9.5.08

Κλιματικές αλλαγές – Μια αιρετική άποψη

Η αναμενόμενη οξύτητα των κλιματικών αλλαγών έφερε το θέμα στο σύγχρονο πολιτικό προβληματισμό. Οι τεχνικοί / επιστήμονες του λεγόμενου αναπτυγμένου κόσμου φέρουμε μεγάλο μέρος της ευθύνης, για το επερχόμενο κακό. Παρασυρμένοι από την τεχνολογία, την επιστήμη δίναμε και εξακολουθούμε να δίνουμε τα κάθε λογής τεχνικά μέσα στον κόσμο, που «διευκολύνουν» τη ζωή του. Δεν μπορέσαμε όμως έγκαιρα να δούμε «πέρα απ’ τη μύτη μας...». Ή τουλάχιστον δεν μας άφησε το τεράστιο οικονομικό σύστημα που αναπτύχθηκε περί αυτά να συνειδητοποιήσουμε τα παρατράγουδα της απίστευτης υπερκατανάλωσης ενέργειας, στην οποία όλα αυτά οδηγούσαν και εξακολουθούν να οδηγούν.

Ας μη γελιόμαστε. Στη γη μας καταναλίσκουμε, δεκαετίες τώρα, πολύ περισσότερη ενέργεια, απ’ όση μπορεί να αντέξει ο πλανήτης κι εμείς, του «αναπτυγμένου» κόσμου, είμαστε πρωταθλητές... Η κατάσταση πηγαίνει προς επιδείνωση. Δισεκατομμύρια κόσμου στην Κίνα στην Ινδία κι αλλού αυξάνουν ραγδαία την ενεργειακή κατανάλωσή τους. Είναι λογική συνέπεια. Το διεθνές οικονομικό σύστημα, που έχουμε στήσει προβάλει και σ’ αυτούς το γκλαμουράτο υπόδειγμα της «Κοινωνίας της Αφθονίας», για να θυμηθούμε και τον πρόσφατα αποβιώσαντα Galbreith.

Θεωρώ ότι, μακράν, πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η δραστική μείωση της ζήτησης ενέργειας. Ουσιαστικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση δεν μπορεί να γίνουν αν δεν πεισθούμε πρώτα εμείς οι ίδιοι, οι «αναπτυγμένοι», να αρχίσουμε να αναθεωρούμε τον τρόπο με τον οποίο έχουμε καταντήσει να ζούμε. Τρόπο, που δεν είναι καθόλου συμβατός με την αειφορία. Απέχουμε πολύ από τη συνειδητοποίηση αυτής της πραγματικότητας κι ακόμα περισσότερο από τη δράση.

Τα τελευταία χρόνια, στρέψαμε στη Δύση την προσοχή μας στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), και αυτοπαγιδευθήκαμε. Νομίζουμε ότι έτσι κάνουμε το καθήκον μας, ότι έτσι εξαντλούμε τις υποχρεώσεις μας για το περιβάλλον, για τις επόμενες γενιές. Παράλληλα όμως, δεν αλλάζουμε τόσο δα τον καθημερινό τρόπο ζωής μας. Εξακολουθούμε, φευ, να υπερ-καταναλίσκουμε ενέργεια... Μας διαφεύγει, όμως ότι, οι ΑΠΕ συμβάλλουν στην προσφορά ενέργειας όχι στη ζήτηση, που είναι η πρωτογενής αιτία του κακού. Γιατί να γεμίσουμε π.χ. όλες τις κορυφογραμμές του ελληνικού τοπίου με αμφισβητούμενης αισθητικής ανεμογεννήτριες ηλεκτρισμού, για να εξακολουθούμε να έχουμε 15 αντί 2 η 3 φώτα αναμμένα σπίτι μας;

Με αυτήν την έννοια, η αφεντιά μου σκόπιμα δηλώνει «εχθρός» των ΑΠΕ. Η ενασχόληση με αυτές, κατ’ εμέ, αποπροσανατολίζει από τον κύριο στόχο. Αυτός πρέπει να είναι, μακράν του οτιδήποτε άλλου, η αλλαγή της συμπεριφοράς όλων μας, προκειμένου να ζούμε ζητώντας και συνεπώς καταναλίσκοντας λιγότερη, μα πολύ λιγότερη ενέργεια. Από δε ένα σημείο και μετά, βλέπω με μεγάλη δυσπιστία και υποψία τα διάφορα κίνητρα / επιχειρηματικά συμφέροντα, που έχουν αναπτυχθεί γύρω από αυτές. Για να υπερβάλω και πάλι σκόπιμα, θεωρώ ότι, η καλύτερη μορφή ενέργειας είναι, όχι η των ΑΠΕ, αλλά αυτή που δεν ζητιέται, αυτή που δεν καταναλίσκεται. Η οξύτητα του προβλήματος επιβάλλει επειγόντως να αναθεωρήσουμε το «αξιακό» μας σύστημα – που, π.χ. χρησιμοποιεί την κατά κεφαλήν κατανάλωση ενέργειας ως δείκτη ανάπτυξης - και φυσικά την οικονομία, που το στηρίζει.

Έρχομαι στο δέον γενέσθαι. Προσυπογράφω απόλυτα το εργαλείο της εισαγωγής σταδιακά αυξανόμενης τσουχτερής φορολόγησης. Ζούμε σε περιβάλλον ελεύθερης οικονομίας κι αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει στον ορατό ορίζοντα. Στο μάταιο και ψυχρά υλιστικό κόσμο μας, ό, τι δεν ακουμπάει τη τσέπη, μας αφήνει παγερά αδιάφορους. Πάντα δε δείχνουμε, τρομάρα μας, τους άλλους, όταν κάνουμε συζήτηση για το ποιος φταίει…

Ο λεγόμενος φόρος του άνθρακα προβλέπει τη φορολόγηση των ορυκτών καυσίμων και των προϊόντων τους (βενζίνη, πετρέλαιο Diesel, φυσικό αέριο, λιγνίτες, κτλ.) ανάλογα με την ποσότητα άνθρακα που περιέχουν και συνεπώς του CO2 (κύριου συστατικού των αερίων του θερμοκηπίου), που εκλύουν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον μελέτησε, για χρόνια. Τα βιομηχανικά lobbies της Ένωσης «τον έθαψαν». Καιρός να τον ξεθάψουμε. Παρά τα προβλήματά του, επιτρέπει με περιβαλλοντικά δίκαιο τρόπο να αυξήσουμε την τιμή της ενέργειας κατά όσο χρειάζεται, για να επιτύχουμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Για το μέγεθος της φορολογίας, θα πρέπει να πάμε ψάχνοντας. Η ελαστικότητα της ζήτησης ενέργειας σε δραστικές αυξήσεις της τιμής της είναι άγνωστη. Για να επιτύχουμε την επιθυμητή μείωση, ίσως χρειαστεί να πάμε σε αυξήσεις της τιμής καταναλωτή της τάξεως του 50%, 250% ή ακόμα και 500%!

Η χώρα μας, έχει όλες τις προϋποθέσεις να μπει στην πρωτοπορία στο θέμα αυτό. Έχουμε ανθρωποκεντρικό πολιτισμό χιλιετιών, «μέτρον άριστον»..., μεγάλη ποικιλία περιβάλλοντος με στοιχεία παγκόσμιας σπανιότητας (αιγαιοπελαγίτικο τοπίο). Έχουμε, θα πρόσθετα ακόμα, και το ό, τι έχει απομείνει από την αριστερή διανόηση...

Ζητώ να πρωτοστατήσουμε στην υιοθέτηση πολιτικών τσουχτερού φόρου άνθρακα, ανταποδοτικού σε κοινωνικές και περιβαλλοντικές δράσεις. Προτείνω να σκεφθούμε να τον υιοθετήσουμε ακόμα και μόνοι μας. Η Σουηδία τον έχει θεσπίσει, έστω σε ήπια δόση, από το ’91, συνεπώς «δεν χτυπάει» στη συνθήκη της Ρώμης ή τους κανόνες λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ. Δεν θα είναι τόσο επαχθές για εμάς. Δεν έχουμε σοβαρή εξαγωγική, ενεργοβόρα, βιομηχανική παραγωγή. Το αλουμίνιο, το τσιμέντο, κτλ. ίσως χρειασθεί να τα εξαιρέσουμε. Η εμπειρία της Σουηδίας θα βοηθήσει.

Σάκης Γαλιγάλης, Μ-Η Μηχανικός

3 comments:

Unknown είπε...

"Μέτρον άριστον"; Δεν βλέπω τίποτε τέτοιο γύρω μου. Αλλωστε μάλλον η ίδια σου η γραφή ανωτέρω αυτού το διαψεύδει.

Σοβαρά τώρα, θεωρώ απόλυτα λανθασμένη την επιλογή σου να δλώσεις εχθρός των ΑΠΕ έστω και εντός εισαωγικών.

Η πλήρης κατάργηση της χρήσης κάθε μορφής ορυκτού καυσίμου είναι επιβεβλημένη ακόμα και στην περίπτωση που θα εκλογικευτεί η κατανάλωση ενέργειας. Έστω και οι ελάχιστες δυνατές ποσότητες CO2 να αποδεσμεύονται στην ατμόσφαιρα, πάλι επεμβαίνουν στον κύκλο του άνθρακα δημιουργώντας θετικούς ρυθμούς συσσώρευσης. Και ένας ρυθμός συσσώρευσης, όσο μικρός και αν είναι, παραμένει επιβαρυντικός και αντιβαίνει στην βιωσιμότητα του συστήματος.

Ευτυχία Μεντζελοπούλου είπε...

Εμένα με συγκλόνισε το κείμενο.Δυστυχως το κύριο χαρακτηριστικό του σημερινου ανθρωπου,του Ελληνα συμπεριλανβανομένου,είναι ο εγωκεντρισμος.
Συμφωνώ απόλυτα στην αναγκαιότητα του περιορισμου κατανάλωσης ενέργειας .
Αν και καλομαθημένη και σε οχι λιγότερο εγωίστρια απο το μεσο Ελληνα θα συμφωνουσα στην αυξηση των τιμων έστω και σε τετοια εξωφρενικά ποσοστά.
Υπάρχουν, ομως,και ανθρωποι που με δυσκολία μαζευουν αρκετα λεφτα για τις βασικες αναγκες.Κι η ιστορία μας εχει δειξει οτι οι εχοντες θα βρουν τον τροπο και το κολπο να συνεχισουν να καταναλώνουν υπερβολικά.Κι οι ατυχοι που δυσκολευονται ηδη θα υποφερουν ακομα χειρότερα.
Αν μπορουσε να μπει ενα μαθημα απο την πρωτη δημοτικου μεχρι καιτο τελευταίο ετος καθε σχολης και ενα τουλαχιστον σποτ στην τηλεοραση καθημερινα που να εξηγει την ενδεια ενεργειας στο κοσμο ,τις συνεπειές της και τροπους να τη διαφυλαξουμε ισως να καταφερνε να μας κανει ολους να το χωνέψουμε ποσο κινδυνευουμε και να δρασουμε κατάλληλα επιτελους.

Τζεφέρης Πέτρος είπε...

Φυσικά και ο εκλεκτός συνάδελφος δεν είναι εχθρός των ΑΠΕ. Οσοι διάβασαν καλά το κείμενο κατάλαβαν ότι με τον τρόπο αυτό, θέλει σκόπιμα να ενισχύσει τη σημασία της εξοικονόμισης ενέργειας ως πρώτης επιλογής για τη λύση του προβλήματος των κλιματικών αλλαγών.

Ας πουμε και κάτι καλό. Ηδη το ΥΠΑΝ προχώρησε το νομοσχέδιο που σε ευθυγράμμιση με την κοινοτική Οδηγία 2002/91 προβλέπει την ύπαρξη "πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης" σε όλα τα κτίρια επιφάνειας άνω των 50 τ.μ. Σε έξι μήνες με υπουργική απόφαση θα θεσπιστεί και ο σχετικός Κανονισμός ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.

Μένουν φυσικά πολλά θέματα να ρυθμιστούν ακόμη σχετικά με το πως θα γίνει η εφαρμογή του μέτρου και τι επιπτώσεις (οικονομικές και άλλες) θα έχει στην κτηματαγορά, ποιοι θα κάνουν τις ενεργειακές επιθεωρήσεις και τους ελέγχους, ποιός θα πιστοποιεί τους ελεγκτές, ποιός θα ελέγχει την ποιότητα της πιστοποίησης κλπ. και εντέλει ποιά θα είναι τα οφέλη και για ποιους από την εφαρμογή του νέου μέτρου...

Ομως η αρχή έγινε. Ας μην ξεχνάμε οτι η Ελλάδα καταδικάστηκε (μαζί και με άλλα κράτη μέλη) τον Ιανουάριο από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή η προθεσμία για την ψήφιση του νόμου περί εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια είχε λήξει από το 2006.

Τώρα που προχωράμε σε κάτι που ελπίζουμε θα βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση των τοσο ενεργοβόρων κτιρίων μας, δεν πρέπει να κάνουμε πίσω.

Χαιρετίσματα από τα όμορφα χανιά που είμαι αυτές τις μέρες, για δουλειά πάντα.

Δημοσίευση σχολίου

Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!