Δεν φθάνουν μόνο τα κοιτάσματα και η θεία χάρις!

[του Τζεφέρη Πέτρου] [ by Tzeferis Peter]

Τα έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλές φορές, τόσο απο σχετικούς όσο και απο ασχέτους που απλώς γοητεύονται απο τα ταξίδια στα ..έγκατα της γης.

Με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο κλπ. η Ελλάδα είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης και μπορεί να αποτελέσει σταθερή μεταλλευτική πηγή για την βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Εκτιμάται μάλιστα ότι η ανάδειξη δύο τουλάχιστον επενδυτικών ευκαιριών παραγωγικής αξιοποίησης κοιτασμάτων βασικών και πολύτιμων μετάλλων θα δημιουργήσει περισσότερες από 500 νέες θέσεις εργασίας άμεσης απασχόλησης, με την προοπτική να γίνουν πολύ περισσότερες.

Κι ακόμη  στην Ελλάδα απαντώνται και ορυκτά από εκείνα (14 τον αριθμό) που θεωρούνται κρίσιμα και στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Ορισμένα από αυτά είναι σε θέση να αποτελέσουν αντικείμενο κοιτασματολογικής έρευνας και οικονομικού ενδιαφέροντος με δεδομένη την προστιθέμενη αναπτυξιακή τους αξία. Είναι το Αντιμόνιο (Sb), τα Πλατινοειδή μέταλλα (PGE), οι Σπάνιες γαίες (REE), τα Ga (Γάλλιο) - Ge (Γερμάνιο) - In (Ίνδιο) αλλά και ο ο Γραφίτης.

Κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες – Μια νέα πρόκληση. Ποιές υπάρχουν στην Ελλάδα;

Θα μπορούσαμε να γράψουμε και πολλά ακόμη για το κοιτασματολικό αποθεματικό δυναμικό που παραδοσιακά διαθέτει η Ελλάδα. Σε μεταλλικά ορυκτά, βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα, αδρανή δομικά κλπ. ορυκτά με ειδικό στρατηγικό ενδιαφέρον για τον τόπο μας.    Η Ελλαδίτσα μας έχει Ορυκτό Πλούτο, όμως αυτό δεν αρκεί!

Τα δισεκατομύρια σφυρίζουν γύρω μας σχετικά με την ορυκτή μας παρακαταθήκη! Στα 28 δισ. ευρώ αποτιμάται από το ΙΓΜΕ το μεταλλευτικό απόθεμα σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους στο υπέδαφος της Ελλάδας. Στα 40 δισ. ευρώ εκτιμήθηκαν στην πρόσφατη ημερίδα στο τμήμα Μηχ. ΟΠ της Κρήτης. Από αυτά τα 18 δισ. ευρώ τουλάχιστον είναι εκείνα του χρυσού, ειδικότερα της Β. Ελλάδος.Σε 10 δισ. ευρώ υπολογίζεται η αξία των ορυκτών στους 100 δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους, 10 εκ των οποίων ανακοίνωσε ότι επιδιώκει να εκμισθώσει το ΥΠΕΚΑ.


Δεν φτάνουν όμως μόνο τα κοιτάσματα και τα δισεκατομμύρια κάτω από τη γη, αγαπητοί φίλοι. Καταρχήν, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι αξίες αυτές αποτελούν εκτίμηση της περιεχόμενης στα κοιτάσματα συνολικής μεταλλικής αξίας με βάση τις τρέχουσες τιμές του Χρηματιστηρίου Μετάλλων του Λονδίνου (LME) οι οποίες μάλιστα αποτελούν τιμές ρεκόρ δεκαετιών για πολλά μέταλλα (πχ χρυσός). Δεν έχουν δηλ. υπολογισθεί σε αυτήν ούτε οι απώλειες από τον υπολογισμό των "εκμεταλλεύσιμου" αποθεματικού με βάση συγκεκριμένη μέθοδο εκμετάλλευσης, ούτε οι απώλειες επεξεργασίας του μεταλλεύματος (εμπλουτισμού, μεταλλουργίας) και άλλες που προκύπτουν μόνο όταν το κάθε κοίτασμα μελετηθεί διεξοδικά και λεπτομερώς ως μεταλλευτικό-μεταλλουργικό έργο. Αρα μιλάμε για υπερεκτιμήσεις που όμως διατηρούν την αξία τους, τηρουμένων των συνθηκών που προαναφέραμε.

Κι ακόμη το βασικότερο, θα πρέπει "first things first" να προσδιορισθούν και να ιεραρχηθούν οι στρατηγικές επιλογές για το μέλλον, να οριοθετηθεί και να χαραχθεί ο «οδικός χάρτης» βέλτιστης αξιοποίησης και βιώσιμης εκμετάλλευσης των πόρων, με χαρακτηριστικά εθνικού ή/και περιφερειακού συγκριτικού πλεονεκτήματος και υπεροχής για την Ελλάδα, και να διασφαλιστεί η διατήρηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μακροπρόθεσμα.

Ερωτηματικά που "πονούν" για την αξιοποίηση του Ορυκτού Πλούτου

Κοντολογίς, είναι απαραίτητο εκτός από τα κοιτάσματα, να έχουμε και σχέδιο για τα κοιτάσματα. Χρειαζόμαστε Εθνική Πολιτική για τους Ορυκτούς Πόρους.

Κι ακόμη να λύσουμε ένα δύσκολο παζλ.. για να αναδείξουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Ελλάδα στον τομέα και που έχουν απαξιωθεί σημαντικά έως ανεπανόρθωτα. Στις όποιες οικονομο-τεχνικές εκτιμήσεις, στρατηγικό σχεδιασμό και επενδυτική σκοπιμότητα θα πρέπει να συνυπολογισθούν και όλοι οι παράγοντες, που επηρεάζουν αρνητικά τη μεταλλευτική δραστηριότητα και έρευνα της χώρας (π.χ. η παγκοσμιοποίηση του μεταλλευτικού ανταγωνισμού, ανταγωνιστικές πιέσεις, διαρκώς αυξανόμενο περιβαλλοντικό κόστος, σύγκρουση συμφερόντων για την χρήση και αξία της γης, υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων τεχνολογικής ανάπτυξης που απαιτούν υψηλό κόστος και γνωσιακό επίπεδο, η τρέχουσα οικονομο-πιστωτική κρίση και βέβαια οι διακυμάνσεις των τιμών και της ζήτησης). Και πολλά άλλα που απαιτούν λύσεις, αν ήθελε αποφασιστεί κεντρικά ή μεταλλευτική ανάπτυξη του τόπου.

Στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας όμως, όλα είναι όπως η πορτοκαλέα της! Εχουμε κοιτάσματα αλλά δεν ξέρουμε αν μας ενδιαφέρουν! Εχουμε κοιτάσματα, αλλά μας λείπει η εθνική πολιτική και ο στρατηγικός σχεδιασμός για την βιώσιμη αξιοποίησή τους. Εχουμε κοιτάσματα, αλλά δεν έχουμε πλέον πρωτογενή τομέα, ούτε επενδυτές πρόθυμους πλέον, ούτε Πολιτεία για να εγγυηθεί την εκμετάλλευση με τις περιβαλλοντικές επιταγές και τον κώδικα βιώσιμης ανάπτυξης. Εχουμε κοιτάσματα, αλλά δεν έχουμε πλέον ούτε ΙΓΜΕ για να ερευνήσει περαιτέρω!

Το μοντέλο ανάτυξης του τριτογενή τομέα που στηρίχθηκε σε μεταπρατικές δραστηριότητες και σε ένα πελατειακό πολιτικό σύστημα που δημιουργούσε θέσεις εργασίας για ψηφοθηρικούς λόγους, χρεωκόπησε και πρέπει να αντικαταταθεί άμεσα. Ο τομέας του ορυκτού πλούτου, ήταν έναν από τα πρώτα θύματα, του ελληνικού μεταπολιτευτικού «παραγωγικού» μοντέλου που ακολουθήθηκε. Μία αρκετά ελπιδοφόρα εξορυκτική παραγωγή, με ρίζες στον Μεσοπόλεμο και την πρώτη μεταπολεμική περίοδο, καταδικάστηκε σε μαρασμό και υποκαταστάθηκε από έναν κύκλο κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών, που χρειάζονταν δεκανίκια για να σταθούν στον διεθνή ανταγωνισμό. Αν δεν το καταλάβουμε αυτό και δεν στηρίξουμε πραγματικά τον κλάδο, τότε τα δισεκατομμύρια θα παραμείνουν για πάντα θαμμένα in situ.

Οχι με γενικές αναφορές σε χορό δισεκατομμυρίων που φωλιάζουν στα έγκατα της γης, όχι μόνο με ημερίδες που κι αυτές κάνουν δειλά την εμφάνισή τους αλλά με μέτρα τόσο θεσμικά όσο και οικονομικά που θα διαμορφώσουν επενδυτικό κλίμα στον τομέα. Κι ακόμη θα στηρίξουν πραγματικά τη "διοίκηση¨ των Ορυκτών Πόρων, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο διοικητικό βάρος (αδειοδότηση και έλεγχος), που αυτή τη στιγμή το υφίστανται κυριολεκτικά καμιά εικοσαριά άνθρωποι που εξυπηρετούν τον τομέα σε κεντρικό επίπεδο!

 Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος: καιρός να πάμε στο επόμενο βήμα...

Δυστυχώς, όταν κάποιοι επισημαίνουν τα παραπάνω είτε θεωρούνται φερέφωνα συμφερόντων είτε γίνονται βορά στη χοάνη της οικο-υποκρισίας. Τι σχέση αλήθεια έχουν τα ρυπογόνα κοιτάσματα με το ποδήλατό μου και την πράσινη ζωή μου; Με τον κάδο κομποστοποίησης και την κονκάρδα προστασίας της συμπαθούς μεσογειακής φώκιας που φοράω στο πέτο μου;

Και στο μεταξύ χάνεται μια μοναδική ευκαιρία, της συνύπαρξης, της βιωσιμότητας, της βιώσιμης ανάπτυξης.

Διότι η «βιωσιμότητα» δεν είναι κάτι που εξαρτάται από τη μεριά της μπουλντόζας που βλέπει κανείς,

Διότι άλλο είναι να κομπάζεις οικολογικά, με ένα διαρκές «όχι» στα χείλη πρεσβεύονται το «αειφόρο τίποτε».. κι άλλο να κάνεις πράξη την περιβαλλοντική σου ευαισθησία με τρόπο που δεν αντιστρατεύεται αλλά αντιθέτως ενισχύει την ανάπτυξη...

Στις άκρες και στις γωνίες υπάρχουν τα συμφέροντα και στη μέση είναι οι μεγάλες αλήθειες. Χαρούμενη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2011!