Ανάπτυξη δεν είναι (μόνο) η δόμηση και μάλιστα η εκτός σχεδίου κι εντός NATURA!

Με αφορμή το πολυσυζητημένο (αλλά απολύτως μονοδιάστατα !) νομοσχέδιο για τη βιοποικιλότητα, του οποίου η τελική ψηφοφορία μεταφέρεται για τα τέλη Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, ας πούμε δύο λόγια.

Στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων είναι η επίμαχη ρύθμιση για τους περιορισμούς στη δόμηση εκτός σχεδίου στις περιοχές του δικτύου ΦΥΣΗ 2000, το αν θα επιτραπούν οι παρεκκλίσεις από τα 10 στα 4 στρέμματα (ή στα 6, ή στα 8) . Πόσα στρέμματα θέλετε αλήθεια 2, 4 , 10, 20;  Και πώς τα θέλετε αλήθεια, οριζόντια ή κάθετα, για τους πλούσιους ή για όλους; Mια συζήτηση σημαντική αλλά που τελικά φανερώνει ότι το μόνο πράγμα που μας απασχολεί είναι η δόμηση και μάλιστα οι παρεκλίσεις από αυτήν!  Δυστυχώς, έπρεπε να υπάρξει η διάταξη αυτή στο άρθρο 9, στο οποίο προβλέπεται η αύξηση του ελάχιστου εμβαδού αρτιότητας γηπέδων στα 10 στρέμματα με πλήρη κατάργηση των παρεκκλίσεων, ώστε ορισμένοι να καταλάβουν οψίμως ότι "οι περιοχές Natura καλύπτουν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της επικράτειας...."

Θα μπορούσαμε να πούμε αρκετά για το θέμα αυτό, δηλ. την αλληλεπίδραση του φυσικού τοπίου με το κτιστό περιβάλλον. Αλήθεια κάθε κτίριο βλάπτει το φυσικό τοπίο ή υπό προϋποθέσεις μπορεί να το αναβαθμίσει και να το αναδείξει όπως γίνεται πχ. με τα λαμπρά αρχιτεκτονικά έργα; Αυτό πάλι δε σημαίνει ότι πρέπει να χτίσουμε τα πάντα και να καλύψουμε με κτιστό περιβάλλον κάθε σπιθαμή γής.

Ομως φίλοι μου η πολύφερνη ανάπτυξη, που προσδοκούμε αλλά που δεν έρχεται παρότι καθημερινά εξαγγέλεται, δεν αφορά μόνο τη δόμηση και μάλιστα στις περιοχές Natura! Ούτε φυσικά το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, αφορά μόνο τη δυνατότητα δόμησης στις περιοχές Natura. Σκοπός είναι "η αειφόρος διαχείριση και αποτελεσματική διατήρηση της βιοποικιλότητας, ως πολύτιμου, αναντικατάστατου και σπουδαίας σημασίας εθνικού κεφαλαίου» μια συνολική προσπάθεια να μπει τάξη στο χάος των "προστατευόμενων περιοχών" της Ελλάδας και να επιβληθούν μέτρα που θα διαφυλάξουν την ακεραιότητα του τόπου και την εντυπωσιακή βιοποικιλότητα που καταφέρνουμε ακόμη να διαθέτουμε στη χώρα μας.

Αυτή η διαχείριση όμως δεν πρέπει να απαγορεύει συλλήβδην όλα τα έργα (ούτε φυσικά τη δόμηση) αλλά να βάζει τάξη, όρια και κανόνες στην ανάπτυξη αυτού του φυσικού εθνικού κεφαλαίου. Επομένως η σωστή αντιμετώπιση είναι κάθε προστατευόμενη περιοχή να μελετάται χωριστά και να διέπεται κατά περίπτωση από ειδικούς και όχι γενικούς κανόνες, όπως αλλωστε προβλέπετει τόσο στην οδηγία «Ηabitats» (οδηγία 92/43/EE) όσο και στα ειδικά τομεακά καθοδηγητικά έγγραφα (guidance documents) της ΕΕ πχ. («Non-energy mineral extraction and Natura 2000», Wind energy developments and Natura 2000, wind farm development, ports and estuaries, κλπ), ορισμένα των οποίων αναμένεται να εκδοθούν . H μελέτη αυτή πρέπει να διαμορφώνει κανόνες για την ανάπτυξη μορφών οικονομικής δραστηριότητας (πχ. τουρισμό φύσης, βιολογική γεωργία, βιολογική καλλιέργεια υδρόβιων οργανισμών, αλιεία με σαφώς προσδιορισμένα επιλεκτικά εργαλεία, περιβαλλοντική και πολιτιστική εκπαίδευση, μεταποίηση τοπικών προϊόντων κλπ,  τις παραπάνω προβλέπει το ίδιο το σχέδιο Νόμου) στις οποίες η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα και με τις οποίες μπορεί να προσελκύσει  καταναλωτές ποιοτικού επιπέδου.

Αποψή μου ότι σε αυτές μπορεί να προστεθούν υπό προϋποθέσεις και άλλες δραστηριότητες, όταν αυτές τεκμηριώνεται ότι δεν επηρεάζουν τα  βασικά χαρακτηριστικά και την ακεραιότητα του οικοτόπου κι ακόμη υλοποιούνται μέσα στα πλαίσια που ορίζει το αυστηρότατο Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο και η οδηγία 92/43/EE . Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να εξετάζουν όλες τις αναπτυξιακές εναλλακτικές λύσεις/προτάσεις, το προσδοκόμενο από αυτές δημόσιο συμφέρον καθώς και  την ιδιαίτερη οικονομική και κοινωνική σημασία τους και να παίρνουν όλα τα αναγκαία αντισταθμιστικά μέτρα μελετώντας και τις συγκριτικές επιδόσεις τους σε σχέση με τους στόχους διατήρησης του οικοτόπου, την ακεραιότητά του και τη συμβολή του στη συνολική συνοχή του δικτύου.

Η λύση δηλαδή περνάει μέσα από την ειδική και τεκμηριωμένη κατά περίπτωση αποδοχή/απόρριψη και όχι μέσα από το συλλήβδην  αφορισμό. Το ερώτημα είναι πως μπορεί να γίνει αυτό σε μια διοίκηση με τεκμηριωμένα ασθενή αντανακλαστικά και μια κοινωνία μάλλον αδιάφορη για την ουσία της περιβαλλοντκής προστασίας. Εδώ η απάντηση είναι απλή: αν δεν αλλάξουν αυτά, ας μην ελπίζουμε σε τίποτε, ας μην προσδοκούμε τίποτε, ας φορέσουμε τα "παπιγιόν" ως ευρωπαίοι εξηπηρετητές και ίσως εκεί τα καταφέρουμε, αν και ούτε αυτό το πιστεύω με τα υπάρχοντα δεδομένα.


Η βιοποικιλότητα και η αειφορική εξέλιξή της αποτελεί ανανεώσιμο φυσικό πόρο επιβίωσης και γι’ αυτό είναι «εξ αδιαιρέτου» αγαθό και πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Τα υγιή οικοσυστήματα μπορούν να αντεπεξέρχονται καλύτερα στις αλλαγές του περιβάλλοντος, και αποτελούν την μεγάλη μας ελπίδα απέναντι στις επερχόμενες κλιματικές αλλαγές. Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τις παραγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι απολύτως απαραίτητες για την βιώσιμη ανάπτυξη, τη διατήρηση του κοινωνικού ιστού και την προοπτική του αξιοβίωτου βίου. Η συναινετική συνύπαρξη είναι ένα δύσκολο έργο που καλούμαστε να επιτελέσουμε ο καθένας από το εργασιακό του «μετερίζι».

Το διαχρονικό ερώτημα είναι «πότε επιτέλους θα ξεπεράσουμε το στάδιο της αδιαφορίας και της ανεπάρκειας, ώστε να καταφέρουμε κάποτε να διαφυλάξουμε επί της ουσίας την πολύτιμη φυσική μας κληρονομιά χωρίς να σταματήσουμε την οικονομική ανάπτυξη;».

Πότε θα καταφέρουμε να δούμε ότι η ελληνική φύση αποτελεί διαχρονικό στοιχείο της ελληνικής ψυχής, αλλά παράλληλα και ζωτικό εθνικό κεφάλαιο για την επιβίωσή της!

[του Τζεφέρη Πέτρου] [by Dr. Tzeferis Peter]