Οι Μανιάτες στην Επανάσταση του 1821, Σταύρου Γ. Καπετανάκη.

Η είδηση ότι στον αγώνα μπήκε ο Μπέης της Μάνης με όλους τους Μανιάτες, προκάλεσε ενθουσιασμό στους ραγιάδες και άρπαξαν με σιγουριά τα όπλα και ήθελαν να πολεμούν μαζί τους διότι είχαν εμπιστοσύνη στην αντρειοσύνη τους.

Η κήρυξη της επανάστασης στη Μάνη, στην ιστορική αυτή περιοχή της Πελοποννήσου, έλαβε χώρα στις 17 Μαρτίου του 1821 σύμφωνα με την τοπική προφορική παράδοση. Αφού στις 17 Μαρτίου έγινε αγιασμός στο ναό των Ταξιαρχών της Αρεόπολης και ο Πετρόμπεης με τους λοιπούς αγωνιστές έλαβαν τις ευλογίες της εκκλησίας, αναχώρησαν για τις Κιτριές. Αυτό το γεγονός αποτελεί την πιο σημαντική στιγμή της έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα, διότι από εκείνη την ώρα άρχισε ο πραγματικός ξεσηκωμός του 1821, που έφερε στην Ελλάδα την ελευθερία.

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]

Το βιβλίο αυτό αποτελεί τη συνέχεια, ενός προηγούμενου του ίδιου συγγραφέα με τίτλο "Η Μάνη στη δεύτερη τουρκοκρατία 1715-1821" και εκτείνεται από την έναρξη της επανάστασης μέχρι την απομάκρυνση του Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο. Γι' αυτό δεν γίνεται αναφορά στην κατάσταση που επικρατούσε στη Μάνη πριν από το 1821, όπως στους θεσμούς του καπετάνιου και του μπέη, ούτε στα προηγηθέντα ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα ή στους αιματηρούς αγώνες των Μανιατών, με τους οποίους εξασφάλισαν για τη Μάνη την απουσία των Τούρκων κατακτητών από τον τόπο τους. Τελειώνει με την απομάκρυνση του Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο τον Σεπτέμβριο του 1828. Στο τέλος όμως επισυνάπτονται μερικά μεταγενέστερα έγγραφα αναφορικά με τις σχέσεις της οικογενείας Μαυρομιχάλη και του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια για να κινήσουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών στη μελέτη του αμφιλεγόμενου αυτού θέματος.

Περιεχόμενα:

Σελίδες στη μνήμη του Κωνσταντίνου Λ. Κοτσώνη-Πρόλογος-Εισαγωγικό σημείωμα- ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1821-2- 1822- ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ 1823-4- Ο ΙΜΠΡΑΗΜ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ 1825-8- 1826-ΕΠΙΛΟΓΟΣ-Βιβλιογραφία-Ευρετήριο ονομάτων.

Ο αναγνώστης ενός ή περισσοτέρων βιβλίων ιστορίας για την επανάσταση του 1821 συνήθως δεν αποκομίζει μια σαφή εικόνα για τη συμβολή της Μάνης στον απελευθερωτικό αγώνα. Η προσφορά των Μανιατών δεν παρουσιάζεται από τους συγγραφείς πάντοτε με ακρίβεια και χωρίς προκατάληψη.

Οι Μανιάτες αγωνιστές δεν άφησαν απομνημονεύματα κι ούτε κυκλοφόρησε μέχρι τώρα ένα βιβλίο αφιερωμένο αποκλειστικά στην προσφορά της Μάνης στην αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Οι Μανιάτες, με την ηρωική τους διαδρομή στα χρόνια της μακραίωνης τουρκοκρατίας, είχαν πετύχει να φαντάζουν στους υπόδουλους Έλληνες «τουρκομάχοι» που προκαλούσαν φόβο στους κατακτητές. Αυτή η ιδέα είχε θετικό αποτέλεσμα στην απόφαση των Πελοποννησίων για τον ξεσηκωμό. Η είδηση ότι στον αγώνα μπήκε ο Μπέης της Μάνης με όλους τους Μανιάτες, προκάλεσε ενθουσιασμό στους ραγιάδες και άρπαξαν με σιγουριά τα όπλα και ήθελαν να πολεμούν μαζί τους διότι είχαν εμπιστοσύνη στην αντρειοσύνη τους.

Αναπαράγω ένα μικρό απόσπασμα, σελ. 50-51 που αναφέρεται στην έναρξη της επαναστάσεως από τον αρχιστράτηγο της Μάνης Π. Μαυρομιχάλη:

kapetanakis by tzeferisp on Scribd

"...Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης αποφάσισε στις 17 Μαρτίου 1821 να μεταβεί από την Αρεόπολη στις Κιτριές και να συστήσει εκεί το πρώτο μεγάλο στρατόπεδο του αγώνα. Ήθελε ακόμη να βρίσκεται εγγύτερα στο πεδίο των επικείμενων πολεμικών επιχειρήσεων και να επικοινωνεί ευκολότερα με τους Μεσσήνιους, ιδιαίτερα δε με το Γρηγόριο Δικαίο και τον Αναγνωσταρά, που θα συγκεντρώνονταν γύρω από την Καλαμάτα. 

Ο Ιωάννης (Γενναίος) Θ. Κολοκοτρώνης  έγραψε σχετικά: «...Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της επαναστάσεως, ο σπινθήρ της ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμόν των Ελλήνων, οίτινες διεννοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου. Όθεν την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβω- σι τα όπλα κατά των Τούρκων. Ο δε Κολοκοτρώνης εφανέρωσεν ταύτην εις τον Αναγνωσταράν, Φλέσσαν και λοιπούς..». 

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης σηκώνει τη σημαία της επανάστασης στη Μάνη

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι από εκείνη τη στιγμή άρχισε και η στρατολογία των Μεσσηνίων. Είναι αδιανόητο να ισχυρισθεί κανείς, ότι τα γεγονότα της Αχαΐας της 23ης Μαρτίου είχαν γίνει γνωστά αστραπιαίως στη Μάνη και παρέσυραν τον Πετρόμπεη στην επανάσταση. Αφού στις 17 Μαρτίου έγινε αγιασμός στο ναό των Ταξιαρχών της Αρεόπολης και ο Πετρόμπεης με τους λοιπούς αγωνιστές έλαβαν τις ευλογίες της εκκλησίας, αναχώρησαν για τις Κιτριές. 

Αυτό το γεγονός αποτελεί την πιο σημαντική στιγμή της έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα, διότι από εκείνη την ώρα άρχισε ο πραγματικός ξεσηκωμός του 1821, που έφερε στην Ελλάδα την ελευθερία. Μπορεί να μην έγινε άμεσα αντιληπτή από τους Τούρκους η επαναστατική κίνηση του Πετρόμπεη, διότι έλαβε χώρα μέσα στα σύνορα της Μάνης, όπου δεν κατοικούσαν Τούρκοι, αλλά ο κύβος είχε ήδη ριφθεί. Θα περίμεναν την 25η Μαρτίου για να ξεχυθούν με τα λάβαρά τους εναντίον των Τούρκων της Μεσσηνίας, της Λακωνίας και της Αρκαδίας. 

Από τη στιγμή εκείνη άρχισαν να κινητοποιούνται τα επαναστατικά στρατόπεδα σε όλη τη Μάνη, στην έδρα του Μπέη, των καπετανιών και γενικά σε όλα τα χωριά, ενώ παράλληλα ένα άλλο στρατόπεδο, το πρώτο στον τουρκο- κρατούμενο Μοριά, έκανε την εμφάνισή του δειλά στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση βόρεια της Καλαμάτας. Εκεί ήταν ο εκπρόσωπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας Γρηγόριος Δικαίος-Παπαφλέσσας με τους συγγενείς και πατριώτες του, εκεί ο Αναγνωσταράς, ο γερο-Μητροπέτροβας, ο Νικήτας Σταματελλόπουλος, οι Μπουραίοι, ο Παναγιώτης Κεφάλας κ.ά., που στρατολογούσαν μέχρι να έρθει ο καιρός για δράση. Πέρα από τα στρατόπεδα αυτά κάθε καπετάνιος της Μάνης συγκέντρωνε κοντά του τους ανθρώπους του, τους εφοδίαζε με πυρομαχικά, με τσαρούχια κλπ. Οι Μανιάτες και ακολούθως οι Μεσσήνιοι ήταν εκείνοι που άρχισαν πρώτοι να ετοιμάζονται ουσιαστικά για τον ξεσηκωμό του 1821..."