9.10.10

Οταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα...

 [του Τζεφέρη Πέτρου] [by tzeferis peter]

Από το  Exxon Valdez (1989) μέχρι το πρόσφατο ατύχημα στην πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου της BP , πέρασε πολύς καιρός. Το ίδιο και από το Baia Mare (Ρουμανία, 2000) μέχρι το σημερινό ατύχημα με την κόκκινη αλκαλική λάσπη στο Κόλονταρ της Ουγγαρίας.

Οι εταιρείες είναι πλέον εφοδιασμένες σήμερα με τα διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα (ISO 14001 κλπ) και τα ευρωπαϊκά κράτη εφαρμόζουν πλέον τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την Περιβαλλοντική Ευθύνη (2004/35/ΕΚ) και τα Εξορυκτικά Απόβλητα (2006/21/ΕΚ).

 Ειλικρινά δεν είμαι σε θέση να εικάσω αν οι καταστροφές αυτές θα είχαν αποφευχθεί στην περίπτωση που η νομοθεσία παγκοσμίως ήταν αυστηρότερη και στην ΕΕ είχαμε αναθεωρήσει κι εμπλουτίσει τον   Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων και τις ως άνω οδηγίες.  Αλλωστε, όπως φαίνεται τουλάχιστον για το ατύχημα στην ουγγαρία,  δεν τηρούνταν ούτε τα παραπάνω, στην περίπτωση που  η "απόρριψη" του έντονα αλκαλικού διαλύματος εκχύλισης του βωξίτη γινόταν χωρίς την απαιτούμενη αραίωση και εξορθολογισμό  της αλκαλικότητας σε περιβαλλοντικά αποδεκτά επίπεδα (τα παραπάνω αρνείται η εταιρεια MAL Rt.).

Αν τελικά δεν αναφερόμαστε σε μια τάξη πολιτικών κρατούντων πρόθυμη να πιστέψει ότι έχουμε δαμάσει τη φύση, λες και αυτή είναι απλά ένας προβλέψιμος υπεργολάβος! Αν το σύνθημα δεν ήταν «Drill, Baby, Drill» αλλά «Stall, baby, stall». Αν δεν ήταν "ό,τι είναι δυνατόν να γίνει, ας το κάνουμε!" αλλά "Homo sum, humani nihil a me alienum puto"...

Εκείνο που μπορεί κανείς να πει με σιγουριά είναι ότι, όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν, οι νόμοι και οι κάθε λογής παγκόσμιες επιτροπές, διακυβερνητικές συνδιασκέψεις για το περιβάλλον, τα ψηφίσματα για την ασφάλεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη καλά κρατούν.

Εντούτοις, πρέπει να το παραδεχτούμε, ότι από την συνδιάσκεψη του Ρίο (1992)  (με την περίφημη πλην όμως  αλυσιτελή Agenda  21)  καθώς και όλες οι συνδιασκέψεις της δεκαπενταετίας που ακολούθησαν, δεν ήταν παρά «λεκτικά» περιβαλλοντικά ορόσημα, χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο και πρακτική αξία. Οι κανόνες "soft law" που απορρέουν από τα κείμενα των διακηρύξεων αλλά και οι βασικές αρχές της πρόληψης, της προφύλαξης αλλά και του "ο ρυπαίνων πληρώνει" are  nowhere to be seen... Που ειναι για παράδειγμα τα προληπτικά ή έστω κατασταλτικά μέτρα που πάρθηκαν με πρωτοβουλία της ΕΕ για το πρόσφατο ατύχημα στην Ουγγαρία; Πέραν των "οδηγιών" και  των "ψηφισμάτων" λείπουν παντελώς οι πολιτικές, τα εργαλεία παρέμβασης και τα μέτρα προστασίας υπέρ του Ευρωπαίου πολίτη...

Φυσικά, αν ρίξει κανείς μια ματια στον υπόλοιπο κόσμο της  Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής  και της Ασίας θα  τρομάξει από τα εγκλήματα που γίνονται κατά του ανθρώπου και της φύσης. Και θα συμφωνήσει ότι τα πράγματα εκεί ειναι πολύ χειρότερα, τόσο στα θέματα της εργασιακής ασφάλειας όσο και στα περιβαλλοντικά θέματα.  Ολοι γνωρίζουμε ότι η Κίνα που είναι η πρώτη οικονομική δύναμη στον κόσμο, θυσιάζει στο βωμό της ανάπτυξης κάθε ικμάδα του περιβάλλοντος που διαθέτει και ακόμη χάνει καθε χρόνο πάνω από 5 χιλιάδες ανθρώπους στα ανθρακωρυχεία της. Στην Χιλή  με ανυπομονησία περιμένουμε την κάψουλα που θα φέρει πάλι στο φως τους 33 μεταλλωρύχους που ζουν για μηνες αποκλεισμένοι στα έγκατα της γης, δεσμώτες της "ανάπτυξης" αλλά και του "μεροκάματου".   Αρα,  σίγουρα θα πει κανείς ότι δεν μπορούμε mutatis mutandis να απαξιώνουμε συλλήβδην τις προόδους της νομοθεσίας στην ΕΕ και στον δυτικό κόσμο και να μην αξιολογούμε θετικά όλα τα παραπάνω ορόσημα.

Ορόσημα, όμως που δεν κατάφεραν να βοηθήσουν ουσιαστικά στην απόκτηση της περιβαλλοντικής ηθικής, του μόνου ασφαλούς κριτηρίου για την περιβαλλοντική προστασία. Που θα μας επέτρεπε να ελπίζουμε έστω κι ελάχιστα σε έναν κόσμο λίγο καλύτερο...


 Περιβαλλοντική Ηθική και Περιβαλλοντική Παιδεία

EAA position on the accident in Hungary

Analysis lags on Hungarian sludge leak

Greenpeace Not Satisfied with the Hungarian Government’s Claims

Hungary asks EU for help with toxic decontamination

13 comments:

Sophia είπε...

Την περιβαλλοντική ηθική μόνο η σωστή παιδεία μπορεί να την διασφαλίσει... Και η τήρηση της νομοθεσίας, όσο και αν αυτή ωφελεί σε πολλές περιπτώσεις τους ρυπαίνοντες με τα παραθυράκια της και όχι τους ρυπαινόμενους, είναι μια καλή αρχή.

Ανώνυμος είπε...

έτσι λέω κι εγώ. Κι ας μην είμαι δάσκαλος

Unknown είπε...

Είναι βέβαια πως η παιδεία λύνει τα πάντα. Όμως η παιδεία αργεί να φέρει αποτελέσματα. Επιπλέον η παιδεία βάλλεται από παντού, μιας και αντιτίθεται στα χρηματοοικονομικά συμφέροντα.
Το ότι δεν μάθαμε από τα ατυχήματα είναι φανερό. Αναλωνόμαστε συνεχώς στη δημιουργία πολιτικών, και μάλιστα καλών πολιτικών, για την προστασία, για την επαναφορά, για την ανάπτυξη, αλλά μένουμε μόνο στα λόγια της πολιτικής. Ουδέποτε λάβαμε πραγματικά μέτρα που να εφαρμόζουν στην πράξη την πολιτική. Βλέπεις το ρητορεύειν δεν έχει κόστος, τα μέτρα όμως έχουν πολιτικό κόστος και θίγουν συμφέροντα. Από νομοθεσία καλά πάμε. Τί νόημα όμως έχει η νομοθεσία αν δεν υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμοί και αν δεν αποτρέπεται άμεσα κάθε μη-συμμορφούμενη δραστηριότητα;
Τι νόημα έχει να ψηφίζονται νόμοι, αλλά οι αυτοψίες και οι έλεγχοι να μην γίνονται συστηματικά και να μην λαμβάνονται άμεσα μέτρα;
Τι νόημα έχει να αφήνεις τη δραστηριοποίηση να καταστρέφει τα πάντα γιατί αλλιώς «θα κλείσει η επιχείρηση» (δημόσια ή ιδιωτική) και θα χαθούν θέσεις εργασίας;
Τι νόημα έχουν όλα αυτά σε έναν κόσμο αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων και εκβιασμών;

Δεν είναι ούτε η παιδεία, ούτε οι νόμοι που θα μας γλυτώσουν
Είναι η μεταμόσχευση εγκεφάλου.
Αυτό δηλαδή που θα έπρεπε να κάνει η παιδεία για την επόμενη γενιά, αλλά ούτε το κάνει, ούτε υπάρχει και ο χρόνος δηλαδή να περιμένουμε τόσο.

Sophia είπε...

Αυτές τις μέρες, διάβασα κάτι που λίγο πολύ, συνοψίζεται στο εξής (δυστυχώς δεν θυμάμαι πού, για να παραθέσω σύνδεσμο, πιθανόν να το έχει συναντήσει και κάποιος από εσάς ήδη...): τί σόι κόσμος είναι αυτός, που αντί να διασφαλίζει την βιωσιμότητα και την καλυτέρευση των συνθηκών της ζωής της επόμενης γενιάς, περιμένει από αυτήν να τον σώσει?

Apropos, είμαι υπέρμαχος της μεταμόσχευσης εγκεφάλου.

ειρήνη είπε...

Πάντως ειναι πολλοί που ισχυρίζονται ότι “Περιβαλλοντική ηθική” δεν υπάρχει, δεν μπορεί να υπάρξει όταν μιλάμε για επιχειρήσεις που αποσκοπούν στο μέγιστο κέρδος. Η επιχείρηση δεν είναι άνθρωπος για να έχει ηθική υπόσταση. Και προτρέπουν να δούμε την ταινία “The Corporation”,

http://www.thecorporation.com/index.cfm?page_id=47

Τζεφέρης Πέτρος είπε...

ναι σωστά, όλοι βλέπουν την παιδεία ως φάντασμα ακριβώς επειδή τα αποτελέσματά της λειτουργούν σε διαγενεακή κλίμακα και επιπλέον όπως είπε εύστοχα ο darthiin ειναι εκτός κυκλωμάτων και οικονομικών συμφερόντων.

Ισως και να έχουν δίκιο. Εντούτοις, το ...φάντασμα της παιδείας περιφέρεται όμως πάνω από οποιαδήποτε παρακαταθήκη είτε νόμου είτε καλής ή κακής πολιτικής. Αλλοιώς οποιαδήποτε πρόοδος μπορεί να έχει μόνο πρόσκαιρο και σημειακό χαρακτήρα.

Και αν θέλουμε λύσεις που να διαρκούν, θα πρέπει οι πολίτες να ξέρουν ακριβώς γιατί επιλέγουν "αυτήν την πολιτική ή πρακτική από την άλλη", "αυτήν την τεχνολογία από την άλλη".
Η στοχευμένη επιλογή πάει μαζί με την παιδεία. Και η παιδεία πάει μαζί με την ατομική ευθύνη, πουτόσο την έχουμε ανάγκη και σε αυτόν τον τόπο.

Ανώνυμος είπε...

Πάντως αξιζει τον κόπο να επισημάνει κανείς ότι το ατύχημα έγινε στην Ουγγαρία, της οποίας το Κοινοβούλιο ψήφισε πρόσφατα την απαγόρευση όλων των μεταλλουργικών διεργασιών που βασίζονται στο κυάνιο στην επικράτεια της χώρας. Κι ακόμη πρωτοστάτησε για την ψήφιση του περίφημου ψηφίσματος στους κόλπους της ΕΕ, ενώ την ίδια στιγμή λειτουργούσε το εν λόγω εργοστάσιο αλουμινίου με γνωστά "άπλυτα" τέλματα που περιορίζονται απο παλιάς τεχνολογίας φράγματα.
Αντε τώρα να πιστέψεις και ποιόν για τις προθέσεις του..

Ανώνυμος είπε...

http://www.alhellas.com/UserFiles/File/alouminio/153243_holding_statement.pdf

ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΣ ΥΛΥΟΣ

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

Κι εδώ είναι μια ενδιαφέρουσα παρουσίασε για την μεταλλουργία του αλουμινίου από το συνάδελφο καθηγητή Δημήτρη Πάνια:

http://www.metal.ntua.gr/uploads/3266/_.ppt#279,29,Διαφάνεια 29

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

Οσο για το ψήφισμα του κυανίου να θυμίσουμε σε όσους δεν έχουν εντρυφήσει στο θέμα, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (δια του επιτρόπου περιβάλλοντος Janez Potocnik) "αγνόησε" πρόσφατο ισχυρό ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για πλήρη απαγόρευση της χρήσης κυανίου στην μεταλλουργία στις χώρες της Ε.Ε. Σε αυτό ειχαν πρωτοστατήσει οικολογικές οργανώσεις, κινήσεις πολιτών και προσωπικότητες, εντούτοις, η ΕΕ ισχυρίστηκε ότι η ισχύουσα νομοθεσία είναι επαρκής και οι εναλλακτικές λύσεις (στο κυάνιο) είναι εξίσου επικίνδυνες και οικονομικά ασύμφορες (κάτι που είναι σωστό) και τυχόν απαγόρευση των «ενώσεών» του θα οδηγούσε και στο κλείσιμο ασφαλών μεταλλείων όπως πχ.στη Σουηδία.

Κι ακόμη το ατύχημα που συνέβη στην Baia Mare της Ρουμανίας το 2000, αφορούσε εξορυκτική μονάδα χρυσού απ' όπου διέρρευσαν 100 χιλ. κυβικά μέτρα νερού με υψηλές συγκεντρώσεις κυανίου και άλλων βαρέων μετάλλων στον ποταμό Tisia και από εκεί στον Δούναβη, πλήττοντας εκτός από τη χώρα αυτή την Ουγγαρία και τη Σερβία.

Οπως αποδεικνύεται δέκα χρόνια μετά, οι Οϋγγροι δεν πήραν το μάθημα.. Ή μάλλον το έμαθαν παπαγαλία.. και το χρησιμοποίησαν για επικοινωνιακούς μόνο λόγους. Οπως κάνουν ολοι σήμερα..
Αγοράζουν αέρα και πουλάνε φούμαρα και αειφόρο τίποτε.. κερδίζοντας την κονκάρδα της περιβαλλοντικης υπεροχής..
Και όλα καλά μέχρι να τους ρωτήσει κανείς: "εσεις ποιά λύση προτείνετε;"

Ανώνυμος είπε...

Οι ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ αστροφυσικοί Λίβινγκστον, Πέν, Σβένσμαρκ, Κίρκμπι, Αμπντουσαμάτοφ, Λατίφ (Livingston, Penn, Svensmark, Kirkby, Abdusamatof, Latif) προβλέπουν παγκόσμια ψύξη με ή χωρίς ηφαιστειακούς χειμώνες.

Is the earth in a miniature Ice Age?
http://www.china.org.cn/video/2010-01/13/content_19227076.htm

Unknown είπε...

Λοιπόν, στην παρουσίαση του ΕΜΠ φαίνεται πως η απόθεση στη θάλασσα είναι απαγορευτική αλλά και η απόθεση στα εδάφη προξενεί προβλήματα, κάτι που με ενόχλησε δηλαδή όταν διάβασα πως αποθέτουν μετά την φιλτρόπρεσσα στο έδαφος. Θα ήθελα πραγματικά να ήξερα ότι τα υλικά που οδηγούνται προς ταφή, όντως έχουν χαμηλή καυστικότητα και πως δεν αποστραγγίζει καυστική σόδα στον υδροφόρο ορίζοντα…

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

το χειρότερο αγαπητέ μου είναι οτι υπάρχουν επιστήμονες που σου βγάζουν τα αποτελέσματα που θελεις..
είτε πριν είτε μετά την φιλτρόπρεσσα...

Δημοσίευση σχολίου

Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!