Αν τα Ιμια γίνονταν στο ...Γυαλί κανένας Τούρκος δεν θα τολμούσε να σηκώσει σημαία!

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Peter]

Πολύς ο λόγος για το Γυαλί τελευταία. Το νησάκι που χάνεται, το νησί που κόβεται κομμάτια, φορτώνεται σε πλοία και εξάγεται στην Ευρώπη, τη Β.Αμερική και τις αραβικές χώρες...

Το Γυαλί, πάντως, αυτό το μικρό, ελάχιστο ηφαιστειακό νησάκι των Δωδεκανήσων, μια ανάσα κυριολεκτικά από την Τουρκία, που από την άλλη μεριά επί δεκαετίες συμβάλει στην ανάπτυξη, στην απασχόληση της περιφέρειας και παράλληλα κρατάει υψωμένη την ελληνική σημαία μόλις έξι ναυτικά μίλια από τα τουρκικά παράλια... H ελαφρόπετρα και ο περλίτης (φυσικό γυαλί), του Γυαλιού είναι από τις καλύτερες ποιότητες αντιστοίχων υλικών παγκοσμίως.  Σήμερα  το θυμήθηκαν κάποιοι, εποχή που δεν υπάρχει stonewash και που η παραγωγή της ελαφρόπετρας ζήτημα είναι να κατάφερε να πιάσει το ένα τέταρτο της συνήθους επί  δεκαετίες...

O  κ. Λευτέρης Φαίδρος, πρώην γενικός διευθυντής της ΛΑΒΑ Α.Ε. (μία από τις δύο εξορυκτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο νησί), η οποία  εκμεταλλεύεται το απόθεμα ελαφρόπετρας του Γυαλιού, τολμά μια εκτίμηση: "Αποτελεί προσωπική μου άποψη, αλλά αν και τα Ίμια είχαν έστω και μια μικρή αντίστοιχη δραστηριότητα, κανένας Τούρκος δεν θα πήγαινε να σηκώσει σημαία". Η αίσθηση ότι φυλάττουν Θερμοπύλες είναι διάχυτη ανάμεσα στους εργαζόμενους στα ορυχεία . Τριάντα από αυτούς, άλλωστε, είναι σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του Γυαλιού - δεν υφίσταται συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση για το "πηγαινέλα" στη Νίσυρο ή την Κω. Όπως υποστηρίζουν, ο ορυκτός του πλούτος το έχει σώσει από την ερημιά, από την κοινή μοίρα των μικρών, απομακρυσμένων νησιών (το συγκεκριμένο δεν ξεπερνά τα πέντε τετραγωνικά χιλιόμετρα). Κι ακόμη, ότι  γίνεται σημαντική προσπάθεια για  μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος,  την κατά το δυνατόν ορθή περιβαλλοντική διαχείριση μιας δραστηριότητας που πληγώνει το φυσικό τοπίο εντούτοις δεν παράγει τοξικά παρά ένα αδρανές υλικό με δεκάδες περιβαλλοντικές χρήσεις ανά τον κόσμο....

Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη, αυτή που πρόσφατα εκφράστηκε και από το Οικολογικό Δίκτυο Αιγαίου "Εύπλοια":  ότι η ανελέητη και χωρίς φραγμούς εξόρυξη είναι αυτή που το έχει καταστρέψει ενώ πρόκειται για Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους . Για του λόγου το αληθές, όπως δηλώνει ο δήμαρχος Νισύρου, "μια επίσκεψη στο νησί μπορεί να πείσει και τον πιο δυσκολόπιστο επισκέπτη. Εκεί μπορεί να δει κανείς,  οτι η μόνη βλάστηση που υπάρχει στο νησί είναι τα δέντρα που φυτεύουν κατ'επιταγή της πολιτείας οι δύο εξορυκτικές επιχειρήσεις".

Και τα εύλογα ερώτηματα που έχουν διατυπωθεί:

•  "Πόσοι αλήθεια θα ήταν οι κάτοικοι του νησιού αυτού αν δεν είχαμε εξόρυξη; Θα ήταν πολλοί αυτοί που χειμώνα καιρό θα παρέμεναν εκεί να θαυμάζουν το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος ή θα περιόριζαν τον ...θαυμασμό τους μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες;"
• "Πόσο πολλαπλασιάζεται η σημασία του κατοικημένου Γυαλιού σήμερα που συζητείται η ανακήρυξη και οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ, όταν είναι γνωστό ότι οι νησίδες και βραχονησίδες (πχ. Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, οι Φούρνοι, το Καστελόριζο) που κατοικούνται, έχουν δική τους ΑΟΖ, άρα και δική τους υφαλοκρηπίδα";
• Kι ακόμη "πόση ανάπτυξη θα είχε η ευρύτερη νησιωτική περιοχή που σημειωτέον ζει κυριολεκτικά και αναπτύσσεται απο τα μισθώματα που εισπράτει ο δήμος Νισύρου (τέως Μανδρακίου) από την εταιρεία που έχει μισθώσει το χώρο;"
• "Ποιός είναι τελικά ο περιβαλλοντικά αποδεκτός κίνδυνος που καθορίζει η αρχή της προφύλαξης σε μια περιοχή που αν σταματήσει η πρωτογενής ανάπτυξη, κατά πάσα πιθανότητα, θα παραμείνει έρημη με μοναδική παρέα της το αειφόρο τίποτε;"
• "Θα πρέπει να αφήσουμε τα μοναδικά στον κόσμο αποθέματα ορυκτών από τα οποία προέρχονται προϊόντα με δεκάδες περιβαλλοντικές χρήσεις, για τις επόμενες γενεές, χωρίς να γνωρίζουμε αν οι μελλοντικές τεχνικοοικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες, θα μας επιτρέψουν τότε να έχουμε το όποιο όφελος από αυτά;"

Προσθέστε, παρακαλώ, και το δικό μου διαχρονικό ερώτημα, αλλά που επιτείνεται σε μια εποχή που επανέρχεται δραματικά το primum vivere: «επιτέλους, πότε θα ξεπεράσουμε το στάδιο της αδιαφορίας και της ανεπάρκειας, ώστε να καταφέρουμε κάποτε να διαφυλάξουμε επί της ουσίας την πολύτιμη φυσική μας κληρονομιά χωρίς να σταματήσουμε την οικονομική ανάπτυξη;»

H αλήθεια φίλοι μου είναι πάντα στη μέση, ενώ στα άκρα είναι οι υπερβολές και τα συμφέροντα. Το δίλημμα της βιώσιμης ανάπτυξης, μοιάζει με το  Tug-of-War, την διελκυστίνδα που και οι δύο ομάδες τραβούν ένα σχοινί, με τη διαφορά ότι το σχοινί εδώ πρέπει τελικά να ισορροπήσει, διαφορετικά δεν κερδίζει καμία από τις δύο ομάδες. Οσο τραβούμε το σκοινί από τη μια πλευρά με σκοπό να γκρεμίσουμε την άλλη, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι θετικό επικοινωνιακά και σε προσωρινή βάση,  ποτέ όμως δεν πρόκειται να κερδίσουμε διαχρονικά και κατ'ουσίαν...

Η διαρκής διελκυστίνδα της βιώσιμης ανάπτυξης

Διότι η «βιωσιμότητα» δεν είναι κάτι που εξαρτάται από τη μεριά της "μπουλντόζας" που βλέπει κανείς. Διότι άλλο είναι να κομπάζεις οικολογικά, με ένα διαρκές «όχι» στα χείλη πρεσβεύοντας το «αειφόρο τίποτε»..κι άλλο να κάνεις πράξη την περιβαλλοντική σου ευαισθησία με τρόπο που δεν αντιστρατεύεται αλλά αντιθέτως ενισχύει την ανάπτυξη...

Η ουσία λοιπόν δεν είναι λοιπόν τί είδους και χρώματος ανάπτυξη διαλέγουμε, πράσινη, καφέ ή γκρίζα, αλλά πως και με ποιους μηχανισμούς και ασφαλιστικές δικλείδες την διαχειριζόμαστε έτσι ώστε να είναι βιώσιμη. Βιώσιμη, όχι με τους ορισμούς της Επιτροπής Brundtland ή άλλων επιτροπών, αλλά απλά συμβατή με τη ζωή μας, το βίο μας. Αυτή που δεν παραβιάζει το δικαίωμά μας για έναν αξιοβίωτο βίο. Που σημαίνει να πάψουμε επιτέλους να ασχημονούμε πάνω στη φύση αλλά και στην ίδια τη ζωή μας. Που δεν σημαίνει να μην κάνουμε «ανάπτυξη» ποτέ και πουθενά, αλλά να έχουμε πάντα ένα καμπανάκι σε ότι κάνουμε: το καμπανάκι της υπευθυνότητας και του σεβασμού σε κάθε παρακλάδι της ζωής και της φύσης.

Αυτά!