Παρουσίαση της Επετειακής Έκδοσης " 𝝜 «𝝖𝝦𝝘𝝪𝝦𝝞𝝩𝝞𝝨 𝝘𝝜» 𝝩𝝤𝝪 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝞𝝤𝝪 𝝟𝝖𝝞 𝝜 «𝝚𝝢 𝝨𝝖𝝠𝝖𝝡𝝞𝝢𝝞» 𝝢𝝞𝝟𝝜𝝫𝝤𝝦𝝞𝝖. 𝝜 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝚𝝮𝝩𝝞𝝟𝝜 𝝖𝝠𝝠𝝤𝝩𝝚 𝝟𝝖𝝞 𝝩𝝮𝝦𝝖
Σε μια λιτή εκδήλωση στον φιλόξενο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Λαυρίου (κτίριο του 19 ου αι.), παρουσιάστηκε χθές το βιβλίο "Η «ΑΡΓΥΡΙΤΙΣ ΓΗ» ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ ΚΑΙ Η «ΕΝ ΣΑΛΑΜΙΝΙ» ΝΙΚΗΦΟΡΙΑ.Η ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ", μία επιμελημένη έκδοση υπό την αιγίδα του Δήμου Λαυρεωτικής. Στην εκδήλωση , που οργανώθηκε από τον Δήμο και το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής -UNESCO, παρευρέθησαν οι συντελεστές-αρθρογράφοι και ενα πλήθος ενδιαφερομένων και πολιτών του Λαυρίου. Το βιβλίο σηματοδοτεί την καθοριστική συνεισφορά του ορυκτού πλούτου της Λαυρεωτικής γης στην ιστορική, περίλαμπρη Νίκη της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας και αργότερα στη στήριξη της πρώτης βαριάς βιομηχανίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους του 19ον αιώνα. Παράλληλα, μέσα από τα σχετικά άρθρα του βιβλίου αυτού αναδεικνύεται η μοναδική παγκοσμίως υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά που αποτελεί πρόκληση για αξιοποίηση από τις σύγχρονες γενιές.
Για το βιβλίο μίλησαν τόσο ο Δήμαρχος Λαυρίου κ. Δημήτρης Λουκάς, ο οποίος απεύθηνε χαιρετισμό όσο και οι δύο συντονιστές της έκδοσης κ.κ. Π. Τζεφέρης και Δ. Μπίτζιος. Ο κ. Τζεφέρης μίλησε για την στοχοθεσία και τον αντίκτυπο του βιβλίου αλλά και για τον πολυθεματικό χαρακτήρα και την πολυπρόσωπη αρθρογραφία που ταιριάζουν στο πολυεπίπεδο χαρακτήρα του γεω-μεταλλευτικού Λαυρίου. Ο κ. Μπίτζιος έκανε την «φυλλομέτρηση» του βιβλίου με συνοπτική παρουσίαση των επιμέρους άρθρων. Επίσης σχολίασαν ορισμένοι από τους επιστήμονες-συντελεστές του Λαυρίου καθώς και καλεσμένοι οι οποίοι σε κάθε περίπτωση υπερθεμάτισαν υπέρ της επανέκδοσης του βιβλίου και διακίνησής του στην εκπαίδευση και γενικότερα στη νεότερη γενιά.
Από το Δήμο Λαυρεωτικής εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
Εκδήλωση – Παρουσίαση της Επετειακής Έκδοσης " 𝝜 «𝝖𝝦𝝘𝝪𝝦𝝞𝝩𝝞𝝨 𝝘𝝜» 𝝩𝝤𝝪 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝞𝝤𝝪 𝝟𝝖𝝞 𝝜 «𝝚𝝢 𝝨𝝖𝝠𝝖𝝡𝝞𝝢𝝞» 𝝢𝝞𝝟𝝜𝝫𝝤𝝦𝝞𝝖. 𝝜 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝚𝝮𝝩𝝞𝝟𝝜 𝝖𝝠𝝠𝝤𝝩𝝚 𝝟𝝖𝝞 𝝩𝝮𝝦𝝖." Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 28 Μαρτίου στον φιλόξενο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Λαυρίου μια ιδιαίτερη εκδήλωση προς τιμήν των αρθρογράφων, επιμελητών και επιστημονικών υπευθύνων που συνέβαλαν στην ολοκλήρωση της επετειακής έκδοσης " 𝝜 «𝝖𝝦𝝘𝝪𝝦𝝞𝝩𝝞𝝨 𝝘𝝜» 𝝩𝝤𝝪 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝞𝝤𝝪 𝝟𝝖𝝞 𝝜 «𝝚𝝢 𝝨𝝖𝝠𝝖𝝡𝝞𝝢𝝞» 𝝢𝝞𝝟𝝜𝝫𝝤𝝦𝝞𝝖. 𝝜 𝝠𝝖𝝪𝝦𝝚𝝮𝝩𝝞𝝟𝝜 𝝖𝝠𝝠𝝤𝝩𝝚 𝝟𝝖𝝞 𝝩𝝮𝝦𝝖."Σε μια βραδιά αφιερωμένη στην ιστορία, την επιστήμη και τον πολιτισμό, τιμήσαμε όλους εκείνους που με το έργο, τη γνώση και την αφοσίωσή τους ανέδειξαν τον μοναδικό γεω-μεταλλευτικό χαρακτήρα της Λαυρεωτικής, προβάλλοντας την πλούσια πολιτιστική και φυσική κληρονομιά του τόπου μας.Αυτή η τιμητική έκδοση, διαθέσιμη τόσο σε πολυτελή σκληρόδετο τόμο όσο και σε ηλεκτρονική μορφή (e-book), τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Λαυρεωτικής και εντάσσεται στους εορτασμούς για τη συμπλήρωση 2.500 ετών από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, μία από τις πιο ένδοξες στιγμές της αρχαίας Ελλάδας και του Ελληνισμού.Ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής Δημήτρης Λουκάς, στον χαιρετισμό του, εξέφρασε τις θερμές του ευχαριστίες στους επιστήμονες-αρθρογράφους και τους επιστημονικούς υπεύθυνους - συντονιστές της έκδοσης Δρ. Πέτρο Τζεφέρη & Δρ. Δημήτρη Μπίτζιο που δημιούργησαν ένα επιστημονικά και αισθητικά άρτιο έργο που θα μείνει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Δείτε το Video της εκδήλωσης: https://www.youtube.com/watch?v=eWvEAuoHoAI&ab_channel=%CE%94%CE%97%CE%9C%CE%9F%CE%A3%CE%9B%CE%91%CE%A5%CE%A1%CE%95%CE%A9%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97%CE%A3 Δείτε το ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book) της επετειακής έκδοσης: https://www.lavreotiki.gr/epeteiaki-ekdosi-dimoy/ Παραθέτουμε αποσπάσματα από την ομιλία του συντονιστή της έκδοσης κ. Π. Τζεφέρη:
Ας μας επιτραπεί να κάνουμε μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν και συγκεκριμένα όταν πριν από 5 χρόνια μας ζήτησε ο Δήμαρχος να συγγράψουμε ένα βιβλίο με ένα διττό στόχο. Από τη μία να τιμήσουμε την επέτειο του εορτασμού των 2500 ετών από την Ναυμαχία της Σαλαμίνας, την ιστορική, περίλαμπρη Νίκη που αποτελεί αναντίρρητα μία από τις πλέον ένδοξες σελίδες της αρχαίας Ελλάδος και του Ελληνισμού. Αλλά και να σηματοδοτήσουμε από την άλλη, την καθοριστική συνεισφορά του ορυκτού πλούτου της Λαυρεωτικής γης στην κλασική Αθηναϊκή Πολιτεία και αργότερα στη στήριξη της πρώτης βαριάς βιομηχανίας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους του 19ον αιώνα.
Να σας θυμίσω ότι οι εκδηλώσεις για το γεγονός αυτό έλαβαν χώρα το 2020 σε μια κατά προσέγγιση εκτίμηση της ημερομηνίας που σχετιζόταν με το 480 πΧ. Προφανώς αν προσθέσεις στο 2020 το 480 προκύπτει το 2500, όμως ο χρόνος για να τιμήσουμε το γεγονός θεωρώ ότι δεν είναι περιοριστικός αλλά θα τολμούσα να πω διαρκής και συχνά επανέρχεται στο προσκήνιο. Υπενθυμίζω ότι το 2020 έγιναν εκδηλώσεις για το γεγονός πχ. το ΤΠΠΛ σε συνεργασία με την ΕΜΕΛ και το ΕΜΠ με ευθείες αναφορές στο θέμα μας, εντούτοις το βιβλίο διατηρεί ακόμη μια σημειολογία και μια ιδιαιτερότητα ως προς την αντοχή του στο χρόνο αλλά και την αξιοπιστία του. Μπορούμε να επισημάνουμε ότι η αρχική εκτίμηση ήταν για την δημιουργία ενός ηλεκτρονικού βιβλίου (σε μορφή e-book ) για ένα σύνολο από λόγους ωστόσο, η ανταπόκριση των πολιτών ήταν σημαντική και αυτό σηματοδότησε και την πρώτη έντυπη έκδοση και ευελπιστούμε ίσως σύντομα και σε μια δεύτερη έκδοση.
Δυο πράγματα για το βιβλίο αυτό:
1) Ο βασικός στόχος ήταν η συσχέτιση του μεταλλευτικού Λαυρίου με τη ναυμαχία της Σαλαμίνας αλλά και γενικότερα με την κλασική Αθήνα και την πρωτοφανή ανάπτυξη της εποχής εκείνης. Ήταν όντως τόσο σημαντικός ο πλούτος που προσέφεραν οι εξορύξεις στα μεταλλεία του Λαυρίου που εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους κατοίκους της Αθηναϊκής Δημοκρατίας σφραγίζοντας ειδικότερα την κλασσική περίοδο. Ουδείς πλέον αγνοεί ή διαφωνεί ότι ο λεγόμενος αργυρούς αιώνας του Λαυρίου απετέλεσε την βάση για τον χρυσό αιώνα του Περικλέους (βλ. και Δερμάτη Γ. 2023 : Λαυρεωτική, από τις πηγές του Αργύρου στα μεταλλεία πολιτισμού). Ας μην υποτιμούμε το γεγονός ότι η λέξη Καινοτομία (αναφέρω εδώ ως πηγή τα κείμενα του Αριστοτέλη Πολιτ., του Πλατ. Νομ., του ρήτορα Υπερείδη κ.α) συνδέθηκε με την Λαυρεωτική και την πραγματική άνθιση τεχνολογικών και λοιπών καινοτομιών θεσμικού χαρακτήρα που προσέφερε η Λαυρεωτική Γη. Τέτοιο αντίκτυπο είχε στη σκέψη των Αθηναίων το γεγονός αυτό ώστε η έννοια της καινούργιας τομής (καινο-τομώ) στη γη (άνοιγμα νέου ορυχείου) για την ανεύρεση ορυκτού πλούτου συνδέθηκε σιγά σιγά με έννοιες προερχόμενες από διαφορετικά πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας που ωστόσο δύναται να φέρουν την προσδοκία της εξέλιξης. Η περίοδος που εξετάζουμε, ήταν η περίοδος που η ιδιωτική καινοτομική πρωτοβουλία όχι μόνο γίνονταν πράξη αλλά παράλληλα κατάφερνε να δημιουργήσει δημόσια αξία συμβάλοντας στο δημόσιο συμφέρον, μια έννοια αρκετά παρεξηγημένη στη σημερινή περίοδο. Και φυσικά δεν εννοώ μόνο τα έσοδα από τα μισθώματα των μεταλλείων που εισέπραττε το κράτος από τα μεταλλευτικά δικαιώματα που εκμίσθωνε. Και σήμερα η καινοτομία που αποτελεί το Άγιο Δισκοπότηρο της σύγχρονης εποχής μας, έλκει την καταγωγή από το τεχνολογικό -για την εποχή- θαύμα του Λαυρίου. Όπου, ας μην ξεχνάμε, ότι "οι μιναδόροι είχαν ένα λυχνάρι από μολύβι ή από πηλό και δούλευαν πάνω από δώδεκα ώρες μέσα σε γαλαρίες που σπάνια ήταν ψηλότερες από ένα μέτρο". Μόνο που σήμερα παρόλα αυτά και παρά το παράδειγμα του αρχαίου Λαυρίου, αλλά και τα νέα εργαλεία που διαθέτουμε, πελαγοδρομούμε να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε δημόσια αξία με βάση τους φυσικούς μας πόρους.
Από τις αρκετές αναφορές των ιστορικών (Ηρόδοτου, Θουκυδίδη κ.α) αλλά και των αρχαίων τραγωδών (και του Αριστοφάνη) για το θέμα τα συσχέτισης της «αργυρίτιδας γης» δηλ. του αρχαίου μεταλλευτικού Λαυρίου με τη νικηφόρο έκβαση της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας (480 π.Χ.) αλλά και γενικότερα με την κλασική Αθήνα, επιτρέψτε μου μόνο δύο λιτές πλην σαφείς αναφορές που θεωρώ ότι πρέπει να επισημάνω.
Η αναφορά από τον Αριστοτέλη, Αθηναίων Πολιτεία 22.7 είναι απολύτως σαφής και δεν απαιτεί σχολιασμό: «ἔτει δὲ τρίτῳ μετὰ ταῦτα Νικοδήμου ἄρχοντος, ὡς ἐφάνη τὰ μέταλλα τὰ ἐν Μαρωνείᾳ, και περιεγένετο τῇ πόλει τάλαντα ἑκατὸν ἐκ τῶν ἔργων…” που ερμηνεύεται από τους ιστορικούς ότι κατά το 483 π.Χ. , δηλ. μόλις 2-3 χρόνια πριν από το κορυφαίο ιστορικό γεγονός, εντοπίστηκαν τα μεταλλεία της “Μαρώνειας” (της σημερινής Καμάριζας) και μάλιστα της λεγόμενης 3ης επαφής, που η εκμετάλλευσή τους απέφερε έσοδα 100 τάλαντα για το κράτος των Αθηνών (βλ. και Δερμάτη Γ., 2006: “Ως εφάνη τα μέταλλα τα εν Μαρώνεια. Τα Μεταλλεία της Καμάριζας στο Λαύρειο”) .
Εκτός από την αναφορά αυτή που χρονολογείται αρκετά χρόνια μετά το γεγονός (Η Αθηναίων Πολιτεία χρονολογείται τη δεκαετία του 320 π.Χ.), θεωρώ απαραίτητο να κάνω άλλη μία πιο κοντινή ως προς τον χρόνο αναφορά για το θέμα αυτό η οποία προέρχεται από το αρχαίο θέατρο και τους Πέρσες του Αισχύλου. Τραγωδία που έγραψε ο Αισχύλος και διδάχθηκε (παίχτηκε) το 472 π.Χ και θεωρείται η παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία. Συγκεκριμένα ο κορυφαίος του Χορού των γερόντων λίγο πριν ο αγγελιαφόρος των Περσών αναγγείλει το «θλιβερό» νέο της ήττας του Ξέρξη στη Σαλαμίνα, απευθύνεται στην Άτοσσα (η βασίλισσα, η βασιλομήτωρ) για τους πόρους των Ελλήνων, με μια φράση που υπονοεί τα αρχαία μεταλλεία του Λαυρίου. Πιο συγκεκριμένα (στ.237-238):
ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ
καὶ τί πρὸς τούτοισιν ἄλλο; πλοῦτος ἐξαρκὴς δόμοις;
Κι άλλο εξόν αυτά; μην έχουν κι άφθονο στα σπίτια βιος;
ΧΟΡΟΣ
ἀργύρου πηγή τις αὐτοῖς ἐστι, θησαυρὸς χθονός.
Μια ασημόφλεβα στα σπλάχνα της γης έχουν θησαυρό. (μεταφρ. Ι.Ν.Γρυπάρη)
Θησαυρός χθονός… δύο λέξεις-μια ιστορική παρακαταθήκη, ένας τεχνολογικός πολιτισμός! Μια φράση που έρχεται και ξανάρχεται και μας στοιχειώνει καθημερινά σε όσους ασχολούνται και σήμερα με τα ζητήματα του ορυκτού και ειδικότερα του υπόγειου πλούτου… για να σηματοδοτήσει και τις δύο λέξεις (θησαυρὸς χθονός). Κι ενώ σήμερα προσπαθούμε να εκλογικεύσουμε τον όρο «θησαυρός» , ο οποίος δεν είναι αποδεκτός με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια και εν γένει επιστημονικά κριτήρια, έρχονται οι κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες (ΣΚΟΠΥ) και τον επαναφέρουν διαρκώς στο προσκήνιο. Οπως ορίζει ο νέος κανονισμός για τις Κρίσιμες και Στρατηγικές Πρώτες Ύλες (CRM act, άρθρο 10), χορηγείται σε αυτές το καθεστώς της ύψιστης εθνικής σημασίας, εάν υπάρχει τέτοιο καθεστώς στο εθνικό δίκαιο του κάθε Κ-Μ .
2) Διεύρυνση της θεματολογίας -μετάβαση σε μια πολυπρόσωπη αρθρογραφία
Το δεύτερο ζήτημα ήταν η διεύρυνση της θεματολογίας, να μην παραμείνουμε σε ένα βιβλίο ιστορικής τεκμηρίωσης (άλλωστε εχουν προηγηθεί καταλληλότεροι ημών για το θέμα), αλλά να πάμε σε έναν ευρύτερο στόχο που συμπεριλαμβάνει τη δραστηριότητα αλλά και την προοπτική των νεότερων χρόνων, κοντολογίς που έρχεται στο σήμερα αντλώντας δεδομένα από την αρχαία παρακαταθήκη. Ο ευρύτερος στόχος σχετίζεται με την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, υλικής και άυλης, την οποία μας κληροδότησε το αρχαίο καθώς και το νεότερο μεταλλευτικό Λαύριο. Αυτός ο ευρύτερος στόχος είναι η πρόκληση για αξιοποίηση από τις σύγχρονες γενιές. Έτσι προέκυψε ο δεύτερος θεματικός άξονας από το σύνθετο τίτλο του πονήματος: Η ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
Έτσι διευρύναμε την αρθρογραφία ώστε να περιλαμβάνει ένα σπονδυλωτό σύνολο από ενδιαφέροντα άρθρα, που ανταποκρίνονται στον συνδυασμό των δύο θεματικών αξόνων του τίτλου και τα οποία συντάχθηκαν από μία πολυπρόσωπη συμμετοχή 29 έγκριτων διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, ερευνητών, μελετητών και σκαπανέων της Λαυρεωτικής.
Πράγματι, μετά από ένα εισαγωγικό κεφάλαιο-άρθρο που αφορά στο χρονικό της ιστορικής διαδρομής της Λαυρεωτικής , των 6000 και πλέον ετών, ακολουθεί μία σειρά από πρωτότυπα άρθρα (17 συνολικά) που ομαδοποιούνται σε διακριτές θεματικές γνωστικές ενότητες όπως: Γεωλογία – Ορυκτολογία, Ιστορία, Αρχαιολογία, Αρχαία και Νεότερη υλική και άυλη Μεταλλευτική κληρονομιά , Πολιτιστική και Βιομηχανική κληρονομιά και οι οποίες αντιστοιχούν στο πολυεπίπεδο χαρακτήρα του γεω-μεταλλευτικού Λαυρίου.
Να τονιστεί σε κάθε περίπτωση το ανιδιοτελές ενδιαφέρον και η ανταπόκριση από τους 29 αυτούς -ας επιτραπεί ο όρους- λάτρεις του Λαυρίου που ορισμένους τους έχουμε σήμερα εδώ με σκοπό να τους ευχαριστήσουμε και να τους τιμήσουμε. Επίσης μεγάλη ήταν και η ανταπόκριση που ακολούθησε από το αναγνωστικό κοινό, όπως αποδεικνύεται από το πλήθος των θετικών και επαινετικών σχολίων που συγκέντρωσε η ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου τον Νοέμβριο του 2023. Αλλά και η ζήτηση του έντυπου εγχειρήματος που θεωρείται ήδη συλλεκτική έκδοση.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Προσβλέπω σε έναν ευπρεπή διάλογο χωρίς κακόβουλα και υβριστικά σχόλια που προσβάλλουν την αισθητική μας αλλά κι εκείνη της ελληνικής γλώσσας. Εντούτοις, όλα τα σχόλια δημοσιεύονται!