H χωροθέτηση των Εξορυκτικών Δραστηριοτήτων και Συνοδών Εγκαταστάσεων

Η επερχόμενη θέσπιση του Εθνικού Χωροταξικού Πλαισίου (Γενικό Χωροταξικό) από κοινού με τη θέσπιση των τριών Ειδικών Χωροταξικών, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον τουρισμό και τη βιομηχανία αποτελούν σημαντική παρέμβαση στο επίπεδο της χωροταξικής οργάνωσης της χώρας και αποτελούν (για πρώτη φορά) σαφή διατύπωση της βούλησης από την πολιτεία να καλυφτεί το επί δεκαετίες κενό του θεσμοθετημένου χωροταξικού σχεδιασμού σε εθνικό επίπεδο.

Ειδικό Χωροταξικό για την εξορυκτική δραστηριότητα δεν υφίσταται και θα ήταν ενδεχομένως υπερβολή η κατάρτισή του τηρουμένων των αναλογιών με άλλες δραστηριότητες. Κατόπιν τούτου, πλέον ενδεδειγμένη επιλογή αποτελεί η σαφής αναφορά των κατευθύνσεων/κριτηρίων στο γενικό χωροταξικό και στο ειδικό χωροταξικό για την βιομηχανία, τα οποία βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση. Ο χαρακτηρισμός και η αντιμετώπιση της εξορυκτικής δραστηριότητας ως «κλαδικού και ειδικού χαρακτήρα» (σελ. 18 του σχεδίου ειδικού χωροταξικού για την βιομηχανία) όπου λαμβάνονται υπόψιν οι ειδικές ανάγκες χωροθέτησή της, αποτελεί θετικό βήμα.

Πώς μπορείς όμως να χωροθετήσεις μια δραστηριότητα που βασίζεται στην εξόρυξη του ορυκτού πλούτου, τον οποίον η φύση «χωροθέτησε» από πριν σε συγκεκριμένους χώρους εντάσσοντάς τον αυτόματα στις προτεραιότητες σχεδιασμού χρήσεων γης;

Στο παρακάτω αρθρο (δημοσιεύτηκε στο Ενημερωτικό Δελτίο του ΤΕΕ με αρθ. 2455 (17.9.2007), παρουσιάζονται ορισμένες σκέψεις που νομίζουμε ότι θα πρέπει να αποτελούν κριτήρια/κατευθύνσεις χωροθέτησης των δραστηριοτήτων με εξάρτηση από πρώτες ύλες προερχόμενες από εξόρυξη:

Π. Γ. Tζεφέρης (2007) : &qu... by PETROS TZEFERIS on Scribd

Αυτό που κατ’ ουσίαν επισημαίνει το άρθρο, σχολιάζοντας το υπό διαβούλευση «ειδικό χωροταξικό για την βιομηχανία», είναι ότι δεν μπορεί να αγνοηθεί στο χωροταξικό σχεδιασμό η ιδιαιτερότητα της «από πριν» χωροθέτησης των κοιτασμάτων μεταλλευτικών, βιομηχανικών και ενεργειακών ορυκτών. Που σημαίνει ότι πρέπει κανείς, πριν αξιολογήσει άλλες εναλλακτικές δραστηριότητες για την ίδια θέση η οποία διαθέτει το κοίτασμα, να εξετάσει την «εξορυκτική/μεταλλευτική» επιλογή. Με τρόπο διαφανή και πάντοτε στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης και του θεσμοθετημένου δημοκρατικού διαλόγου με γνώμονα το εθνικό συμφέρον αλλά και το συμφέρον της τοπικής κοινωνίας, η οποία θα πρέπει να έχει βαρύνουσα άποψη στα χωροταξικά θέματα που την αφορούν.

Αν η απόφαση είναι «όχι εξόρυξη», προχωράμε σε κάτι άλλο. Αυτό είναι όλο. Και αυτό διότι, αν δεν κάνουμε την αρχική αξιολόγηση, δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω και να πούμε μετά «ναι στη εξόρυξη» γιατί άλλαξαν οι συνθήκες. Το υπόψιν κοίτασμα θα είναι κάτω από την δραστηριότητα που θα έχουμε ήδη επιλέξει και αναπτύξει στην ίδια θέση, και θα το έχουμε απλά «χάσει» τουλάχιστον για την παρούσα περίοδο.
Αυτή είναι και η ερμηνεία της διατύπωσης ότι θα πρέπει η συγκεκριμένη δραστηριότητα να εντάσσεται στις «προτεραιότητες σχεδιασμού χρήσεων γης» και τίποτε παραπάνω.

Τις διάφορες παραμέτρους που επηρεάζουν την χωροθέτηση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων εξετάζει και η Δρ. Λένα Α. Κάρκα, η οποία ειναι ειδική επιστήμων στο θέμα της χωροταξίας, στην παρακάτω δημοσιευμένη εργασία της.

περίληψη αρθρου της Δρ. Λένας Α. Κάρκα στα Μεταλλειολογικά-Μεταλλουργικά Χρονικά, τόμος 11, τεύχος 1/2, Ιαν-Δεκ 2001, σελ. 53-62 με τίτλο «Χωροθέτηση μεταλλευτικών δραστηριοτήτων»

Ανάλογο είναι το σκεπτικό που χρησιμοποιεί στο σημείωμά του στο ενημερωτικό του ΤΕΕ 2468/17.12.2007, ο έμπειρος συνάδελφος και τ. πρόεδρος του συλλόγου των Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών, Τακης Χ. Ιορδάνης, με τίτλο "Η εξορυκτική δραστηριότητα ειναι a priori χωροθετημένη"

Δυστυχώς, όμως το αυτονόητο, στις σύγχρονες κοινωνίες με τις πολλαπλές ανάγκες αλλά και τα αντικρουόμενα συμφέροντα, γίνεται στην περίπτωσή μας μάλλον «δυσνόητο» και απαιτεί ειδικές διευκρινίσεις, λόγω και του βεβαρημένου «επικοινωνιακού» παρελθόντος των εξορυκτικών δραστηριοτήτων.

Στο ΕΔ με αρθ. 2461 (29.10.07) δημοσιεύτηκε επιστολή(από τον κ. Αργύρη Πλέσια) δες επιστολή όπου ο επιστολογράφος προβαίνει σε παρατηρήσεις ως προς το θέμα και αμφισβητεί ευθέως την ορθότητα των απόψεων του κ. Π. Τζεφέρη.

Μάλιστα η επιστολή παραπέμπει σε άρθρο ανηρτημένο σε ιστοσελίδα TEE ΘΡΑΚΗΣ όπου ο ίδιος επιστολογράφος σε ηλεκτρονικά δημοσιευμένο άρθρο του προβαίνει πέραν των ως άνω κρίσεων και σε χαρακτηρισμούς που είναι από υπερβολικοί ως αναληθείς και δεν έχουν άμεση σχέση τόσο με το δημοσιευθέν στο ΕΔ ΤΕΕ άρθρο αλλά αποτελούν προέκτασή του ..κατά το δοκούν. Τέλος αποδίδονται στον αρθρογράφο ιδιότητες και σκέψεις που ποτέ δεν έκανε και είναι τελείως αντίθετες με τις επανειλημμένα διατυπωθείσες (γραπτώς) απόψεις του για το θέμα αλλά και την προσωπικότητά του.

Αλλωστε, όποιος διάβασε όλο το σύντομο άρθρο (και όχι μόνο τον τίτλο) θεωρούμε ότι κατανόησε αβίαστα ότι εκείνα που είναι εκ των προτέρων χωροθετημένα είναι τα κοιτάσματα του ορυκτού πλούτου και όχι φυσικά η "δραστηριότητα" δηλ. το αν θα γίνει εκμετάλλευση ή όχι των κοιτασμάτων αυτών. Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων (ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δράσης) ή όχι είναι άλλο θέμα που εξαρτάται από τεχνικούς, οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες που συναρτώνται άμεσα με το εθνικό και το τοπικό συμφέρον. Οπως γράφει και η κα. Λένα Κάρκα, η τελική απόφαση για την εκμετάλλευση του συγκεκριμένου κοιτάσματος εξαρτάται από το ανθρώπινο περιβάλλον της εξορυκτικής βιομηχανίας: διαθεσιμότητα υποδομών, συναλλαγές με ιδιοκτήτες γης, κόστος εργατικού δυναμικού, ιστορική κληρονομιά κλπ.

Πουθενά στο δημοσιευμένο άρθρο του κ. Π. Τζεφέρη δεν υφίσταται θέση ή υπαινιγμός για την υποχρεωτική έναρξη εξόρυξης οπουδήποτε τυχόν υπάρχουν διαπιστωμένα κοιτάσματα και μάλιστα όταν δεν υπάρχει η αρμοδίως εκπεφρασμένη σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Η δανεισμένη από τις βιολογικές επιστήμες άποψη του «ό,τι μπορεί να γίνει, πρέπει και να γίνει» ουδέποτε εκφράστηκε από τον υποφαινόμενο ο οποίος επιπλέον την χαρακτηρίζει ως «ακραία, επικίνδυνη και ενίοτε διαβολική», σε άλλη δημοσιευμένη εργασία του σχετικά με την «διαχείριση του ορυκτού πλούτου με όρους βιώσιμης ανάπτυξης» (ΜΜΧ, 2/2005, σελ.76) δες αρθρο
δες ένα ακόμη αρθρο

Απλά, νομίζουμε πως ό,τι μπορεί να προσφέρει στον τόπο μας, δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένο!
δες απαντητική επιστολή
Επίσης, στο άρθρο δεν αναφέρεται ότι πρέπει να επιχειρούμε «μεταλλευτικά» εκεί όπου το εθνικό συμφέρον ή η τοπική κοινωνία προτιμά πχ. αγροτουρισμό, απαξιώνοντας έτσι την επιθυμία του κάθε κατοίκου να επιχειρεί σε όποιον κλάδο νομίζει. Και φυσικά ο κάθε απλός, πασχίζων κάτοικος δεν αποτελεί «φωνασκούσα μειοψηφία» και το δικαίωμά του στο «ευ επιχειρείν» είναι αδιαπραγμάτευτο. Ούτε φυσικά ο επιστολογράφος, ο οποίος θεωρούμε οτι προσπαθεί να συμβάλει από το δικό του μετερίζι, απλά παρεξήγησε τις προθέσεις μας.
Δυστυχώς, όποιος ασχολείται σήμερα με την εξορυκτική δραστηριότητα, θεωρείται a priori εχθρός του πεεριβάλλοντος!
Οι φωνασκούσες μειοψηφίες (όπως επισημαίνεται στο άρθρο του κ. Π. Τζεφέρη, ΤΕΕ 2455, σελ. 51) είναι εκείνες των οργανωμένων οικονομικών συμφερόντων που δεν έχουν σαφή πατρότητα γεωγραφική, επειχειρηματική η άλλη, και ουδόλως ενδιαφέρονται για εθνικό ή τοπικό καλό ή γαι το περιβάλλον παρά μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον. Δυστυχώς, όμως έχουν συμβάλλει σημαντικά ώστε κάθε «εκκολαπτόμενη» επένδυση στο τόπο μας τις τελευταίες δεκαετίες να οδηγείται στις «καλένδες» κι εμείς απλώς πανηγυρίζουμε για την επιτυχία του «αειφόρου» τίποτε.

Το «αειφόρο τίποτε» όμως δεν τρώγεται! Ούτε φυσικά και χωροθετείται!

Ο κ. Π. Τζεφέρης δεν είναι ούτε ανεκδοτολόγος ( "...Η ολοκλήρωση της πρότασης του περί δημοκρατικού διαλόγου, περί της βαρύνουσας άποψης της τοπικής κοινωνίας μάλλον φαντάζει ως ανέκδοτο.."), ούτε κινδυνολόγος ("..οι απόψεις όπως αυτές του αρθρογράφου ειναι θεωρητικά ορθές αλλά "επικίνδυνες" και δεν επιτρέπουν τον εφησυχασμό.."), ούτε θέλει να ξεσπιτώσει κανέναν για να χωροθετήσει στο σπίτι του εξορυκτικές δραστηριότητες ("..μάλλον καλύτερο θα ήταν για τον αρθρογράφο, να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι οι κάτοικοι της περιοχής κακώς βρίσκονται επί του χρυσοφόρου κοιτάσματος και επειδή δεν μπορούν να μετακινηθούν τα κοιτάσματα είναι προτιμότερο να ξεσπιτωθούν οι άνθρωποι προκειμένου να επιχειρήσουν οι επιχειρηματίες του χρυσού..").

Ούτε γνωρίζει κανέναν επιχειρηματία χρυσού, ούτε έχει εμπλακεί ποτέ, παρά μόνο σε ακαδημαϊκό επίπεδο, με το θέμα της (μη) επένδυσης του χρυσού (στην περιοχή Θράκης) που ίσως είναι το μόνο που ενδιαφέρει τον αμφισβητούντα επιστολογράφο.
Είναι ομως εύκολο η όποια αποστροφή του λόγου, προφορικού ή γραπτού, να ερμηνεύεται κατά το δοκούν, να υπερτονίζεται, προεκτείνεται και ενδεχομένως παρερμηνεύεται (οι τηλεοπτικές κασσάνδρες μας εχουν δώσει εξαιρετικά μαθήματα προς τούτο) και το ίδιο εύκολα κάποια αλλη να θεωρείται ως "ανέκδοτο"...Κρίμα..

Ομως υπάρχουν και αλήθειες που δεν είναι από λάστιχο. Ο κ. Π. Τζεφέρης, ασχολείται εδώ και 20 και πλέον χρόνια με τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης, του περιβάλλοντος και τα προβλήματα της εξορυκτικής δραστηριότητας και αποδεδειγμένα πασχίζει, από τη θέση του και με τις όποιες δυνάμεις διαθέτει, για την επίλυσή τους. Ακόμη και τούτο το μπλοκάκι κινείται προς την κατεύθυνση αυτή. Αυτά είναι εύκολα διαπιστώσιμα απο τον οποιοδήποτε που πρεσβεύει επίσης τα ίδια πράγματα και διακατέχεται από ευαισθησία για το περιβάλλον της περιοχής του και άρα θα μπορούσε εύκολα στο πρόσωπο του κ. Π. Τζεφέρη να βρει έναν αξιο συμπαραστάτη, όπως έχει αρκετές φορές γίνει μέχρι σήμερα.