Εξορυκτική δραστηριότητα και H&S της εργασίας

Σε έναν κλάδο που παρουσιάζει αναγκαστική χωρική συγκέντρωση σε συγκεκριμένους τόπους λόγω της άμεσης εξάρτησης από το προϊόν εκμετάλλευσης («κοίτασμα») κι ακόμη εμπλέκει φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες κατά την εκτέλεση των εργασιών (θόρυβος, δονήσεις, μικροκλίμα, σκόνη, αυξημένη κυκλοφορία οχημάτων κ.ά.) είναι αναμενόμενο να υπάρχουν οχλήσεις αλλά και κίνδυνοι που σχετίζονται με την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία.

Οι βασικές έννοιες της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, η εκτίμηση και διαχείριση των κινδύνων που παρουσιάζονται συχνά στις εξορυκτικές βιομηχανίες (π.χ. κατά τις εκσκαφές, τη φόρτωση και τη μεταφορά υλικών, από εκρήξεις ή καταπλακώσεις κλπ), ο έλεγχος και η παρακολούθηση μέτρων προστασίας, η υφιστάμενη νομοθεσία αλλά και οι ευρωπαϊκές οδηγίες, θα πρέπει να εξετάζονται σε καθημερινή βάση στους εργασιακούς χώρους.

Σχετικά με τις δονήσεις και τα εκρηκτικά, η άποψη ότι η χρήση τους στους λατομικούς χώρους είναι από τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες όχι μόνο για τους άμεσα εμπλεκόμενους αλλά και για τους υπόλοιπους εργαζόμενους καθώς και τους περιοίκους, διερχομένους κλπ., είναι λανθασμένη και έχει βλάψει σημαντικά την εικόνα του κλάδου. H αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία των εκρηκτικών υλών έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε σε συνδυασμό με τις προσπάθειες της μεταλλευτικής βιομηχανίας, των κατασκευαστών καθώς και της πολιτείας, έχει βελτιωθεί σημαντικά το επίπεδο ασφάλειας στους εξορυκτικούς χώρους, τουλάχιστον όσο αφορά τη χρήση τους. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 15 χρόνια έχουν συμβεί πάνω από 100 θανατηφόρα ατυχήματα σε εργαζόμενους στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους εξόρυξης (ΜΟ τελευταίας 20ετίας:7), και από αυτά μόνο 4 οφείλονταν στην χρήση εκρηκτικών. Τα εκρηκτικά λοιπόν, είναι επικίνδυνα μόνο σε χέρια ανθρώπων που δεν γνωρίζουν να τα χρησιμοποιούν κι εκείνο που θα πρέπει κυρίως να προβληματίσει είναι ότι τα τυχόν ατυχήματα χαρακτηρίζονται από υψηλή ένταση συνεπειών που μπορεί να είναι πολύ σοβαρές έως καταστρεπτικές.

Σύμφωνα με πρόσφατες (2009) αναφορές των χωρών μελών της ΕΕ σχετικά με τα αποτελέσματα εφαρμογής των οδηγιών 92/91/ΕΕ και 92/104/ΕΕ για την ασφάλεια της εργασίας στον εξορυκτικό τομέα κέθε Κ-Μ, προέκυψαν τα εξής:

• Ο δείκτης συχνότητας των ατυχημάτων έχει μειωθεί, όμως τα επίπεδα είναι ακόμα μη αποδεκτά.
• Ενώ στις μεγάλες και μεσαίες εξορυκτικές επιχειρήσεις έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα, στις μικρές η κατάσταση παραμένει προβληματική, κυρίως επειδή εκεί δεν διατίθενται υποδομές για την άσκηση αποτελεσματικής πολιτικής για την υγεία και την ασφάλεια.
• Υπάρχει αύξηση στους δείκτες ατυχημάτων που συμβαίνουν σε εργαζόμενους εργολαβικών επιχειρήσεων, με κύριες αιτίες την έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης και ειδίκευσης καθώς και δυσκολίας γλωσσικής επικοινωνίας στις περιπτώσεις αλλοδαπών.

• Τα θέματα ασφάλειας παρακολουθούνται σχετικά ικανοποιητικά, όμως για τα θέματα υγιεινής και συγκεκριμένα για τις επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, μιας σειράς παραγόντων όπως η σκόνη, ο θόρυβος, οι υψηλές ή/και χαμηλές θερμοκρασίες, οι δονήσεις, κ.λ.π. δεν υπάρχουν στοιχεία.

Για να βελτιωθεί η κατάσταση στην ΕΕ, η κοινοτική στρατηγική για το 2007-12 ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν εθνικές στρατηγικές θέτοντας ποσοτικούς στόχους για τη μείωση των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, να επικεντρωθούν σε τομείς και εταιρείες με το χειρότερο ιστορικό, και να εστιάσουν την προσοχή τους στους πιο κοινούς κινδύνους και στους πιο ευάλωτους εργαζόμενους.


Στον τόπο μας, η οδηγία 92/104/ΕΟΚ έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο (με την ΥΑ Δ7/ΑΦ1/14080/732/96, ΦΕΚ 771/Β/28.8.1996), ο αναμορφωμένος ΚΜΛΕ από μέρα σε μέρα θα εκτεθεί σε δημόσια διαβούλευση   ενώ μια εικόνα (ελλειπτική είναι αλήθεια) για το θέμα δίνουν τα παρακείμενα διαγράμματα που αφορούν μόνο τα θανατηφόρα ατυχήματα της τελευταίας εικοσαετίας (αριθμητική, γεωγραφική κατανομή αλλά και κατανομή με βάση το είδος των εργασιών, εργολαβικές ή μη για την τελευταία πενταετία).

Στοιχεία που αφορούν γενικότερα τα εργατικά ατυχήματα στον τόπο μας και οχι μόνο του εξορυκτικού τομέα,  μπορεί να αντλήσει κανείς και από τις εκθέσεις πεπραγμένων του Σ.ΕΠ.Ε (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας) :

          ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ Σ.ΕΠ.Ε. 2009

Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, το 2009 δηλώθηκαν 6.381 ατυχήματα στις υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε., έναντι 6.657 το 2008 και 6.561 το 2007. Όσον αφορά τα θανατηφόρα ατυχήματα, αυτά ανήλθαν, με εξαίρεση των οφειλομένων σε παθολογικά αίτια (παθολογικά), σε 84 το 2009 έναντι 104 το 2008 και94 το 2007.

Σύμφωνα με την μακάβρια στατιστική του ΣΕΠΕ για το 2009, τα σκήπτρα των θανατηφόρων ατυχημάτων συνεχίζει να κατέχει ο κλάδος των κατασκευών (κατασκευές κτιρίων και έργα πολιτικού μηχανικού), παρά τη μείωση  σε σχέση με τα προηγούμενα έτη (43 το 2009 έναντι 48 το 2008 και 59 το 2007, χωρίς τα παθολογικά).  Bλ. και πίνακα κατανομής των θανατηφόρων ατυχημάτων ανά τομέα δραστηριότητας.  

Πτώση από ύψος, ηλεκτροπληξία, ανασφαλής εξοπλισμός εργασίας, χειρισμός μηχανημάτων έργου (Μ.Ε.) χωρίς την προβλεπόμενη άδεια και ανασφαλείς μέθοδοι εργασίας, περιλαμβάνονται μεταξύ των συνηθέστερων αιτίων.

H δημοσιοποίηση ορισμένων ενδεικτικών δυστυχημάτων του 2009 που αφορούν την εξορυκτική δραστηριότητα, από  την πηγή   http://www.latomet.gr/ όπου εκεί παρουσιάζονται αναλυτικά και οι διατάξεις του ΚΜΛΕ οι οποίες δεν έχουν τηρηθεί (η έχουν παραβιασθεί) κατά περίπτωση, πραγματοποιείται με σκοπό τον προβληματισμό και την λήψη μέτρων από όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους.

Ας ελπίσουμε ότι η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων αυτών  δεν θα ξεστρατίσει και δεν θα γίνει αφορμή για το γνωστό copy-paste και την μονομερή εκμετάλλευσή τους,  αλλά όλοι θα εστιάσουν στον ουσιαστικό στόχο δηλ. την διασφάλιση της ασφάλειας και της ποιότητας στην εργασία, τη διατήρηση της εργασιακής ειρήνης και την αναβάθμιση των εργασιακών σχέσεων. Στόχος που δεν θέλει ψευδεπίγραφες ανακοινώσεις και ευκαιριακές αναλύσεις αλλά ουσιαστικές αλλαγές. Οπως είχε γράψει ο George Lichtenberg «Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι τα πράγματα θα διορθωθούν αν αλλάξουν…Είμαι σίγουρος όμως ότι για να διορθωθούν πρέπει να αλλάξουν!»

[του Δρ.Τζεφέρη Πέτρου] [by Dr.Tzeferis Peter]

Η ασφάλεια και η υγεία της εργασίας είναι πρωτεύουσα επιλογή!

ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.

Εθνικός Εστιακός Πόλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία

Ένωση Αμερικανών Μηχανικών Ασφάλειας

Σημείωση Συγγραφέα: Η οποιαδήποτε χρήση ή  αναδημοσίευση υπόκειται στην εφαρμογή των όρων χρήσης της ιστοσελίδας http://elladitsamas.blogspot.com