Ο Tournefort και τα ορυχεία χρυσού της Σίφνου

Είσοδος ορυχείου στον Άγιο Σώστη Σίφνου, όπου λειτούργησε ένα από τα αρχαιότερα ορυχεία στον κόσμο (τέλη 4ης αρχής 3ης χιλιετίας π.Χ) και τα αρχαία μεταλλεία χρυσού

Tο 2003 μεταφράσθηκε στην Ελληνική ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του Γάλλου περιηγητή Joseph Pitton de Tournefort (1656-1708). Το βιβλίο έχει τίτλο "Ταξίδι στην Κρήτη και τις νήσους του Αρχιπελάγους: 1700-1702" (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Ο Γάλλος Tournefort μεταξύ των ετών 1700 και 1702, με χρηματοδότηση του Γαλλικού Στέμματος (Λουδοβίκος ΙΔ’), επισκέφθηκε και μελέτησε 38 Ελληνικά νησιά του Αιγαίου πελάγους (μεταξύ αυτών και την Κρήτη).

Τα ενδιαφέροντα του Tournefort ήταν κυρίως η βοτανολογία, αλλά και η ορυκτολογία, η εθνολογία, η γεωγραφία, η αρχαία ιστορία και η νομισματική.

Από την πλευρά των ορυκτών, ο Tournefort στο περιηγητικό του ταξίδι μελετά και αναφέρεται στα ορυχεία των συγκεκριμένων 38 Ελληνικών νήσων. 

Ένα ενδιαφέρον δείγμα ιστορικής αναφοράς που παρουσιάζει ο Τουρνεφόρτ σχετίζεται με τη διήγηση που ανέφερε ο Παυσανίας: "...Κατά τον Παυσανία, ο Απόλλων είχε οικειοποιηθεί το ένα δέκατο του χρυσού και του αργύρου που εξόρυσσαν από τα ορυχεία της Σίφνου.

Τα ορυχεία καταστράφηκαν από τη εισβολή της θάλασσας, που πήρε εκδίκηση, για λογαριασμό του θεού, λόγω της περιφρόνησης που του είχαν δείξει οι κάτοικοι, αρνούμενοι να πληρώσουν το φόρο..." Αν μη τί άλλο, αυτό ίσως αποτελεί (ακόμη) ένα δείγμα του τρόπου με τον οποίο πραγματοποιούταν η οικονομική διαχείριση των ορυχείων στην Αρχαία Ελλάδα: το 10% των κερδών από την εκμετάλλευση των ορυχείων ήταν φόροι υπέρ των ναών των θεών (στην προκειμένη περίπτωση στον Απόλλωνα). Η τιμωρία για τη φοροαποφυγή της εποχής ήταν η εκδίκηση των θεών με φυσικές καταστροφές! 

Λεπτομέρεια: ο Tournefort αναφέρει πως η Σίφνος, στα αρχαία χρόνια "...ήταν το πλουσιότερο από όλα τα νησιά" επειδή προφανώς διέθετε τα ορυχεία χρυσού, αργύρου και μολύβδου.

[του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου, www.capital.gr]

Ο πλούτος των κατοίκων της Σίφνου από την εκμετάλλευση των ευγενών μετάλλων του χρυσού και του αργύρου πιστοποιείται και από τον περίφημο «θησαυρό των Σιφνίων» που βρίσκονταν στο πανελλήνιο ιερό των Δελφών και το πιο ξακουστό μαντείο της αρχαίας Ελλάδας.

ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΣ - ΣΙΦΝΟΣ

Η Σίφνος του 6ου αιώνα π.Χ. είναι ένα από τα πλουσιότερα νησιά των Κυκλάδων και γνωρίζει ξεχωριστή αίγλη. Ο πλούτος της βασιζόταν κυρίως στα χρυσωρυχεία και τα αργυρωρυχεία της, τα λατομεία και την κεραμική παραγωγή της. Οι μαρτυρίες του Ηροδότου και άλλων αρχαίων συγγραφέων ότι στη Σίφνο παραγόταν άργυρος και χρυσός επιβεβαιώθηκαν πλήρως από τη σύγχρονη έρευνα, από μελέτες του Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής Max-Planck της Χαϊδελβέργης κατά τις δεκαετίες του ’70 και ’80, και η σύγχρονη ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως μεταλλεία αργύρου στον Άγιο Σώστη, στη ΒΑ πλευρά του νησιού.

Greek Mythos: Όταν η Σίφνος ήταν πάμπλουτη...