7.8.15

Η απεργία στα μεταλλεία της Σερίφου


Αυτές τις μέρες, συγκεκριμένα στις 7 Αυγούστου, συμπληρώνονται 99 χρόνια από την ημέρα  που οι μεταλλωρύχοι της Σερίφου ξεκίνησαν μια από τις ιστορικές απεργίες του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, που εκείνη την εποχή έκανε τα πρώτα του βήματα. Δύο βδομάδες μετά, στις 21 Αυγούστου 1916, η απεργία βάφτηκε με αίμα και τέσσερις εργάτες έπεσαν νεκροί.

Το 1880 την εκμετάλλευση των σημαντικών σιδηρομεταλλευμάτων του νησιού  ανέλαβε η εταιρεία «Σέριφος–Σπηλιαζέζα» η οποία είχε αποκτήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα από το κράτος και  εκχώρησε την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων εργολαβικά στον Γερμανό Αιμίλιο Γρώμαν (Ε. Grohmann). Στο Μεγάλο Λιβάδι σώζεται ακόμη-έτοιμο όμως να ...καταρρεύσει- το νεοκλασικό κτήριο που ήταν η έδρα της μεταλλευτικής εταιρίας (φωτο) . Η ανάπτυξη των μεταλλείων έφερε άνθηση στη Σέριφο και ο πληθυσμός διπλασιάστηκε τα επόμενα 30 χρόνια (δηλ. μέχρι το 1910 περίπου) καθώς εισέρρευσαν εργάτες-μεταλλωρύχοι από γειτονικά κυκλαδίτικα νησιά.

Η εκμετάλλευση όμως είχε ληστρικό χαρακτήρα, οι συνθήκες εργασίας στα μεταλλεία ήταν κακές και τα εργατικά ατυχήματα πολύ συχνά. Τον Αύγουστο του 1916 , κι εν μέσω οικονομικής κρίσης, οι μεταλλωρύχοι στο Μ.Λιβάδι κήρυξαν απεργία ζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και καλύτερους μισθούς. Οργανωτής της απεργίας ήταν ο Κώστας Σπέρας, ο οποίος είχε οργανώσει και άλλες απεργίες σε διάφορα  μέρη της Ελλάδας. Οι μεταλλωρύχοι κατέλαβαν το λιμάνι και δεν επέτρεπαν στα πλοία της εργοδότριας εταιρίας επί 20 ημέρες να φορτώσουν μετάλλευμα. Στις 21 Αυγούστου 1916 επενέβη η χωροφυλακή και άνοιξε πυρ κατά των απεργών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερις από αυτούς. Οι μεταλλωρύχοι επιτέθηκαν με πέτρες και ξύλα στους χωροφύλακες σκοτώνοντας επίσης τέσσερις. Σήμερα στο Μεγάλο Λιβάδι υπάρχει μνημείο το οποίο ανηγέρθη το 1984 προς τιμήν των νεκρών απεργών (φωτο)  καθώς και ένα μικρό μουσείο μεταλλευτικής τέχνης, που δυστυχώς το βλέπουν μόνο όσοι είναι ...τυχεροί και το βρίσκουν ανοικτό!.

Τα μεταλλεία συνέχισαν να λειτουργούν με διακοπές μέχρι το 1934, οπότε, λόγω της εκ νέου ανάκαμψης στις παγκόσμιες αγορές των ορυκτών πρώτων υλών, άρχισε και πάλι η εντατική εκμετάλλευση με εργολάβο τον γιο του Γρώμαν, Γεώργιο. Τα μεταλλεία παρέμειναν ενεργά και κατά την διάρκεια της Κατοχής με κύριο προορισμό της μεταλλευτικής παραγωγής την Γερμανία, ενώ με το πέρας της Κατοχής, ο  Γρώμαν εγκαταλείπει την Ελλάδα θεωρούμενος ως δωσίλογος.

Τελικά, τα μεταλλεία κλείνουν οριστικά το καλοκαίρι του 1963  συνεπεία της εξάντλησης των αποθεμάτων, του ανοίγματος των αγορών της Αφρικής, του υψηλού κόστους, της σχετικά μικρής κλίμακας εκμετάλλευσης και της κατάρρευσης των τιμών των σιδηρομεταλλευμάτων παγκοσμίως. Εντούτοις, σήμερα που υπάρχουν μέθοδοι εμπλουτισμού των φτωχότερων κοιτασμάτων ή των καταλοίπων της εκμετάλλευσης, είναι δυνατή -τουλάχιστον από επιστημονικοτεχνική άποψη- η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αυτών, τόσο του μαγνητίτη όσο και των αιματίτη και λειμωνίτη που είναι πιο φτωχά σε σίδηρο και απαιτούν εμπλουτισμό.

Ο γερομεταλλωρύχος Πέτρος Λιβάνιος, όπως αυτοσυστήνεται, εξιστορεί με προσωπικές σημειώσεις την ιστορία των μεταλλωρύχων της Σερίφου και τις θυσίες τους που θεωρεί ότι πήγαν χαμένες. Kάπου στο τέλος των σημειώσεών του έχει το παρακάτω ποίημα, με τίτλο : 50 χρόνια εργασία στα έγκατα της γης.

Δεξί μου χέρι άρχισε 
περίλαβε την πέννα
και γράψε με παράπονο,
ολα τα περασμένα,
να γράψεις και της τύχης μας
ολην την ιστορία
για πως την επερνούσαμε 
μέσα στα μεταλλεία.

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Peter]

2 comments:

Σωτήρς είπε...

Δυστυχώς ποια είναι η πραγματικότητα τώρα, Ιούλιος 2015;

Το κτίριο της εταιρείας είναι ετοιμόρροπο και άρπαξε φωτιά πριν 2 χρόνια στη μεγάλη φωτιά που κόντεψαν να καούν άνθρωποι στη Σέριφο. Το καλύτερο όμως; Στη φωτογραφία που δείχνετε βάλτε και δυο ξέχειλους κάδους σκουπιδιών και ένα σωρό μπάζα γύρω γύρω. Όλοι προσπαθούσαν να τραβήξουν φωτογραφίες με γωνία να μην φαίνονται.

Επίσης για να πας στη σκάλα φόρτωσης και στα ερείπια των μεταλλείων υπάρχει ένα δρομάκι από την παραλία του Μεγάλου Λιβαδιού. Τι έχει στην αρχή του μονοπατιού; Σωστά μαντέψατε, 4 ξέχειλους κάδους σκουπιδιών.
Επίσης δεν πήγαίνει ΚΤΕΛ από το λιμάνι στο Μεγάλο Λιβάδι. Και το Μουσείο Πετρωμάτων & Μεταλλευτικών Εργαλείων είναι κλειστό τις Δευτέρες και γενικά έχει περίεργο ωράριο.

Παρόλα αυτά η σκάλα φόρτωσης είναι σε όλες τις αφίσες της Σερίφου. Όταν το είπαμε σε Σεριφιώτες στο Μέγα Λιβάδι και στη Χώρα μας κοίταγαν σα να λέγαμε ασυναρτησίες, το σοβαρότερο επιχείρημα ήταν: "Εντάξει δίκιο έχετε αλλά τώρα είναι καλοκαίρι και δουλεύουν οι ταβέρνες που να τα βάλουν, το χειμώνα δεν είναι έτσι"

Αυτό είναι σεβασμός; Αξίζει να τη διαφημίζουμε τη Σέριφο;

Νικολαος Λυρας είπε...

Τέλος Ιούνιου 2016, πήγα για πρώτη φορά διακοπές στη Σέριφο. Επισκέφθηκα το Μεγάλο Λιβάδι... Τέτοια ντροπή και αγανακτηση δεν ξανάνοιωσα βλέποντας το θαυμάσιο ερειπωμένο κτίριο. Εχει αφεθεί να καταστραφεί και εχει λεηλατηθεί. 63 χρόνια απραξίας και απάθειας απο τους ανίκανους τοπικούς παράγοντες. Και οι κάτοικοι επίσης δεν ειναι αμοιροι ευθυνών. Πιθανόν η απάθεια να βρίσκεται στο DNA των κατοίκων, διαφορετικά δεν εξηγείται αλλοιώς. Επίσης το θαυμάσιο κτίριο που στεγάζεται ο Δήμος στη Χωρα, παρόλο που ειναι ενεργό, ειναι σε αθλία κατάσταση χωρίς βασικές επιδιορθωσεις. Σε λιγο το βλέπω να πέφτει σε κανένα Δημάρχου....

Δημοσίευση σχολίου

Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!