Γεω-μεταλλευτικό Πάρκο Λαυρίου
Οπως έχουμε πολλάκις παρατηρήσεις από τη θέση αυτή, ως προς το εθνικό θεσμικό πλαίσιο, δεν υφίστανται ειδικές διατάξεις προστασίας περί γεωτόπων και γεωπάρκων. Με τον Ν. 3937/11 για την "Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις" (ο οποίος τροποποίησε τον Ν.1650/86) έγινε ένα θετικό βήμα προς την αποσαφήνιση των γεωπεριβαλλοντικών εννοιών ενώ το μετέπειτα σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα (έχει έναν χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2020) προσέθεσε στις προτάσεις του, σχετικά με την προστασία του τοπίου, την αναγκαιότητα διατήρησης των γεωτόπων και της βιολογικής ποικιλότητας (ΥΠΕΚΑ, 2014).
Εντούτοις, η νομική και πραγματική προστασία των γεωτόπων παρά την προσπάθεια που καταβλήθηκε στον Ν. 3937/11 για την εντονότερη προστασία του αβιοτικού περιβάλλοντος, δεν έχει επιτευχθεί. Για να ενεργοποιηθεί οιαδήποτε προστασία είναι αναγκαία η θεσμική κατηγοριοποίηση των γεωτόπων και ο καθορισμός του πλαισίου των επιτρεπόμενων επεμβάσεων και των αναγκαίων μελετών για τη διατήρησή τους. Εξάλλου σχετικά με τα γεωπάρκα της Unesco, οι διαδικασίες τιτλοδότησής τους περιλαμβάνουν πολύ διαφορετικές και απαιτητικές παραμέτρους, δεδομένου ότι πρόκειται για αναπτυξιακές δομές για την αναγνώριση των οποίων είναι αναγκαίο να αιτηθεί κάποιος κρατικός ή ιδιωτικός "φορέας" διαχείρισης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχουν την τιτλοδότηση, αλλά καμία νομική κατοχύρωση περί προστασίας, ενώ παράλληλα δεν διέπονται από σαφείς και καθορισμένους τρόπους λειτουργίας.
Τέλος θα πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή η κατηγορία των μεταλλευτικών χώρων, και συγκεκριμένα όσων πλέον είναι ανενεργά, και τα οποία κινδυνεύουν από τη μια με κατάρρευση και από την άλλη αποτελούν σημεία έντονης και άνευ ελέγχου εκμετάλλευσης συλλεκτών και εμπόρων σπανίων πετρωμάτων.
Αποψή μας είναι ότι σε αντίθεση με τα μαξιμαλιστικά και κατά κανόνα ανέφικτα σχέδια που προτείνονται κάθε φορά, τη διαφορά θα έκανε ένα θεματικό μεταλλευτικό πάρκο στο Λαύριο, ανάλογο με Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας–Vagonetto (μοναδικό στον τόπο μας μέχρι σήμερα), το οποίο όμως θα είχε και πολλές διαφορές και συμβολισμούς σε μεγάλο βαθμό διαφορετικούς από εκείνο. Κι αυτό διότι το Λαύριο αποτελεί μοναδικό παράδειγμα γεω-μεταλλευτικής κληρονομιάς, ενδεχομένως και σε παγκόσμιο επίπεδο, που συνδυάζει το αρχαίο με το νεώτερο, τη γεωλογία/κοιτασματολογία με το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, τα ορυκτά του που αποτελούν μια επιστήμη αλλά και μια ιστορία ορυκτοθηρίας από μόνα τους, την μεταλλευτική επιστήμη με τον εμπλουτισμό και την μεταλλουργία σε διαχρονικό επίπεδο, τον γεω-τουρισμό με τον μεταλλευτικό τουρισμό και την βιομηχανική αρχαιολογία. Και όλα αυτά με μια εκπληκτική ιστορική και μνημειακή πυκνότητα που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση ούτε κατακερματισμό.
Στόχος ενός θεματικού πάρκου στο Λαύριο είναι, όχι μόνο να παρουσιάσει την λειτουργία ενός (υπόγειου) μεταλλείου, αλλά να ενημερώσει, να ψυχαγωγήσει και να εκπαιδεύσει κυρίως τις καινούργιες γενιές πάνω στην ιστορία του μεταλλευτικού Λαυρίου και των ανθρώπων που εργάστηκαν σε αυτό, τιμώντας και προβάλλοντας την τεράστια μεταλλευτική/μεταλλουργική ιστορία του από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Μάλιστα εδώ θα μπορούσε πέραν της δυνατότητας του επισκέπτη να γνωρίσει βήμα-βήμα τη διαδικασία εξόρυξης και μεταλλουργίας, να υπάρξει μια διαχρονική παρουσίαση των διαφόρων ιστορικών φάσεων εξέλιξης της μεταλλευτικής ιστορίας. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την διαμόρφωση ενός Εκθεσιακού Χώρου Μεταλλευτικής/Μεταλλουργικής Ιστορίας ο οποίος θα συνοδεύεται από την διαδραστική πτέρυγα Ψηφιακής Τεχνολογίας.
Εννοείται ότι ο στόχος θα εξειδικεύεται στον εναλλακτικό τουρισμό, την Μεταλλευτική Περιήγηση, το μαθητικό, φοιτητικό αλλά και γενικότερο τουρισμό, ο οποίος για πολλούς λόγους αναμένεται πολύ μεγαλύτερος από τους 10.000 περίπου επισκέπτες που δέχεται σε ετήσια βάση στο Vagonetto, κάτι που ήδη αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την γεωγραφική θέση και το target group του συγκεκριμένου πάρκου. Αν μάλιστα συνδυαστεί με κατάλληλες γεωδιαδρομές, την ανάπτυξη εργαλείων γεωπληροφορικής και με περιήγηση στα μουσεία, τα ιστορικά μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικότατο τουριστικό προϊόν, υψηλής ποιότητας, μια πολύπλευρη βιωματική και εκπαιδευτική εμπειρία σε νέους, μαθητές, εκπαιδευτικούς και οικογένειες, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της περιοχής της Λαυρίου.
Πλήρες άρθρο του Π. Τζεφέρη εδώ
Τέλος θα πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή η κατηγορία των μεταλλευτικών χώρων, και συγκεκριμένα όσων πλέον είναι ανενεργά, και τα οποία κινδυνεύουν από τη μια με κατάρρευση και από την άλλη αποτελούν σημεία έντονης και άνευ ελέγχου εκμετάλλευσης συλλεκτών και εμπόρων σπανίων πετρωμάτων.
Αποψή μας είναι ότι σε αντίθεση με τα μαξιμαλιστικά και κατά κανόνα ανέφικτα σχέδια που προτείνονται κάθε φορά, τη διαφορά θα έκανε ένα θεματικό μεταλλευτικό πάρκο στο Λαύριο, ανάλογο με Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας–Vagonetto (μοναδικό στον τόπο μας μέχρι σήμερα), το οποίο όμως θα είχε και πολλές διαφορές και συμβολισμούς σε μεγάλο βαθμό διαφορετικούς από εκείνο. Κι αυτό διότι το Λαύριο αποτελεί μοναδικό παράδειγμα γεω-μεταλλευτικής κληρονομιάς, ενδεχομένως και σε παγκόσμιο επίπεδο, που συνδυάζει το αρχαίο με το νεώτερο, τη γεωλογία/κοιτασματολογία με το ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, τα ορυκτά του που αποτελούν μια επιστήμη αλλά και μια ιστορία ορυκτοθηρίας από μόνα τους, την μεταλλευτική επιστήμη με τον εμπλουτισμό και την μεταλλουργία σε διαχρονικό επίπεδο, τον γεω-τουρισμό με τον μεταλλευτικό τουρισμό και την βιομηχανική αρχαιολογία. Και όλα αυτά με μια εκπληκτική ιστορική και μνημειακή πυκνότητα που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση ούτε κατακερματισμό.
Στόχος ενός θεματικού πάρκου στο Λαύριο είναι, όχι μόνο να παρουσιάσει την λειτουργία ενός (υπόγειου) μεταλλείου, αλλά να ενημερώσει, να ψυχαγωγήσει και να εκπαιδεύσει κυρίως τις καινούργιες γενιές πάνω στην ιστορία του μεταλλευτικού Λαυρίου και των ανθρώπων που εργάστηκαν σε αυτό, τιμώντας και προβάλλοντας την τεράστια μεταλλευτική/μεταλλουργική ιστορία του από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Μάλιστα εδώ θα μπορούσε πέραν της δυνατότητας του επισκέπτη να γνωρίσει βήμα-βήμα τη διαδικασία εξόρυξης και μεταλλουργίας, να υπάρξει μια διαχρονική παρουσίαση των διαφόρων ιστορικών φάσεων εξέλιξης της μεταλλευτικής ιστορίας. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την διαμόρφωση ενός Εκθεσιακού Χώρου Μεταλλευτικής/Μεταλλουργικής Ιστορίας ο οποίος θα συνοδεύεται από την διαδραστική πτέρυγα Ψηφιακής Τεχνολογίας.
Εννοείται ότι ο στόχος θα εξειδικεύεται στον εναλλακτικό τουρισμό, την Μεταλλευτική Περιήγηση, το μαθητικό, φοιτητικό αλλά και γενικότερο τουρισμό, ο οποίος για πολλούς λόγους αναμένεται πολύ μεγαλύτερος από τους 10.000 περίπου επισκέπτες που δέχεται σε ετήσια βάση στο Vagonetto, κάτι που ήδη αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την γεωγραφική θέση και το target group του συγκεκριμένου πάρκου. Αν μάλιστα συνδυαστεί με κατάλληλες γεωδιαδρομές, την ανάπτυξη εργαλείων γεωπληροφορικής και με περιήγηση στα μουσεία, τα ιστορικά μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικότατο τουριστικό προϊόν, υψηλής ποιότητας, μια πολύπλευρη βιωματική και εκπαιδευτική εμπειρία σε νέους, μαθητές, εκπαιδευτικούς και οικογένειες, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της περιοχής της Λαυρίου.
Πλήρες άρθρο του Π. Τζεφέρη εδώ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!