Οι έξι (6) κεντρικές παραγωγικές αλυσίδες αξίας της ΕΕ και οι κρίσιμες ΟΠΥ

Αυτές είναι οι έξι κεντρικές παραγωγικές αλυσίδες αξίας που εντάσσονται στην νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική, τις αποφάσεις για την μετάβαση σε ήπιες μορφές ενέργειας και στην αξιοποίηση εφαρμογών τεχνικής νοημοσύνης.

Η εξάρτηση πρακτικής υλοποίησης τους από τις ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ) είναι δεδομένη και όσοι το αμφισβητούν αυτό ζουν προφανώς σε άλλο κόσμο ή επιλέγουν να μην αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν σαν καταναλωτές.

Η αλυσίδα αξίας παραγωγής μπαταριών λιθίου, που είναι απαραίτητες για να γίνει η υλοποίηση της ηλεκτροκίνησης (π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα) πραγματικότητα, φαίνεται πως βρίσκεται στην κορυφή του βιομηχανικού ενδιαφέροντος στην Ευρώπη. Ήδη βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο σχετικές βιομηχανικές μονάδες στην Γερμανία, την Σουηδία, την Μεγάλη Βρετανία, την Αυστρία, την Πολωνία, την Ουγγαρία. Την ίδια στιγμή οι ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ) λιθίου, κοβαλτίου, γραφίτη, μαγγανίου και νικελίου που χρειάζονται για να λειτουργήσουν τα εργοστάσια αυτά εξορρύσονται σε πολύ μεγάλο βαθμό εκτός Ευρώπης όπως φαίνεται στον χάρτη δεξιά. Η προοπτική λοιπόν και δυνατότητα της Ευρώπης να παράγει τις δικές της μπαταρίες λιθίου εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά απο εισαγωγές των συγκεκριμένων ΟΠΥ.

Το ερώτημα έτσι που προκύπτει είναι, που θα βρει η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία τις μπαταρίες λιθίου που χρειάζεται για τα ηλεκτρικά της αυτοκίνητα, μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη την διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση τους. Όποια εκτίμηση κινδύνου και αν κάνει κανείς το αποτέλεσμα σίγουρα εμπεριέχει μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, και μπορεί μόνο να μετριαστεί και να αντιμετωπιστεί με την εξορυκτική και μεταλλευτική παραγωγή των ΟΠΥ αυτών από κοιτάσματα της Ευρώπης.

Στην εικόνα αναφέρονται κάποια στοιχεία ως προς τις ανάγκες συγκεκριμένων ΟΠΥ που αφορούν στην παραγωγική αλυσίδα ηλεκτροκίνησης, με επίκεντρο φυσικά στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα (ΗΑ). Το 2030 θα κυκλοφορούν στους δρόμους μας 110 ή 200 εκ ανάλογα με πιο σενάριο απεξάρτησης από τον άνθρακα και μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα επιλέγει κάποιος να διαλέξει.

Χαμηλά δεξιά βλέπετε πόσες φορές θα αυξηθούν οι ποσότητες ΟΠΥ που χρειάζονται για την παραγωγή των απαιτούμενων μπαταριών λιθίου στο διάστημα 2017-2030. Ακόμη ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χρησιμοποιεί στην κατασκευή του 70 κιλά χαλκό, ενώ ένα συμβατικό 20, 46 κιλα νικέλιο αντί για 4, 17 κιλά ψευδάργυρο αντί για 10, 14 κιλά κοβάλτιο αντί για καθόλου, 12 κιλά μόλυβδο εντί για 10. Επίσης 1-2 κιλά των σπανίων μετάλλων, νεοδύμιου και δυσπρόσιου που δεν χρειάζεται το κανονικό αυτοκίνητο.

Εδώ η αλυσίδα αξίας που συνδέεται άμεσα με τη εξέλιξη και υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης μέσα από την αξιοποίηση και χρήση ήπιων μορφών ενέργειας. Μια από τις ευρύτερα γνωστές και πιο συνηθισμένες πηγές είναι η αιολική ενέργεια. Για την παραγωγική εφαρμογή και αξιοποίηση της απαιτούνται ανεμογεννήτριες, που λειτουργούν στη βάση μόνιμων μαγνητών, για την κατασκευή και τελική εγκατάσταση των οποίων χρειάζονται για κάθε μονάδα με δυναμικό 3 μεγαβάτ,
- 335 τόνοι ατσάλι, 1200 τόνοι σκυρόδεμα, 4,7 τόνοι χαλκού, 3 τόνοι αλουμινίου, 500 κιλά ψευδαργύρου, 550 κιλά νεοδύμιο και 90 κιλά δυσπρόσιο.
Να σημειωθεί ότι Δεν υπάρχουν σήμερα λύσεις υποκατάστασης ενώ η προσφορά από την ανακύκλωση είναι μικρότερη του 1%.
Σήμερα υπάρχουν και λειτουργούν στον κόσμο 341.000 αννεμογεννήτριες.

Η Κίνα ελέγχει σήμερα σε μεγάλο βαθμό, τις αλυσίδες αξίας των σπάνιων γαιών και των περισσότερων ΟΠΥ μπαταρίας. Από την εξόρυξη, τον εμπλουτισμό, την μεταλλουργία, μέχρι την παραγωγή των κατάλληλων ποιοτικά τελικών προϊόντων που απαιτεί η κάθε μία μεταποιητική βιομηχανία. Στις περιπτώσεις που η ίδια δεν διαθέτει τα κοιτάσματα και το μετάλλευμα που χρεάζεται το εισάγει από τρίτες χώρες είτε με αποκλειστικές εμπορικές συμφωνίες, είτε μέσα από την συνιδιοκτησία, με την παρουσία κινεζικών κεφαλαίων να αγοράζουν εταιρικά ποσοστά, όπως συβαίνει για παράδειγμα στη Χιλή, με την Κίνα να συμμετέχει στις δραστηριότητες εξόρυξης λιθίου.


[του Ν. Αρβανιτίδη]