Προβλήματα του νέου συστήματος αξιολόγησης προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών –Το παράδειγμα του ΥΠΕΚΑ

Οπως είναι γνωστό μετά την ψήφιση του Ν. 4250/2014 με τον οποίο τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Π.Δ. 318/1992 «Αξιολόγηση ουσιαστικών προσόντων του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών και των ΝΠΔΔ» και την έκδοση της υπ’ αρ. ΔΙΔΑΔ/Φ.32.8/492/8501, 8326/7-4-2014 σχετικής εγκυκλίου του ΥΔΜΗΔ οι προϊστάμενοι Διευθύνσεων των υπηρεσιών εντέλλονται να προβούν στην εφαρμογή του νέου συστήματος αξιολόγησης των υπαλλήλων.

Ομως τα προβλήματα εφαρμογής του νέου συστήματος ειναι πολλά και σημαντικά. Πέραν από τα προβλήματα συνταγματικότητας που προκύπτουν άλλωστε από την Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής για τον Ν. 4250/2014 υπάρχουν και οι αιτήσεις ακυρώσεως από την ΑΔΕΔΥ οι οποίες εκκρεμούν στο ΣτΕ. Ειδικότερα για το ΥΠΕΚΑ εκκρεμεί στο ΣτΕ η επεξεργασία του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τον Οργανισμό του Υπουργείου ΠΕΚΑ.

Ανεξάρτητα απο τα ανωτέρω, υπάρχουν και πολλά προβλήματα επί της ουσίας της εφαρμογής που σταχυολογούνται παρακάτω:

Αναγκαστική ποσόστωση – στρέβλωση της αντικειμενικής κρίσης. Ο εισαγόμενος με το νέο σύστημα, εκ των προτέρων ορισμός ανώτατων ποσοστών υπαλλήλων που μπορούν να αξιολογηθούν ανά βαθμολογική κλίμακα, δεν θεσπίζει αξιολόγηση αλλά στην ουσία κατάταξη των υπαλλήλων, καθώς ακόμα και αν ο αξιολογητής κρίνει ότι υπάρχουν πολλοί άριστοι ή πολύ καλοί υπάλληλοι στην οργανική του μονάδα, δεσμεύεται από τις διατάξεις του νόμου να εξαιρέσει οπωσδήποτε κάποιους υλοποιώντας υποχρεωτικά την προκαθορισμένη ποσόστωση. Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι η εισαγωγή αυτής της αναγκαστικής ποσόστωσης και του περαιτέρω επιμερισμού της ανά οργανική μονάδα στρεβλώνει την αντικειμενική και δίκαιη κρίση των αξιολογητών και νομοτελειακά οδηγεί σε προκατασκευασμένα αποτελέσματα.

 Ασαφή κριτήρια αξιολόγησης . Τα αναφερόμενα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από το Γενικό Διευθυντή για την έκδοση απόφασης επιμερισμού των ποσοστών ανά κλίμακα όπως αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των μονάδων, αρμοδιότητες σε σχέση με την ασκούμενη πολιτική και κατανομή των υπαλλήλων ανά οργανική μονάδα είναι ασαφή και δεν έχουν αντικειμενικώς οριστεί λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω:

1. Έλλειψη περιγραφής καθηκόντων θέσης εργασίας του ΥΠΕΚΑ. Δεν υπάρχουν περιγράμματα των θέσεων εργασίας με αποτέλεσμα οι υπάλληλοι να μην μπορούν να αξιολογηθούν με βάση τα καθήκοντα που θα έπρεπε να επιτελούν.
2. Έλλειψη Στοχοθεσίας.Σημειώνεται ότι δεν εφαρμόζεται ορισμένη και μετρήσιμη στοχοθεσία με αποτέλεσμα οι αρμοδιότητες της κάθε μονάδας αναφορικά με την επίτευξη των στόχων αυτής να είναι συγκεχυμένες και αόριστες.
3. Έλλειψη σύγχρονου Οργανισμού ΥΠΕΚΑ και προβλήματα από τη σύσταση του Υπουργείου ΠΕΚΑ. Ο νέος Οργανισμός είναι σε επεξεργασία από το ΣτΕ. To ΥΠΕΚΑ σήμερα λειτουργεί με τους υφιστάμενους οργανισμούς των Γραμματειών που το συστήνουν, και συγκεκριμένα
   με: α) το Π.Δ. 51/1988 του ΥΠΕΧΩΔΕ, β) το Π.Δ. 381/1989 του ΥΒΕΤ, γ) την ΚΥΑ σύστασης της Ειδικής Γραμματείας Δασών (ΦΕΚ 855/Β/2010), δ) το Ν. 3818/2010 σύστασης της Ειδικής Γραμματείας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η σύσταση του ΥΠΕΚΑ από το 2009 όπως προέκυψε με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και της ΓΓΕ δημιούργησε προβλήματα συντονισμού και καθυστερήσεων, ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί η κατανομή των υπαλλήλων στις μονάδες σύμφωνα με τις υπηρεσιακές ανάγκες, αφού αυτή η διαδικασία θα επιτευχθεί με την εφαρμογή του νέου οργανογράμματος. Η έλλειψη σύγχρονου Οργανισμού είναι σημαντική παράμετρος για την ουσιαστική αξιολόγηση οργανικών μονάδων και κατ’ επέκταση των υπαλλήλων που υπηρετούν σε αυτές.
4.  Προτεραιότητες κυβερνητικής πολιτικής.Οι προτεραιότητες της πολιτικής του ΥΠΕΚΑ δεν έχουν αντιστοιχηθεί στις υφιστάμενες οργανικές μονάδες. 

Εν κατακλείδι σημειώνουμε ότι το ΥΠΕΚΑ είναι σήμερα υποστελεχωμένο και ειδικότερα μετά από τις διαδικασίες διαθεσιμότητας και συνταξιοδότησης. Οι υπάλληλοι και οι προϊστάμενοι προσπαθούν να ανταπεξέλθουν για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής, την εκπλήρωση των κοινοτικών και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, την εξυπηρέτηση των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος. Η εφαρμογή αυτού του συστήματος δεν θα συνεισφέρει θετικά στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών των υπηρεσιών όπως αυτά συνοπτικά περιγράφηκαν παραπάνω, αλλά αντίθετα θα οδηγήσει σε διάλυση των υπηρεσιών και της συλλογικότητας, γεγονός που θα επιδράσει αρνητικά το έργο που το Υπουργείο καλείται να επιτελέσει με δυσάρεστες επιπτώσεις στους πολίτες και ολόκληρη την κοινωνία.

Θεωρούμε χρήσιμο να εξετασθεί η αναστολή εφαρμογής των διατάξεων που αναφέρονται στην ποσόστωση, ώστε να εφαρμοσθεί η στοχοθεσία και τα περιγράμματα θέσεων εργασίας στα πλαίσια εφαρμογής των νέων οργανογραμμάτων, να κριθούν οι Προϊστάμενοι με το προωθούμενο σύστημα (κανονική διαδικασία) στις νέες δομές και να εφαρμοσθεί το νέο σύστημα αξιολόγησης που ήδη έχει ανακοινωθεί από το ΥΔΜΗΔ ότι επεξεργάζεται, αφού ληφθεί υπόψη ότι οι νέες ρυθμίσεις αναφέρονται σε μεταβατικό στάδιο.