Το δίλημμα της εξόρυξης του χρυσού: χρυσάφι να πιάνεις, χώμα να γίνεται...

[by Tzeferis Peter] [του Τζεφέρη Πέτρου[]

Προσωπικά δεν με ενδιέφερε ποτέ ο χρυσός ως οικονομικό αγαθό και η ματαιοδοξία ή η εμμονή εκείνων που τον αποθηκεύουν ως "εμπόρευμα" ή τον χρησιμοποιούν ως συναλλαγματική αξία. Κι αν θέλετε ίσως είναι η μοναδική περίπτωση που η σκοπιμότητα της χρήσης του προϊόντος δημιουργεί σύγχυση.

 Με ενδιαφέρουν όμως οι στρατιές των μεταλλωρύχων ανά τους αιώνες, από τους «49-ers» και τους Garimpeiros μέχρι τους σύγχρονους νόμιμους ή παράνομους χρυσωθήρες που παράγουν περίπου το 25% του χρυσού παγκοσμίως και στηρίζουν οικονομικά πάνω από 100 εκ. ανθρώπους ανά την υφήλιο. Κάποιοι θεωρούν το χρυσό ως απόλυτα άχρηστο υλικό, κάποιοι τον θεωρούν ενδεχομένως χρήσιμο αλλά θεωρούν περιττή την (περαιτέρω) εξόρυξή του, αποδεχόμενοι μόνο την επαναχρησιμοποίηση κι ανακύκλωση του ήδη παραχθέντος ανά τον κόσμο πολύτιμου μετάλλου.

Ο περισσότερος χρυσός που απομένει να εξορυχθεί (και να προστεθεί στους 161.000 τόνους που έχουν ήδη εξορυχθεί παγκοσμίως μέχρι σήμερα) είναι χωροθετημένος σε μικρά πλέον και δυσκατέργαστα κοιτάσματα σε δυσπρόσιτες και ευάλωτες γωνιές του πλανήτη. Πρόκειται, συνεπώς, για ένα κάλεσμα γοητευτικό αλλά και εξίσου ανασφαλές περιβαλλοντικά, στο οποίο όμως πολλοί μεταλλωρύχοι, μεγάλοι και μικροί, είναι πρόθυμοι να ανταποκριθούν. Για να θυμηθούμε τον ιψενικό ήρωα Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν: «το κοίτασμα τους καλεί να το εξορύξουν…».

Εντούτοις, από την άλλη μεριά της «μπουλντόζας», την κοντινή, αυτή που ζεί κι αναπνέει στο μεταλλευτικό περιβάλλον, αν ρωτήσουμε κάποιον από τους χιλιάδες εργαζόμενους στα ορυχεία και τις οικογένειές τους, θα πάρουμε μια διαφορετική εικόνα. Είναι η μεριά που κάνει τις ουλές και τις δυσπλασίες στο γήινο ανάγλυφο να φαίνονται πιο μαλακές, σίγουρα πιο χρηστικές κι ενίοτε γοητευτικές.. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ενδιαφέρονται αν ο χρυσός είναι ένα μέταλλο όχι απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπου, αν ακόμη συμβάλλουν στην συσσώρευση του πλούτου «χωρίς αιτία» ούτε φυσικά αν πέφτουν θύματα του «πάθους» ή αν θέλετε της «γοητείας» του χρυσού. Ούτε πόσοι τόνοι υπερκειμένου θα καταναλωθούν για την εξαγωγή μιας ουγκιάς χρυσού. Απλά ενδιαφέρονται για το μεροκάματο…

Με τη σημερινή ολιστική θεωρία της βιωσιμότητας, σημασία δεν έχουν οι τυχόν επιμέρους τεχνοκρατικές λογικές και σκοπιμότητες, ούτε οι σχέσεις αποκάλυψης και η οριακή περιεκτικότητα (cut-off grade) που υπολογίζει η μεταλλευτική τεχνολογία, ούτε σε τελική ανάλυση ο απόλυτος αριθμός του όγκου των «απορριμμάτων» που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή ελάχιστων γραμμαρίων χρυσού στο …βραχιόλι της κυρίας.

Διότι η ποσότητα των «απορριμμάτων» δεν προαποφασίζει από μόνη της για το βιώσιμο ή όχι μιας παραγωγικής δραστηριότητας, αλλά κυρίως ο τρόπος παραγωγής τους, η ασφαλής διαχείρισή τους, το τελικό ποσοστό που απορρίπτεται μετά από επεξεργασία, πόσο από αυτό είναι εν δυνάμει ανακυκλώσιμο και σε ποιο βαθμό, πόσο επεξεργασμένο είναι και με τί ιδιότητες, σε ποιούς αποδέκτες απορρίπτεται και με τί επικινδυνότητα ως προς τους κύκλους της ζωής και της φύσης. Αλλωστε τα «απορρίμματα» αυτά μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για περαιτέρω επεξεργασία και παραγωγή χρήσιμων υλικών με παράλληλη συρρίκνωσή τους, άρα δεν αποτελούν απορρίμματα με την κλασική έννοια του όρου.

Σημασία έχει τα όποια γραμμάρια προϊόντος να εξήχθησαν με περιβαλλοντικά ασφαλή και βιώσιμο τρόπο που δεν υποθηκεύει την περιβαλλοντική υπόσταση των επόμενων γενεών κι ακόμη αρκεί να απασχολήθηκαν στην αναπτυξιακή αυτή δραστηριότητα άνθρωποι με ασφαλείς και αποδεκτές συνθήκες εργασίας. Αρκεί αυτή η δραστηριότητα τελικά να συμβάλει στο τοπικό και εθνικό συμφέρον.

Kittila Gold Mine...

Ο χρυσός στην Ελλάδα και ...αλλού!

Χρυσός: Kοιτάσματα, Παραγωγή, Εμπλουτισμός

Οι επιστημονικές απόψεις για τη μεταλλουργία χρυσού – Έλλειμμα μεταλλειολόγων (?)