Εργοστάσιο Λιπασμάτων Δραπετσώνας

[του Νάσου Ευσταθιάδη]

Το Σάββατο, 16 Μαΐου, βρέθηκα για φωτογράφιση στο παλιό εργοστάσιο λιπασμάτων στη Δραπετσώνα. Μια περιοχή που, αν και σήμερα μοιάζει με ξεχασμένο τοπίο, για 89 συναπτά έτη έσφυζε από ζωή.

Η γέννηση
H Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων ιδρύθηκε το 1909 από τον Ν. Κανελλόπουλο και πολλούς Έλληνες επιστήμονες της εποχής. Η αρχική έκταση του εργοστασίου ανερχόταν σε 245 στρέμματα και σύμφωνα με πληροφορίες, το οικόπεδο δίπλα στο λιμάνι της Δραπετσώνας αγοράστηκε σε συμφέρουσα τιμή.

Η γιγάντωση
Το 1910, το εργοστάσιο είχε κατασκευαστεί πλήρως και σταδιακά άρχισε να αναπτύσσεται και σε γειτονικά οικόπεδα. Η ΠΥΡΚΑΛ παραχώρησε το δικαίωμα παραγωγής οξέων στην ΑΕΕΧΠΛ και έτσι για τα επόμενα πενήντα χρόνια η εταιρεία μονοπωλούσε την παραγωγή λιπασμάτων (θειικό οξύ, θειικός χαλκός, θειικός σίδηρος, υδροχλωρικό οξύ, νιτρικό οξύ, λιπάσματα) και λίγο αργότερα υαλουργικών ειδών.

Ο ρόλος των προσφύγων
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, χιλιάδες πρόσφυγες καταφθάνουν στον Πειραιά και τις γύρω περιοχές. Τα φθηνά εργατικά χέρια σε συνδυασμό με την άνοδο του εργοστασίου την περίοδο εκείνη, δημιουργούν έναν ολόκληρο οικισμό γύρω από την περιοχή της Δραπετσώνας, με τους εργαζόμενους το 1934 να φτάνουν περίπου τις 4.000.

Η αρχή του του τέλους
Ήδη από το 1970 το εργοστάσιο αντιμετώπιζε προβλήματα. Επενδύσεις δεν υπήρχαν και το μέλλον μιας ολόκληρης βιομηχανίας, η οποία μεγάλωσε τρεις γενιές, ήταν ιδιαίτερα δυσοίωνο.

Το λουκέτο και η κατεδάφιση
Το 1992, η Εθνική Τράπεζα αγόρασε τα Λιπάσματα και ίδρυσε μια θυγατρική διαχειριστική εταιρεία, η οποία διοίκησε το εργοστάσιο που λειτουργούσε υποτονικά μέχρι το οριστικό κλείσιμό του, τον Σεπτέμβριο του 1999. Το 2003 κατεδαφίστηκαν τα περισσότερα βιομηχανικά κτίρια που υπήρχαν. Το μόνο που απέμεινε να θυμίζει το ένδοξο παρελθόν, είναι το εργοστάσιο υαλουργίας με τη χαρακτηριστική του καμινάδα.