Ομιλία του Υφυπουργού ΥΠΕΚΑ κ. Ι. Μανιάτη στην ημερίδα του ΤΕΕ περί Ορυκτού Πλούτου και Τοπικών Κοινωνιών

ΟΜΙΛΙΑ ΤOΥ ΥΦ. ΥΠΕΚΑ Γ. ΜΑΝΙΑΤΗ ΣΕ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΤΕΕ
«ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ»
13 Ιανουαρίου 2010
Ξενοδοχείο CLASSICAL ACROPOL, Πειραιώς 1, Ομόνοια

Κυρίες και Κύριοι,
Γνωρίζουμε όλοι ότι οι πρώτες ύλες και ειδικότερα οι ορυκτές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων.
Αιχμή του δόρατος μιας βιώσιμης αναπτυξιακής στρατηγικής, είναι η Περιφέρεια και οι Φυσικοί Πόροι.
Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύουμε τους μηχανισμούς περιφερειακής και τοπικής διαβούλευσης και συμμετοχής, με ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, έτσι ώστε οι επιλογές για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων να διαμορφώνονται και να αποφασίζονται από τους ίδιους τους πολίτες.
Βασική προτεραιότητα της οικονομικής μας πολιτικής είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της Ελληνικής Οικονομίας, μέσα από την προώθηση της καινοτόμου-πράσινης επιχειρηματικότητας.
Σταθερή επιδίωξή μας είναι η διατήρηση και η ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής Οικονομίας. Και οι εξορυκτικές επιχειρήσεις σε μεγάλο βαθμό ανήκουν στην κατηγορία αυτή.
Προχωρούμε σε νέα θεσμική οργάνωση - δημιουργήσαμε ισχυρό Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ).
Στο μοντέλο της «πράσινης» ανάπτυξης η αξιοποίηση των κοιτασμάτων ορυκτών πρώτων υλών βρίσκεται στο επίκεντρο της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων. Οι διαθέσιμες σήμερα «πράσινες» τεχνολογίες παραγωγής και η νέα γενιά «πράσινων» ορυκτών και μετάλλων, σε συνδυασμό με τις καινοτόμες οικολογικές εφαρμογές και χρήσεις που προκύπτουν, προσθέτουν πέραν της πλουτοπαραγωγικής και μετρήσιμη κοινωνική και περιβαλλοντική αξία. Η Ελλάδα έχει ήδη πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια παραγωγή νικελίου, αλουμινίου, περλίτη, μπεντονίτη, λευκολίθου και μαρμάρων, ενώ φιλοξενεί και πλούσια κοιτάσματα βασικών, πολύτιμων και άλλων μετάλλων.
Η συνολική απασχόληση στην παραγωγική διαδικασία μη-ενεργειακών ορυκτών ανέρχεται στους 22.000 εργαζόμενους και ο κύκλος εργασιών του 2008 σε 2,5 δις. ευρώ, μεγέθη που αντιπροσωπεύουν το 10% και 5% των αντίστοιχων ευρωπαϊκών. Οι παραγωγές για το 2008 ανήλθαν σε περίπου 140 εκ. τόνους, με τον εξαγωγικό προσανατολισμό να προσεγγίζει σε ορισμένες περιπτώσεις, το 65%.

Στο πλαίσιο αυτό προωθούμε την διαμόρφωση της πολιτικής ορυκτών πόρων με επανεξέταση, εκσυγχρονισμό και ορθή εφαρμογή του εθνικού νομικού και χωροταξικού πλαισίου διαχείρισης των ορυκτών πόρων και αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η σύγκρουση χρήσεων γης.
Άμεσα προωθούμε τις ακόλουθες πέντε (5) δράσεις:

1. Νομοθετική παρέμβαση για τη λειτουργία των υφιστάμενων λατομείων μαρμάρων, αδρανών υλικών και σχιστολιθικών πλακών, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και αποφυγής νέων επεμβάσεων με σαφή ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

2. Αναμόρφωση και εκσυγχρονισμό του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ), ώστε να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο προστασίας τόσο των εργαζομένων, όσο και του φυσικοκοινωνικού περιβάλλοντος. Σημειώνω ότι ο υφιστάμενος κώδικας εκπονήθηκε και θεσμοθετήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80.

3. Αναμόρφωση και κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την ορθολογική εκμετάλλευση των λατομείων βιομηχανικών ορυκτών, μαρμάρων και αδρανών υλικών, στην κατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης.

4. Ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας VERHEUGEN για τις Πρώτες Ύλες για βιώσιμη διαχείριση των ορυκτών πόρων.
5. Αναδιοργάνωση και ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών μας, δηλαδή των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων Βορείου και Νοτίου Ελλάδος.
Παράλληλα ετοιμάζουμε τον εκσυγχρονισμό και κωδικοποίηση της μεταλλευτικής νομοθεσίας (Μεταλλευτικός Κώδικας).
Στα πλαίσια αυτά εκτός των άλλων θεσμοθετούνται:
α. η άδεια εκμετάλλευσης Μεταλλείου για να αρθούν οι υφιστάμενες νομικές ασάφειες.
β. ο όρος της πράσινης επιχειρηματικής ευθύνης, δηλαδή οι επιχειρήσεις οι οποίες δεν τηρούν τους κανόνες της ορθολογικής εκμετάλλευσης και της σταδιακής αποκατάστασης του περιβάλλοντος στα εξορυκτικά εργοτάξια, αφενός αποκλείονται από περαιτέρω σχετικές αδειοδοτήσεις και αφετέρου υπόκεινται, χωρίς καμιά παρέκκλιση, στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», θεσμοθετώντας αυστηρότατες χρηματικές ποινές. Ο όρος αυτός θα επεκταθεί σε όλες τις κατηγορίες ορυκτών.
γ. εγγυήσεις για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και για τα μεταλλεία, όπως γίνεται για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες ορυκτών.Επιπλέον προωθούμε δράσεις για μια ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων με μείωση της παραγωγής τους, ανάκτηση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση υλικών. Η διαχείριση των απορριμμάτων σε μια σύγχρονη κοινωνία δεν είναι απλά ζήτημα προστασίας του περιβάλλοντος. Δημιουργεί επιπλέον μια νέα αγορά και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας στην έρευνα και την ανάπτυξη τεχνολογίας, στα προγράμματα ανακύκλωσης, στην κατασκευή και τη λειτουργία μονάδων επεξεργασίας και εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων. Η χώρα μας, πλούσια σε ορυκτούς πόρους και άρα με μεγάλο όγκο εξορυκτικών απορριμμάτων, οφείλει να πρωτοπορεί στον τομέα αυτό και όχι να είναι ο ουραγός της Ευρώπης.
Τέλος επισημαίνουμε για ακόμη μια φορά τη μεγάλη σπουδαιότητα της συστηματικής και στοχευμένης ενημέρωσης και του διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες, της πλήρους διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας μας να τύχει της μέγιστης δυνατής κοινωνικής αποδοχής.
Αυτό άλλωστε για την Κυβέρνησή μας αποτελεί όραμα προόδου που συνδέει την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος τη χωρική συνοχή, την ισόρροπη αποκεντρωμένη περιφερειακή ανάπτυξη και τελικά την κοινωνική δικαιοσύνη