Εξορυκτική δραστηριότητα και τοπικές κοινωνίες: ναι, αλλά όχι στην αυλή μου (ΝΙMΒΥ)

[Πέτρου Γ. Τζεφέρη][by Dr. Petros Tzeferis]

• Γιατί αλήθεια, όταν η επίμαχη ερώτηση χτυπά την πόρτα των πολιτών εκείνοι αμφισβητούν σε μεγάλο βαθμό τα προσδοκώμενα οφέλη από την πρωτογενή παραγωγή και ειδικότερα από τις εξορυκτικές δραστηριότητες, λατομικές και μεταλλευτικές;

Η κοινωνία σήμερα προσδοκά από την οποιαδήποτε επιχειρούμενη δραστηριότητα να λαμβάνει υπόψιν πρωτίστως τις ανάγκες των πολιτών, όπου λαμβάνει χώρα η δραστηριότητα. Συνεπώς, η έννοια τόσο της κερδοφορίας όσο και εκείνη της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) πρέπει να προσεγγίζεται με ένα ευρύτερο πνεύμα που συνδέεται στενά με την βιώσιμη ανάπτυξη ενσωματώνοντας τον οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο των δραστηριοτήτων.

Επιπλέον ο πολίτης εμφορείται από αρνητική προδιάθεση εξαιτίας των αδυναμιών είτε των ελεγκτικών μηχανισμών της πολιτείας είτε των επιχειρήσεων να δεχθούν τα σημεία των καιρών και να εκσυγχρονισθούν δίνοντας έμφαση στη διαφάνεια, την κοινωνία και το περιβάλλον. Εξάλλου, μια παλιά -γνωστή από την εποχή του Μοντεσκιέ και της Γαλλικής επανάστασης- συνιστώσα της δημοκρατίας, φαίνεται να επανακάμπτει σήμερα. Είναι η «αντι-δημοκρατία», η τάση των πολιτών να θέτουν υπό διαρκή κατηγορία την κάθε κυβερνητική πρωτοβουλία και γενικότερα την εξουσία.

Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες η Ελληνική κοινωνία εθίστηκε στην ιδέα της ανάπτυξης μέσω του τομέα παροχής υπηρεσιών. Πρόκειται για στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που δυστυχώς έχει επικρατήσει στον τόπο μας οδηγώντας την πρωτογενή παραγωγή σε εκφυλισμό. Οποιοι όμως κι αν είναι οι λόγοι και οι υπαίτιοι, η ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται σε μονοκαλλιέργεια, ειδικότερα μάλιστα όταν μιλάμε για μονοκαλλιέργεια υπηρεσιών (τριτογενούς τομέα). Ειδικότερα για τον εξορυκτικό κλάδο, η αμφισβήτηση και η δυσπιστία έχουν παγιωθεί σε βαθμό «δαιμονοποίησης» (anti-mining rush), μεταξύ άλλων, για ένα σύνολο από λόγους:

• Τα λάθη του παρελθόντος και οι κακές πρακτικές του παρόντος.
• Οι ιδιαιτερότητες των Ορυκτών Πόρων (ΟΠ) που επηρεάζουν καθοριστικά τη χωροθέτηση και τη «βιώσιμη» διαχείρισή τους και απαιτούν ειδικές παρεμβάσεις. Συγκεκριμένα α) Οι ΟΠ δεν είναι «ανανεούμενοι» και β) Η ιδιαιτερότητα του γεωγραφικού εντοπισμού και της στενότητας των ΟΠ.
• Ο κλάδος έχει ορατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα μέσα στο φυσικό περιβάλλον, κυρίως στην περίπτωση των υπαίθριων εκμεταλλεύσεων (open pit).
• Η αρνητική συμβολή των κλιματικών αλλαγών, ο πόλεμος Greenies vs brownies και ο υπό καθαίρεση king coal…
• Οι κοινωνικές δομές και τα εργασιακά πρότυπα που έχουν συσχετισθεί με την μεταλλευτική δραστηριότητα θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα.
• Το επιχειρησιακό πρότυπο σήμερα είναι τύπου mp3 και δεν συνάδει με τον μεταλλευτικό χώρο
• Η απαξίωση του ελεγκτικού μηχανισμού και της αξιοπιστίας της Πολιτείας ειδικότερα σε θέματα περιβάλλοντος.
• Ο πολίτης δεν εμπιστεύεται ούτε την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) των επιχειρήσεων αλλά ούτε και την συνδρομή και την αξιοπιστία της ακαδημαϊκής κοινότητας.
• Ο πολίτης είναι μη έγκυρα ενημερωμένος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αγνοεί πλήρως ή παρουσιάζεται ως αδιάφορος και ..trendy!
•O τομέας δεν «στέλνει» το σωστό μήνυμα εκεί που πρέπει.

Ολοι οι παραπάνω λόγοι πρέπει να αναλυθούν και να σχολιαστούν διεξοδικά ώστε να οδηγήσουν σε ενεργητικό προβληματισμό που αφορά την εικαζόμενη λύση. Ποιός νοιάζεται αλήθεια στον καιρό μας;