8.1.11

Ενέργεια και κοινωνική ευαισθησία

[του Σάκη Γαλιγάλη][by Sakis Galigalis] agali@tee.gr   

Πριν, μεν, αλλά και μετά την ανακοίνωση νέων τιμολογίων για το ηλεκτρικό «ρεύμα» ή για τα καύσιμα συζητάμε και χύνουμε πολύ μελάνι για το αν και κατά πόσο λαμβάνουν υπ’ όψιν τους οικονομικά ασθενέστερους. Θεωρούμε δηλαδή δεδομένο ότι μέσω της ενέργειας πρέπει να ασκούμε και κοινωνική πολιτική. Αυτό φαίνεται λογικό, για μια κοινωνία, ένα κράτος, που το ενδιαφέρει η καλή διακυβέρνηση. Είναι, άραγε, πράγματι έτσι;

Η κατανάλωση ενέργειας έχει αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον. Επειδή όμως είναι και αναγκαία, η χρήση της ενέργειας θα πρέπει να γίνεται με πολύ φειδώ και λογική. Βεβαίως, μια  και καλώς ή κακώς ζούμε σε περιβάλλον ελεύθερης οικονομίας, δεν μπορούμε να έχουμε έναν αστυφύλακα δίπλα στον κάθε έναν από εμάς, για να μας απαγορεύει να ανάψουμε τα φώτα ή να κινηθούμε με τα ΙΧ μας.  Το μόνο, που σαν κράτος μπορούμε να κάνουμε είναι να φροντίζουμε, μέσω φορολογίας, οι τιμές λιανικής των διαφόρων μορφών ενέργειας να είναι τέτοιες, ώστε να μας ωθούν στο να προσέχουμε όλοι μας πότε, τι και πόση ενέργεια καταναλίσκουμε.

Όταν κρατάμε χαμηλές τις ταρίφες, π.χ. του ηλεκτρικού «ρεύματος» σίγουρα βοηθούμε τους οικονομικά ασθενέστερους, ασκούμε δηλαδή κοινωνική πολιτική. Με τι κόστος, όμως; Όταν κρατάμε φθηνό το «ρεύμα», στο όνομα κοινωνικής ευαισθησίας, το προσφέρουμε το ίδιο φθηνά και στους έχοντες και κατέχοντες, που κατά τεκμήριο καταναλίσκουν πολύ περισσότερο «ρεύμα» απ’ ό τι οι φτωχοί. Είναι, άραγε, αυτό κοινωνική δικαιοσύνη, να δίνουμε δηλαδή και στους πλούσιους φτηνή την ενέργεια, ενώ αυτοί δεν θα είχαν πρόβλημα να την πλήρωναν ακριβότερη κι έτσι (μέσω της ενσωματωμένης φορολογίας) να γέμιζαν τα άδεια ταμεία του κράτους μας;

Υπάρχει δε και μια άλλη σοβαρή πτυχή του προβλήματος, αυτή της ενεργειακής σπατάλης. Ο τι είναι φθηνό, φτωχοί και πλούσιοι δεν το προσέχουμε. Κρατώντας λοιπόν φθηνό το «ρεύμα», δεν δημιουργούμε κίνητρα ούτε στους φτωχούς ούτε στους πλούσιους να προσέχουμε στο τί «ρεύμα» τραβάμε από το ηλεκτρικό δίκτυο. Όσο κι αν φαίνεται αβάσιμο, πιστεύω ότι πρέπει να δημιουργούμε κίνητρα και στους φτωχούς να προσέχουν στο τί ενέργεια καταναλίσκουν. Ενέργεια καταναλίσκουμε όλοι και πρέπει όλοι μας να συμβάλουμε στην προσπάθεια περιορισμού της. Με άλλα λόγια, όταν χρησιμοποιούμε την ενέργεια για να κάνουμε και κοινωνική πολιτική, κάνουμε πιο πολύ ζημιά, παρά καλό. Είναι αυτό, που οι οικονομολόγοι λένε ότι η ενέργεια δεν είναι φορέας αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής.

Τα νέα τιμολόγια της ΔΕΗ

read more
Δεν είναι δουλειά ούτε της ΔΕΗ, ούτε των εταιριών παροχής φυσικού αερίου, εμπορίας υγραερίων ή υγρών καυσίμων να ασκούν κοινωνική πολιτική. Δεν είναι η δουλειά τους να ξέρουν το ποιος είναι φτωχός και ποιος όχι, για να του προσφέρουν ενέργεια σε χαμηλότερες τιμές (π.χ. Κοινωνικό Τιμολόγιο της ΔΕΗ).

Η κοινωνική πολιτική πρέπει να ασκείται από το εξ αντικειμένου αρμόδιο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Δουλειά αυτού του Υπουργείου είναι, με τις κατά τόπους Διευθύνσεις Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών (Εφορίες), πρώτα-πρώτα να βρουν ποιος είναι πραγματικά φτωχός, ιδανικά έναν προς έναν. Αν δεν μπορούν να τους εντοπίσουν έναν προς έναν, προσωρινά να τους περιγράψουν, π.χ. χαμηλο-συνταξιούχοι, μακροχρόνια άνεργοι, πολύτεκνοι με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα, κτλ. Κάθε φορά, που θα θέλουμε μέσω φορολογίας να αυξήσουμε τις τιμές λιανικής της ενέργειας, για να περιορίσουμε την κατανάλωση, θα πρέπει να υπολογίζουμε τη ζημιά, που αυτή η αύξηση θα προκαλέσει στους συγκεκριμένους φτωχούς. Να πηγαίνουμε τότε και να δίνουμε, ιδανικά, λεφτά στο χέρι στους συγκεκριμένους φτωχούς για τη ζημιά, που θα υποστούν και να αυξάνουμε τις τιμές της ενέργειας. Φυσικά έτσι, φτωχοί και πλούσιοι θα έχουν να πληρώνουν τις ίδιες αυξημένες τιμές ενέργειας, χωρίς να δημιουργείται κοινωνικό πρόβλημα (γιατί θα έχουν αποζημιωθεί οι φτωχοί). Ταυτόχρονα όμως φτωχοί και πλούσιοι θα έχουν κίνητρο να εξοικονομούν ενέργεια.

Η σύλληψη της έννοιας είναι απλή, η εφαρμογή της πρόκληση. Θέλει δουλειά και σοβαρότητα (σωστός εντοπισμός των πραγματικά φτωχών, σωστή εκτίμηση της ζημιάς σε αυτούς από μια μελετούμενη αύξηση τιμών της ενέργειας, συγχρονισμένη με την αύξηση της ενέργειας πληρωμή της ζημιάς). Έχει όμως το καλό ότι επιτυγχάνει αποτελεσματική (στοχευμένη και με μικρό κόστος) κοινωνική πολιτική με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος, δηλαδή, «μ’ έναν σμπάρο, δυο τρυγόνια…».

6 comments:

Unknown είπε...

Βέβαια, με δεδομένο πως όσο περισσότερες ενεργειακές "ανάγκες" έχεις, τόσο περισσότερα χρήματα βγάζεις κι έχεις, μια λογική επίσης λύση θα ήταν να αυξάνει το κόστος ενέργειας κλιμακωτά, όσο αυξάνει η κατανάλωση, με δεδομένο πως και για τους χαμηλής κατανάλωσης καταναλωτές, η ενέργεια θα δίδεται με τιμή που θα τους κάνει να σκέφτονται πριν τη χρησιμοποιήσουν.

Ανώνυμος είπε...

Οποιες και αν ειναι τώρα οι τιμές δηλ. αν οι χρεώσεις ειναι με κατάργηση της κλιμακωτής χρέωσης ή αν έχουμε μειώσεις στα πάγια κλπ. η ουσία είναι ότι βρισκόμαστε στον προθάλαμο της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας.
Δηλ. πολύ σύντομα θα έχουμε κι άλλες αυξήσεις λόγω απελευθέρωσης και πιστέψτε με οι αυξήσεις ακόμη και 50-100% μάλλον μικρές θα είναι τελικά.

αναγνώστης είπε...

Κάποιοι θα πρέπει να βάλουν στο προσκέφαλό τους έναν άγιο, τον άγιο "λιγνίτη" και να τον προσκυνάνε τρεις φορές την ημέρα!

Ευτυχία Μεντζελοπούλου είπε...

Μου φαίνεται λογική η παραίνεση του συγγραφέα να καταναλώνουμε λιγότερο ρεύμα και βέβαια ο σίγουρος τρόπος για τον αντάρτη έλληνα είναι να μην καταναλώνει γιατί δεν μπορεί να καταναλώσει.Θεωρώ την ιδέα του Darthiir κοινωνικά σωστή,δηλαδή άυτοί που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες να πληρώνουν ακριβότερα.Από την άλλη κάπου πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία στο τί ακριβώς προστατεύουμε.Θέλω να πω το βασικό είναι η ζωή του ανθρώπου και η ποιότητά της.Σίγουρα το καθαρό περιβάλλον είναι απαραίτητο για να συνεχιστεί η ζωή,όμως για να υπάρχει και ζωή για τις επόμενες γενεές,για να υπάρχουν καν επόμενες γενεές θα πρέπει όλοι οι άνθρωποι να έχουν σήμερα τουλάχιστον ένα πιάτο φαί καθε μέρα.Ακούω οτι υπάρχουν 2.000.000 έλληνες κάτω από το όριο της φτώχειας και φρίττω.Νομίζω οτι για περιβαλλοντικούς λόγους αρνηθήκαμε μια επένδυση πολλών εκατομμυρίων που θα έκαναν άραβες στη χώρα μας σε μια εποχή που το χρέος της χώρας είναι απίστευτο.Δεν ξέρω αν το να επιβαρύνουμε το βαλάντιο όλων αρκεί να σώσουμε την ενέργεια είναι η καλύτερη λύση.Σίγουρα θέλω έναν κόσμο υγιή και καθαρό και μετά από 2000 χρόνια.Όμως αυτό πρέπει να γίνει χωρίς να δικυβευτεί η αξιοπρέπεια έστω ενός ποσοστού ελλήνων,ανθρώπων σήμερα.Συγχωρέστε με αν έχω πει βλακείες γιατί δεν γνωρίζω πολλά περί ενέργειας και οικολογίας.

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ είπε...

Δεν λες καθόλου βλακείες αλλά εκείνο που όλοι σκεφτόμαστε όταν χρησιμοποιούμε την λογική και δεν έχουμε συμφέροντα ένθεν και εκείθεν. Απο το στόμα σου και στου θεού το αυτί!

Unknown είπε...

Το πρόβλημα Ευτυχία είναι πως η περιβαλλοντική ρύπανση ευθύνεται κατά ένα μέρος για την αδυναμία μεγάλου αριθμού ανθρώπων να έχουν πρόσβαση σε ένα πιάτο φαΐ!
Και επιπλέον το επόμενο πρόβλημα είναι πως η καταστροφή του περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή της ανθρωπότητας, ακόμα και αν αποκτήσει πρόσβαση ο καθένας σε ένα πιάτο φαΐ! Κάτι που σήμερα είναι απόλυτα εφικτό, μιας και ήδη στο τέλος του 20ου αιώνα η γεωργική παραγωγή εξασφάλιζε παγκόσμια τρόφιμα που αντιστοιχούσαν σε μια μέση κατανάλωση θερμίδων 2800 ανά άτομο και ημέρα, ποσότητα μεγαλύτερη από αυτήν των 2500 θερμίδων που οι διατροφολόγοι θεωρούν ικανοποιητική για την ανθρώπινη διατροφή (Charvet 2007). Το θέμα λοιπόν είναι πως τα προβλήματα της ανθρωπότητας προέρχονται από αλλού και όχι από την έλλειψη ενέργειας, ενώ αντιθέτως η υπερβολική παραγωγή ενέργειας δημιουργεί μέρος αυτών!
Τώρα, το αν εμείς αρνηθήκαμε ορθά την επένδυση, δεν μπορώ να το κρίνω, γιατί δεν διαθέτω τα περιβαλλοντικά στοιχεία, ούτε την τεχνικοοικονομική μελέτη της εγκατάστασης. Μέχρι τότε, δεν μπορώ να πάρω θέση ούτε με τους χειροκροτητές, ούτε με τους επικριτές της επένδυσης αυτής. Τα προβλήματα της Ελλάδας πάντως λύνονται επίσης με πολλούς τρόπους, σίγουρα όχι μόνο με την υποτιθέμενη πράσινη ανάπτυξη που διαφημίζεται. Μια βιώσιμη ανάπτυξη (όρος που εσκεμμένα αποσύρθηκε) θα ήταν πολύ καλύτερη και θα προσέφερε ένα πιάτο φαΐ σε όλους.
Πολλά λέγονται τώρα για τις διοξίνες ας πούμε. Γιατί λοιπόν, αφού έχουμε την τύχη να έχουμε τα λιγότερο μολυσμένα τρόφιμα του δυτικού κόσμου, να μην επενδύσουμε σε παραγωγή τροφίμων;
Και επιτέλους, ας ελαττώσουμε τις εισαγωγές για να διορθώσουμε το ισοζύγιό μας, δεν είναι απαραίτητο αυτό να διορθωθεί με αύξηση των εξαγωγών, όπως προβάλλεται!

Δημοσίευση σχολίου

Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!