνε σε ένα οικονομικό μοντέλο, που στην ουσία κατασπαταλά πόρους με μια επίφαση βιωσιμότητας, αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο τις οικονομικές απολαβές ελαχίστων και με αριθμητική του ντόπιου πληθυσμού, εάν και εφόσον, και δεν εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πολυπαραγοντικό μοντέλο.

Η πολιτική ηγεσία μακράν απέχει του σωστού και βιώσιμου σχεδιασμού. Στηρίζεται σε μικροκομματικά συμφέροντα ή σε προσωπικά, παραβλέπει ακόμα και την κείμενη νομοθεσία κατά περίπτωση, και αρκείται σε θέσεις σύντομου εντυπωσιασμού για να ικανοποιήσει το ευρύ κοινό ή τέλος πάντων, να διασκεδάσει τις προσδοκίες του.

Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το διαδίκτυο αποτελεί πλέον το κυριότερο εργαλείο αφύπνισης του κόσμου, αλλά σίγουρα πρέπει να συνδυάζεται με κριτική σκέψη και σεβασμό απέναντι σε κάθε μορφή ζωής.... Το πλέον δύσκολο...

Οι απαιτήσεις μας διαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες μας, είτε αυτές είναι πραγματικές, είτε μας έχουν δημιουργηθεί μέσα από τα διάφορα οικονομικά και καταναλωτικά μοντέλα. Το θέμα είναι, κατά πόσο αντιλαμβανόμαστε ποιές είναι αυτές που πρέπει να διεκδικήσουμε, όχι απλά για να επιβιώσουμε στον κόσμο μας, αλλά για να συμβιώσουμε αρμονικά με αυτόν και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για αυτήν την "αξιοβίωτη ανάπτυξη". Πολύ εύστοχα ειπωμένο.

KitsosMitsos είπε...

Ενδιαφέρουσα προσέγγιση!
Η βιωσιμότητα κρύβει άραγε μέσα της προοπτικές ανάπτυξης;

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

H βιωσιμότητα φυσικά και πρόκειται για αναπτυξιακό πρότυπο. Μόνο που δεν έχει καμία σχέση με το σημερινό. Γιατί ισχύουν ολα όσα γράφει η ΣΟφία.
Πώς λοιπόν να μιλάμε για αξιοβίωτη ανάπτυξη;
Μιλάμε απλώς προσχηματικά και κατ'επίφαση και βάζουμε χρώματα στην ανάπτυξη. Ετσι για παράδειγμα δεχεσαι την απουλοποίηση της οικονομίας χωρίς δεύτερη σκέψη και απορρίπτεις ταυτόχρονα με τη μια την βιομηχανία, την μεταποίηση, το φουγάρο...
Μας εμαθαν να κρίνουμε με την εικόνα, to concept και όχι με το σχεδιασμό και την ουσία του αναπτυξιακού μοντέλου.
Πότε ένα μοντέλλο ειναι βιωσιμο, σκέφτηκε κανείς;

Τζεφέρης Πέτρος είπε...

Μερικοί επιμένουν στην οικονομική μεγέθυνση ενώ άλλοι θεωρούν ότι πρέπει να πάψουμε να έχουμε ανάπτυξη και να επιστρέψουμε στη ζωή των ινδιάνων! Άλλοι ταυτίζουν την βιώσιμη ανάπτυξη με την διατήρηση του παρόντος υψηλού επιπέδου κατανάλωσης, γενικά η σύσχυση ειναι μεγάλη. Οι περισσότεροι έχουν μπει στο νόημα, αλλά αν δεν μπουν κανόνες στη "βιωσιμότητα", την ελεγχόμενη ανάπτυξη, δεν οδηγούμαστε επίσης πουθενά. Πως θα πετύχεις αρμονική συνεξέλιξη ανθρωπογενών συστημάτων και οικοσυστημάτων, χωρίς κανόνες; Απαιτείται η βαθιά κατανόηση των σχέσεων αλλά και της ιεραρχίας μεταξύ των περιβαλλοντικών συστημάτων (των οικοσυστημάτων) και των ανθρώπινων συστημάτων (οικονομικών και κοινωνικών), των πυλώνων δηλ. της βιώσιμης ανάπτυξης.
Οι τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας (οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον) δεν είναι ούτε παράλληλοι (όπως ας πούμε οι πυλώνες μιας γέφυρας)αλλά ούτε και ισότιμοι, αλλά υπάρχει ιεραρχία. Το περιβάλλον είναι σύστημα ιεραρχικά ανώτερο και ασκεί -σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα - έλεγχο στα ανθρώπινα συστήματα της οικονομίας και της κοινωνίας.
Επιπλέον, τα περιβαλλοντικά και τα ανθρώπινα συστήματα δεν είναι στατικά, αλλά δυναμικά μεταβάλλονται και εξελίσσονται συνεχώς και μάλιστα με διαφορετικές ταχύτητες. Τα πρώτα εξελίσσονται αργά τα δεύτερα γρηγορότερα και
η αναγνώριση αυτής της βασικής διαφοράς και μόνο μας οδηγεί σε "μονοπάτια" προς τη "βιώσιμη κοινωνία".
Θελουμε λοιπόν κανόνες που να δειχνουν οτι εχουμε καταλάβει την αξία των συστημάτων αυτών, τις διαφορές τους και την ανάγκη για την αρμονική τους συνεξέλιξη.
Μονο που για να μπουν αυτοί οι κανόνες πρέπει να ανατραπεί το όλο σύστημα σύστημα αξιών (τι θεωρείται σημαντικό και τι όχι) της σημερινής κοινωνίας μας. Θα πρέπει να επανέλθουν ένοιες όπως η Δικαιοσύνη, η Τάξη, η Λιτότητα και το Μέτρο, όπως γράφει και ο Μ. Δεκλερής. Αλλα αρκετά η θεωρία. Θα τα γράψουμε σε επόμενο ποστ. Και θα δώσουμε και τις βασικές αρχές.

Ανώνυμος είπε...

το θέμα αυτό είναι πολύ σημαντικό και αφορά τόσο εμάς όσο και τις επόμενες γενιές, σωστά το λέτε.
Πως ομως θα καταφέρουμε να πείσουμε και τους πολιτικούς να ασχοληθούν με αυτό και όχι μόνο με τη "βιωσιμότητα" της καρέκλας τους;

another iz είπε...

Η έννοια της αξιοβίωτης ολοκληρωμένης ανάπτυξης έχει προκύψει μέσα από την επιστημονική διερεύνηση και κριτική της αειφόρου (ή βιώσιμης) ανάπτυξης, στο πλαίσιο των επιστημονικών δραστηριοτήτων του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης, του Διεπιστημονικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Π.Μ.Σ.) «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» του ελληνικού Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, καθώς και του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) για την προστασία και ανάπτυξη του ορεινού περιβάλλοντος και των τοπικών ευρωπαϊκών πολιτισμών, των οποίων έχει την ευθύνη.
Πρωτεργάτης της μελέτης της αξιοβίωτης ανάπτυξης είναι ο Καθηγητής των Τοπογράφων Μηχανικών Δ. Ρόκος, τον οποίο γνώρισα τυχαία λόγω ενός κτήματός μου που είχε τοπογραφήσει προ αμνημονεύτων χρόνων.

Unknown είπε...

Το θέμα είναι ότι ενώ η βιωσιμότητα είναι ένα διαφορετικό αξιακό πρότυπο, σήμερα κρίνεται και πρέπει να γίνει αντιληπτό από ανθρώπους των οποίων τα μυαλά έχουν μάθει να αντιλαμβάνονται με βάση τις "αρχές" του σημερινού αξιακού πρότυπου. Γι' αυτό, ακόμα και για όσους "αντιλαμβάνονται" και πρεσβεύουν την βιώσιμη ανάπτυξη, είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσουν τη σκέψη τους, μιας και καλούνται να χρησιμοποιήσουν όρους του σήμερα και πρέπει να γίνουν αντιληπτοί από τους ανθρώπους του σήμερα. Εκεί είναι ίσως το μεγάλο στοίχημα, το οποίο νομίζω δεν είναι δυνατό να κερδηθεί παρά μόνο πολύ αργά, στην αρχή τουλάχιστον.

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

μήπως θέλετε να πείτε ότι ο κος Ρόκος έχει και το copyright?

Και μια αλλη ερώτηση: έχετε την εντύπωση ότι απευθύνεστε σε κάποιον που δεν γνωρίζει ολα τα σχετικά με το (Δ.Π.Μ.Σ.) και το
(ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Πολυτεχνείου?

Δυστυχώς ομως δεν φτάνουν αυτά για μια αξιοβίωτη προσέγγιση της ανάπτυξης..

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

Με σένα φίλε Darthiir the Abban συμφωνούμε απολύτως.
Νομίζω οτι δεν θα αποφύγουμε τις "απώλειες" πριν αρχίζουμε να προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομενα!

Δημοσίευση σχολίου

Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!