Η Μάνη και ο Πουκεβίλ!

Από το βιβλίο "Ταξίδι στο Μοριά" [εκδόθηκε το 1805 και αναφερόταν -μεταξύ άλλων- στην Μάνη του 1799] του Επισήμου Γάλλου Προξένου του Ναπολέοντα στην Οθωμανοκρατούμενη Ελλάδα, Φραγκίσκου-Καρόλου-Ούγγου-Λαυρέντιου Πουκεβίλ:

"Θα πω μονάχα, σύμφωνα με θετικά δεδομένα, πως ο πληθυσμός της Μάνης είναι σαράντα χιλιάδες κάτοικοι και εκατό χωριά· και σύμφωνα με άλλες πληροφορίες,μόνον εβδομήντα, που δίνουν σύνολο επτά χιλιάδες σπίτια.

Ο αριθμός των ενηλίκων υπολογίζεται σε δέκα χιλιάδες, όπως και το χαράτσι που υποτίθεται πως πληρώνουν στον Καπουδάν πασά.

Οι καπετάνιοι είναι δεκατέσσερεις, υπάρχουν εξάλλου και οι Ζαπτιέδες ή πρόκριτοι που αποτελούν την αστυνομία των χωριών. Οι στρατιωτικοί αρχηγοί, που έχει συμβεί να τους διαδέχονται καμμιά φορά οι γυναίκες τους, παίρνουν το πόστο του καπετάνιου χάρη στη γενική υπόληψη, που συνήθως διαμορφώνεται με βάση την περιουσία τους και τις γενναίες πράξεις τους· τους βλέπουμε επικεφαλής των ομάδων τους, με αρχαίες περικεφαλαίες σαν του Φωκίωνα, που μεταβιβάζουν επί αιώνες από πατέρα σε γιο.

Επίσης, οι κοντινοί στο Κάπογκρόσσο καπετάνιοι έχουν και ασπίδες, που μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμα πρότυπα στους ιστορικούς μας ζωγράφους.

Οι αρχηγοί αυτοί, όλοι τους φιλόδοξοι και ανήσυχοι, εξαιτίας μιας άθλιας μοιρολατρείας, κρατάνε τις περιοχές τους σε μόνιμη κατάσταση διχόνοιας. Άσβεστα μίση,μνήμες που τις εξάπτουν η γειτνίαση και οι καθημερινές σχέσεις, συμβάλλουν στη διατήρηση της παρεξήγησης.

Μόνον όταν τους ενώνει ο κοινός κίνδυνος, μπορεί οι Μανιάτες να βλέπονται με ευνοϊκό μάτι.

Ωστόσο, ο ουρανός απλώνει απάνω τους το χέρι του ευνοϊκό. Οι βόρειες περιοχές είναι εύφορες· το Οίτυλο, η Καρδαμύλη, η περιοχή της Ζαρνάτας, πλουταίνουν και βλέπουν τη γεωργική καλλιέργεια ν' αυξάνει.

Ελληνικά καράβια από τις Σπέτσες, την Ύδρα και τον Πόρο αντικαταστήσανε το βενετσιάνικο στόλο που ερχόταν και αγόραζε τα είδη τους διατροφής, και έτσι τα κέρδη συγκεντρώνονται στο έθνος των Ελλήνων.

Μπορεί να μη βρίσκει ο ξένος την ασφάλεια που απαιτεί το εμπόριο για να εγκαταστήσει εμπορικό οίκο στη Μάνη.

Η Βενετία, που είχε εκεί έναν εμπορικό αντιπρόσωπο, δεν τόλμησε να υλοποιήσει αυτό το σχέδιο· παρ' όλα αυτά, θα μπορούσε κανείς, γνωρίζοντας καλά τις τοπικές ιδιομορφίες, να διακινδυνεύσει μια τέτοια επιχείρηση και το λιμάνι των Κιτρυών θα ήταν ο τόπος εκλογής.

Αν και δεν υπήρξαν ως τώρα καθιερωμένοι ιδιαίτεροι φόροι για τα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόντα, ωστόσο έχει επιβληθεί και στις δύο κατηγορίες, χωρίς καμμιά διαφορά, ένας φόρος που φτάνει γύρω στα 2%!

Τα συνηθισμένα προϊόντα είναι:

Λάδι εξάγονται περίπου 13000 βαρέλια, Βαλανίδια 1500000 οκάδες, Μετάξι 16000 λίβρες, Κηκίδες 1500000 οκάδες"

Όλα τα μεγέθη τα προσδιορίζει περίπου ο Πουκεβίλ και συνεχίζει τον κατάλογο και πλήθος άλλου πραγματολογικού υλικού όχι μόνον οικονομικού αλλά και κοινωνικού που χαρακτηρίζει την ταυτότητα των Ελλήνων και την αναπαλλοτρίωτη Εθνική τους Συνείδηση παρά την επί αιώνες υποδούλωση τους, να τρέφουν αμείωτη την εχθρότητα τους απέναντι στον Τούρκο κατακτητή και να την εκδηλώνουν με πλήθος τοπικών εξεγέρσεων σε όλη την υπόδουλη Ελλάδα και ιδίως στον Μοριά, από την έναρξη σχεδόν της τουρκοκρατίας αλλά και γενικότερων επαναστάσεων με σημαντικότερη αυτή του τελευταίου μεγάλου καταστροφικού πολέμου όπως ο ίδιος ο Πουκεβίλ αποκαλεί τα Ορλωφικά(1770).

Ο Πουκεβίλ ήξερε ότι στα Ολρωφικά οι Γάλλοι υποστήριξαν με σθένος τους Τούρκους αλλά οι Ρώσοι που ξεσήκωσαν τον Ελληνισμό και μάλιστα την αφρόκρεμα τουτι ευθύνες είχαν.Στα Ορλωφικά έδωσαν με ηρωισμό και αυταπάρνηση την μάταιη μάχη ο Πανούτσος Νοταράς, πρόκριτος της Κορίνθου, ο Γεώργιος Σισίνης του Πύργου Ηλείας, οΠαναγιώτης Μπενάκης πρόκριτος της Καλαμάτας, ο αρχηγός των Μανιατών Ιωάννης Μαυρομιχάλης (Σκυλογιάννης),οι Αχαιοί Ανδρούτσος Ζαΐμης, Γκολφίνος Λόντος και ο Παλαιών Πατρών Παρθένιος ο Δ΄, ο μέγας ευεργέτης Βαρβάκης που τότε ήταν πειρατής αλλά και ο πατέραςτου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Κωνσταντής που έπεσε υπερασπιζόμενος τους Πύργους της Μάνης και ως εκ Θεού θαύματος σώθηκε τότε ο δεκάχρονος Θοδωράκης αλλά και τόσοι άλλοι.

Ο Πουκεβίλ γράφει ότι τριάντα χρόνια μετά αυτή η γη μυρίζει ακόμη μπαρούτι και ότι παρά τον δεκαετή απηνή εξανδραποδισμό που υπέστησαν οι Έλληνες από τους Αλβανούς, συνεχίζουν να καλλιεργούν την γη, να παράγουν περισσότερο, να αυξάνονται πληθυσμιακά, να εξαπλώνονται στο ναυτικό εμπόριο και να ξαναχτίζουν τις εκκλησίες τους, χωρίς να τους σταματά τίποτα και να επιθυμούν ακόμη πιο σφοδρά την ελευθερία τους.

Που να φανταζόταν ο Πουκεβίλ τι θα επακολουθούσε σε λίγα χρόνια αλλά και που να έβλεπε από κοντά στον Μοριά τι έγινε το 1821 και με τι επικά λόγια θα το περιέγραφε.

Έφυγε όμως μόλις λίγα χρόνια πριν, το 1816, πριν ξεσπάσει η επανάσταση του 1821 και μάθαινε με κάθε λεπτομέρεια τα νέα της στο Παρίσι αφού εξ αιτίας του έργου του για την Ελλάδα, η πιο σπουδαία Ακαδημία της Ευρώπης, αυτής των Παρισίων, άνοιξε τις πύλες της για τον Πουκεβίλ και τον ανακήρυξε επιφανές μέλος της!!!

[του Πάνου Ευαγγελόπουλου]