"Σπαρτιάτισσες και Σπαρτιάτες" με τα μάτια του Πουκεβίλ...

Άνοιξις 1799. Από το βιβλίο "Ταξίδι στο Μοριά" του Επισήμου Γάλλου Προξένου του Ναπολέοντα στην Οθωμανοκρατούμενη Ελλάδα, Φραγκίσκου-Καρόλου-Ούγγου-Λαυρέντιου Πουκεβίλ.

Ένα σύντομο χωρίο από το πολύτομο και ογκωδέστατο βιβλίο του Πουκεβίλ, ο οποίος μολονότι εξ ανάγκης περιηγητής της Οθωμανοκρατούμενης Ελλάδος, μας έδωσε ένα υπέροχο οδοιπορικό!

Βιβλίο εκδοθέν από τους Αδελφούς Τολίδη, 1980.

«Τις πρώτες ημέρες της άνοιξης, αυτά τα μέρη, που τα ποτίζουν η Τίασα και ο Ευρώτας, γεμίζουν βιολέττες και άλλα λουλούδια, για να στολίσουν το μέτωπο των κοριτσιών της Σπάρτης. Πηγαίνουν εκεί πολλά μαζί τις μέρες τις αφιερωμένες στη θρησκεία, για να ασκηθούν στο χορό... Ένας πορφυρός πέπλος τονίζει τη λάμψη του προσώπου τους, ξανθιές μακριές κοτσίδες χύνονται πάνω στους ώμους τους και κυματίζουν επάνω στο στήθος τους. Αντίπαλες της Αρτέμιδας, ο ζωγράφος μπορούσε να τις πάρει για τις Νύμφες της, ή για την ίδια τη θεά, απ’ την οποία έχουν πάρει την αγνότητα και την περηφάνεια! Το ευγενικό παράστημά τους, οι κομψές μορφές τους, η στάση τους, τα κανονικά χαρακτηριστικά των προσώπων τους, που τα ζωντανεύουν μεγάλα γαλάζια μάτια με μακριές βλεφαρίδες, όλα σ’ αυτές είναι συναρπαστικά και τις περιβάλλουν με δεν ξέρω τι θέλγητρα που καλούν ταυτόχρονα στον έρωτα, το σεβασμό και το θαυμασμό. Όμως, ανεξάρτητα από την ομορφιά που πηγάζει από την κομψότητα των μορφών και την αρμονία των χαρακτηριστικών, αυτές οι γυναίκες έχουν, όπως όλες οι ανατολίτισσες, ένα τόνο φωνής που διαπερνάει την ψυχή και προδιαθέτει, ως δια μαγείας, για τις πιο γλυκές περιπάθειες.

Οι άντρες, που ανάμεσα τους βλέπεις και μερικούς ξανθούς, δεν είναι καθόλου τα εκφυλισμένα υπολείμματα των πειρατών, που διέφυγαν τα βασανιστήρια, στα χαρακτηριστικά τους υπάρχει μεγάλη ευγένεια και στις φλέβες τους κυλάει το αίμα των γενναίων! Έχουν διατηρήσει κάτι από τον Δωριέα Σπαρτιάτη, ακόμη και στα ελαττώματα τους! Το ανάστημα τους είναι ψηλό, τα χαρκτηριστικά τους αρρενωπά και κανονικά. Είναι οι μόνοι από τους κατοίκους του Μοριά, που καρφώνουν τον Τούρκο με τη σίγουρη ματιά τους· και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού είναι ριψοκίνδυνα γενναίοι. Γιατί είμαι υποχρεωμένος να προσθέσω πως έχουν έμφυτη κλίση στην αρπαγή, που, αν προστεθεί σε ένα είδος φυσικής αγριότητας, τους κάνει εξαιρετικά εκδικητικούς και επικίνδυνους.

Ακόμη και οι Τούρκοι του Μυστρά, που έχουν γεννηθεί από γυναίκες Λακώνισσες, είναι πιο ατρόμητοι από τους άλλους Μουσουλμάνους: δεν βρίσκεις καθόλου σ’ αυτούς την απάθεια και την σιωπηλότητα, που αποτελούν το κύριο χαρακτηριστικό του έθνους τους.

Λιγότερο φανατικοί τηρητές των εντολών του Κορανίου, πίνουν δημόσια κρασί, ορκίζονται, όπως οι Έλληνες στην Παρθένο και τον Ιησού Χριστό («Μα την Παναγίαν», « μα τον Χριστόν»). Ελληνικά στο Γαλλικό Πρωτότυπο Δείχνουν, τέλος, σα να λυπούνται που δεν μπορούν να παίρνουν μέρος στις γιορτές και τις απολαύσεις των Χριστιανών.»

Και άλλα πολλά και ωραία στην συνέχεια της μελέτης της ογκωδέστατης σειράς για την Ελλάδα του Πουκεβίλ.

Εάν βρω χρόνο θα σας αντιγράψω λόγω της επερχόμενης εορτής του Πάσχα την περιγραφή της Μεγάλης Εβδομάδος μέχρι την Ανάσταση που μας αποδίδει ο Πουκεβίλ στο βιβλίο του για το Πάσχα των Ελλήνων στην Τρίπολη που οι Τούρκοι κατακτητές εφοβούντο ακόμη και την σκιά τους ενώ οι ραγιάδες Έλληνες το γλεντούσαν ακόμη και με τα όπλα τους κάνοντας τόσο μεγάλη εντύπωση στον Πουκεβίλ τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων ραγιάδων που επέμεναν παρά την μακρά και σκαιή σκλαβιά τους να συμπεριφέρονται ωσάν αδούλωτοι και απολύτως ελεύθεροι ή όπως έγραψε ο Εθνικός μας Ποιητής δεκαπέντε χρόνια αργότερα, Πολιορκημένοι μεν πλην όμως Ελεύθεροι!!!

Ο Πουκεβίλ επιστρέφοντας στο Παρίσι συνέβαλε τα μάλα στην Εθνική μας Παλιγγενεσία καθ’ όλη την διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας!!!

Απεβίωσε το 1838 στο Παρίσι μετά δόξης και τιμών, επιφανές μέλος της Ακαδημίας της Γαλλίας, δεν ξαναγύρισε ποτέ στην Ελλάδα από το 1816 που την άφησε Τουρκοκρατούμενη αλλά ήταν ευτυχής όταν έκλεισε τα μάτια του διότι η Ελλάς απέκτησε επιτέλους την Ελευθερία της!!!

Πάνος Ευαγγελόπουλος

ΥΓ. Ο Πουκεβίλ τιμήθηκε από τον βασιλιά Όθωνα με το παράσημο του Τάγματος του Σωτήρος. Πέθανε στο Παρίσι σε ηλικία 68 ετών στις 20 Δεκεμβρίου του 1838. Επί του τάφου του που βρίσκεται στο Κοιμητήριο του Μονπαρνάς (Παρίσι) έχει χαραχθεί το ακόλουθο δίγλωσσο επίγραμμα (στην ελληνική και γαλλική):«Με τα γραπτά του συνέβαλε δυναμικά στην επιστροφή της αρχαίας τους ιθαγένειας, στους καταπιεσμένους Έλληνες».

Η Μάνη και ο Πουκεβίλ!