Αρχή της προφύλαξης.. ή μήπως αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg

Αγαπημένο μου ιστολόγιο,

Αλήθεια πόσο σημαντικά είναι η άνεση και το τεχνολογικό όφελος της σύγχρονης ανάπτυξης, μπροστά στον κίνδυνο απώλειας της ίδιας της υγείας και της ζωής; Πόσο βιώσιμη είναι η οικονομική ανάπτυξη που δεν βελτιώνει ουσιαστικά το επίπεδο της ζωής, απλώς δημιουργεί γενιές ανθρώπων εθισμένες στην αέναη κατανάλωση των ίδιων και των ίδιων προϊόντων, σε νέο κάθε τόσο περιτύλιγμα. Κι ακόμη, πόσο βιώσιμη είναι η ανάπτυξη που βελτιώνει την ποιότητα της ζωής αλλά διακυβεύει την ίδια τη ζωή;

Με την κατοχύρωση των αρχών της πρόληψης και προφύλαξης ως βασικών αρχών της περιβαλλοντικής προστασίας, επέρχεται μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Ενώ μέχρι τώρα έπρεπε να υπάρχει πλήρης επιστημονική απόδειξη σχετικά με τους κινδύνους βλάβης, ώστε να ληφθούν προληπτικά μέτρα, με την υιοθέτηση των ως άνω αρχών δεν τίθεται ως προϋπόθεση η πλήρης επιστημονική απόδειξη παρά μόνο ο επιστημονικά εύλογος κίνδυνος βλάβης, ο οποίος μπορεί στηρίζεται ακόμη και σε ενδείξεις. Με άλλες λέξεις, η επιστήμη δεν προσεγγίζεται από την πλευρά των βεβαιοτήτων αλλά από την πλευρά των αβεβαιοτήτων, της απροσδιοριστίας και του κινδύνου, τον οποίο καλούμαστε να διαχειριστούμε, χωρίς πολλές φορές να τον γνωρίζουμε επακριβώς!

Δεν είναι τυχαία άλλωστε, η μεγάλη ανησυχία των επιστημόνων σχετικά με την εφαρμογή της πάγιας αρχής του κοινοτικού δικαίου, της αρχής της προφύλαξης (precautionary principle), και τα όρια που κάθε φορά τίθενται και αφορούν τα κοκτέιλ των σύγχρονων περιβαλλοντικών ρυπαντών: βιολογικές δράσεις, ενδοκρινικοί διαταράκτες, καρκινογόνες και μεταλλαξιγόνες χημικές ουσίες, ποιότητα εσωτερικού αέρα, ιον(τ)ίζουσες και μη ιον(τ)ίζουσες ακτινοβολίες (ΜΙΗΜΑ),κλπ., στα οποία οι πολίτες εκτίθενται καθημερινά και για τις επιπτώσεις των οποίων δεν υπάρχουν ανεξάρτητες έρευνες ή υπάρχουν «προσανατολισμένες» έρευνες με συγκεκριμένα καθησυχαστικά αποτελέσματα με επίσης προφανείς σκοπιμότητες.

"Η διαδικασία εφαρμογής της Αρχής της Προφύλαξης πρέπει να είναι ανοικτή, στοιχειοθετημένη και δημοκρατική και πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα εν δυνάμει βλαπτόμενα μέρη. Επίσης πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση ενός μεγάλου εύρους εναλλακτικών λύσεων, ακόμη και την μη δράση». (1998, Wingspread Η.Π.Α.).

Ποιός ομως θα απαντήσει (δημοκρατικά και στοιχειοθετημένα) στο ερώτημα: Πόση ειναι πραγματικά η μικρότερη ζημία και όχι πόση ζημία είναι αποδεκτή από τον καθένα μας; Και θα το κάνει χωρίς να διαλέξει οπωσδήποτε την "μη δράση", το "αειφόρο τίποτε" όπως λέω εγώ?

Ο απλός πολίτης με το αλάνθαστο ένστικτό του? Ο επιστήμονας με την ευθυκρισία της επιστήμης του? Η πολιτεία με τους νόμους της? O δικαστής με το "περιβαλλοντικό του ήθος"; Και πότε, με ποιές προϋποθέσεις, η απάντηση αυτή θα γίνει σεβαστή από όλους;

Κατι μου θυμίζει το όλο..αλλά δεν θα το πω. Το αφήνω blowing in the wind.. όπως άλλωστε κάπου εκει βρίσκεται ακόμη και η αρχή της προφύλαξης. Ο πιο πιθανός πάντως να τα καταφέρει ειναι ο Heisenberg εφαρμόζοντας τη μέθοδο της ..πολυκριτήριας απροσδιοριστίας!
Welcome to our beautiful grey world...

[Τζεφέρης Πέτρος] {by Tzefers Peter]