28.7.08

Ο αθέατος κόσμος των Νεγαβάτς (Negawatts, NW)

[Δρ. Πέτρου Τζεφέρη] [by Dr Peter G. Tzeferis]

Ενημερωτικό Δελτιο ΤΕΕ, Τεύχος 2497


Μπορεί να σπαταλώ πολύ χρόνο κυνηγώντας την Ειρήνη και το Γιώργο να σβήνουν τα φώτα, να μην ανοιγοκλείνουν διαρκώς το ψυγείο και να μειώνουν τη ροή στις βρύσες, αλλά ελπίζω ότι θα τα καταφέρω να τα πείσω πριν μεγαλώσουν αρκετά και το συνειδητοποιήσουν από μόνα τους, όταν χρειαστεί να πληρώσουν τον λογαριασμό…

Διότι σήμερα δεν είναι μόνο ο λογαριασμός που μετράει. Τα παιδιά όπως και όλοι μας γίνονται μάρτυρες της ανεπάρκειας των αγαθών και ειδικότερα των φυσικών πόρων και της ενέργειας.

Σήμερα κάθε πολίτης, που σέβεται τον εαυτό του και τους γύρω του πρέπει να μπορεί να παράγει τουλάχιστον ένα Νεγαβάτ (Negawatt). Είτε ρυθμίζοντας και συντηρώντας σωστά το κλιματιστικό, είτε αντικαθιστώντας τους λαμπτήρες πυρακτώσεως, είτε κλείνοντας και το stand-by, γενικότερα με τη συνετή επιλογή και χρήση των ενεργοβόρων συσκευών… Στις μέρες μας, που η κοινωνία της αφθονίας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, είναι τουλάχιστον αντιορθολογικό να συζητάμε για αύξηση των παραγόμενων Megawatts (MW) από ΑΠΕ, άνθρακα, πυρηνική ενέργεια ή όποιο άλλον τρόπο, χωρίς να έχουμε καταφέρει να εξοικονομήσουμε ούτε ένα Negawatt…

Tί είναι τα Νεγαβάτς (Negawatts, Νw); Είναι όρος που καθιερώθηκε, πριν μερικά χρόνια από τον αμερικανό Amory Lovins, σε αντιστοιχία με τον όρο Μεγαβάτ (MW), και ο οποίος χρησιμοποιείται για την μέτρηση της ισχύος που είναι δυνατόν να εξοικονομηθεί με διάφορους τρόπους : από την κατανάλωση, τη μείωση των απωλειών του συστήματος μεταφοράς, τη βελτίωση του βαθμού απόδοσης των σταθμών παραγωγής κλπ.

Η ίδια η ενέργεια είναι αθέατη, ίσως άλλωστε αυτός να είναι ένας βασικός λόγος για την ασύστολη σπατάλη της. Τα Νέγαβατ ακόμη περισσότερο δεν είναι μόνο αθέατα, αλλά επιπλέον δεν υπάρχουν αυτόνομα και αυθύπαρκτα. Για να υπάρξουν πρέπει να υπάρξουν τα Μέγαβατ και να φροντίσουμε κάποια από αυτά να εξοικονομηθούν…

Στην ΕΕ, το 20-30% της σημερινής ενεργειακής κατανάλωσης μπορεί να εξοικονομηθεί χωρίς να υπάρξουν οικονομικές απώλειες, ποσοστό που ισοδυναμεί με την ενέργεια που καταναλώνουν συνολικά έξι κράτη μέλη: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Ελλάδα και Κάτω Χώρες. Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση (2007-2012) το οποίο έχει υιοθετηθεί ήδη από την Φινλανδική προεδρία, έχει στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 20% έως το 2020 με πολλαπλές προσδοκόμενες επιδράσεις στις κλιματικές αλλαγές, την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και στην απασχόληση.

Παράλληλα, βάσει της Οδηγίας 2006/32/ΕΚ, έχουν ήδη εκπονηθεί από τα κράτη-μέλη (Κ-Μ) της ΕΕ, τα Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση (ΕΣΔΕΑ), προς επίτευξη του ενδεικτικού στόχου εξοικονόμησης ενέργειας, δηλ. 9% σε περίοδο εννέα ετών από την έναρξη εφαρμογής της οδηγίας. Ο ενδεικτικός (όχι δεσμευτικός) στόχος του 1% ετησίως επί εννέα έτη είναι κατά πολύ κατώτερος των ως άνω αναγνωρισμένων δυνατοτήτων περιορισμού της κατανάλωσης, ειδικά για ορισμένα Κ-Μ, όπως η Δανία, που εφαρμόζουν υποδειγματικές πολιτικές εξοικονόμησης με δεσμευτικούς στόχους (για τη Δανία 1,7% ετησίως). Υπάρχουν όμως άλλα Κ-Μ που πρέπει να ξεκινήσουν σχεδόν από το μηδέν.

Η οδηγία στοχεύει επίσης στη δημιουργία μιας πραγματικής αγοράς για ενεργειακές υπηρεσίες, οι οποίες θα παρέχονται από διανομείς και πωλητές ενέργειας, καθώς και από ανεξάρτητους παρόχους υπηρεσιών, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του ανταγωνισμού σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και παραγωγής Νέγαβατς. Ειδικότερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η εν λόγω αγορά μπορεί να αποφέρει σημαντικότατα κέρδη.
Δεν πρέπει, ωστόσο, να τρέφουμε ψευδαισθήσεις: όταν διεξάγεται συζήτηση για την ενεργειακή απόδοση, σχεδόν πάντα οι «εταίροι» δείχνουν διάθεση συναίνεσης που όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι εικονική. Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο μεγάλες εταιρείες ενέργειας, παρασκηνιακά αντιτάχθηκαν στην οδηγία 2006/32/ΕΚ, είναι ότι πιθανότατα τις «τρομοκρατεί» η προοπτική μιας αγοράς στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ετσι, οι εν λόγω εταιρείες, με την αρωγή των υποστηρικτών τους στα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις, φρόντισαν να μην είναι δεσμευτικός κανένας από τους στόχους.

Δυστυχώς η εμπειρία έχει δείξει ότι οι μη δεσμευτικοί στόχοι σπανίως επιτυγχάνονται και ουδέποτε στην ώρα τους. Η προοπτική μιας αγοράς εξοικονόμησης ενέργειας όπου τα Νέγαβατς τιμολογούνται (όπως τα δικαιώματα των ρύπων) και όταν δεν επιτυγχάνονται οι Εθνικοί δεσμευτικοί στόχοι, θα πρέπει να αγοράζονται τα αντίστοιχα δικαιώματα σε Νέγαβατς, νομίζω θα υποχρέωναν εταιρείες και Κ-Μ να προσαρμοστούν στην νέα προοπτική και όχι να προσπαθούν να την αποφύγουν.

Το Συμβούλιο του Ομοσπονδιακού Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Ζυρίχης προτείνει ένα ακόμη πιο φιλόδοξο πρόγραμμα από εκείνο της ΕΕ, που αποσκοπεί σε αυτό που αποκαλούμε «κοινωνία των 2 κιλοβάτ» δηλ. ετήσια χρήση πρωτογενούς ισχύος 2 Kw κατά κεφαλή. Ετσι θα μπορούσαμε ένα μειώσουμε την κατά κεφαλή χρησιμοποιούμενη ενέργεια και τις εκπομπές του CO2, κατά τα 2/3 (!!). Οι Ελβετοί επιστήμονες που αξιολογούν αυτό το πρόγραμμα, θεωρούν βάσιμο ότι ο στόχος της «κοινωνίας των 2 Kw» είναι πραγματοποιήσιμος για την ΕΕ κατά το δεύτερο ήμισυ του αιώνα…

Στη χώρα μας, ο εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός ως το 2020 προβλέπει ότι θα χρειαζόμαστε τότε 81 TWh δηλ. 18500 MW ισχύος ηλεκτροπαραγωγής, ενώ σήμερα παράγουμε περίπου 11500 MW χωρίς να υπολογίζονται τα αιολικά πάρκα. Χρειαζόμαστε συνεπώς νέες επενδύσεις και φυσικά περισσότερους ενεργειακούς πόρους. Η μήπως χρειαζόμαστε κυρίως εξοικονόμηση ενέργειας;

Σύμφωνα με το πρώτο Εθνικό ΣΔΕΑ, που εκπονήθηκε από το ΚΑΠΕ, στα πλαίσια της ως άνω οδηγίας 2006/32/ΕΚ, και υποβλήθηκε εντός του 2008 στην ΕΕ, είναι δυνατόν από την υλοποίησή του να εξοικονομηθούν 16,41 TWh τουλάχιστον έως το 2016. Ετσι, η Ελλάδα μπορεί να εκπληρώνει το στόχο (της οδηγίας) δηλ. το συνολικό 9%, μειώνοντας ταυτόχρονα την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ενέργειας και ενισχύοντας την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο τομέας των μεταφορών εκτιμάται (σύμφωνα με το υπολογιστικό μοντέλο MARKAL που ακολουθήθηκε) ότι θα έχει τα μεγαλύτερα περιθώρια εξοικονόμησης ως 36% ενώ έπονται ο τριτογενής και ο οικιακός τομέας με ποσοστά συμμετοχής σε εξοικονόμηση 30% και 29% αντίστοιχα.

Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας, την τελευταία δεκαετία, παρά την σημαντική βελτίωση που έχει επιτευχθεί στην ενεργειακή αποδοτικότητα των συσκευών, του εξοπλισμού θέρμανσης-ψύξης και του φωτισμού, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον οικιακό και τριτογενή τομέα συνεχίζει να αυξάνεται ακάθεκτα κατά 2-3% ετησίως, σταθερά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι λόγοι σχετίζονται με την απαίτηση για άνεση, για κλιματισμό, για Η-Υ, οπτικοακουστικό εξοπλισμό, μηχανές γραφείου κλπ., καθώς και η πανταχού παρούσα έλλειψη γνώσης, πληροφόρησης και ενεργειακής συνείδησης.

Μόνο στα κτίρια καταναλίσκεται το 35% των συνολικών ενεργειακών πόρων. Ας ελπίσουμε ότι μετά την ενσωμάτωση της οδηγίας 2002/91/ΕΚ (με τον Ν. 3661/2008) και την αναμενόμενη υλοποίηση του θεσμού της ενεργειακής επιθεώρησης και πιστοποίησης και -παρά τις δυσκολίες εφαρμογής κυρίως στα υφιστάμενα κτίρια- το μέτρο θα αποδώσει. Υπολογίζεται ότι με τις, προβλεπόμενες από το νομοσχέδιο, τακτικές επιθεωρήσεις των λεβήτων κεντρικής θέρμανσης μπορούμε να εξοικονομήσουμε πάνω από 20% ενέργεια για τα υφιστάμενα κτίρια και πάνω από το 50% για τα νεοαναγειρόμενα μέσω και της χρήσης νέων υλικών και τεχνολογιών βιοκλιματικής (ΕCO Building).

Όμως, «όχι αυταπάτες προπαντός ….» Ο Ελληνας για να εξοικονομήσει ενέργεια χρειάζεται και κίνητρο, κυρίως οικονομικό: έξυπνη ενέργεια είναι η ενέργεια που του αποδίδει (κυρίως) στο πορτοφόλι, όπως αποδείχτηκε περίτρανα από το φρενήρη ενθουσιασμό που μας κατέλαβε αίφνης λόγω της προοπτικής παραγωγής (και πώλησης) ενέργειας από οικιακά Φ/Β συστήματα, μετά το Ν.3468/2006 (Σιούφα). Αν τώρα η «έξυπνη ενέργεια» συμβάλει, εκτός του οικογενειακού προϋπολογισμού, και στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, ας είναι καλοδεχούμενη… Όμως, primum vivere. Ούτε θα αγοράσει πάση θυσία προϊόντα υψηλής ενεργειακής απόδοσης με σήμανση (Α++, Α+, Α, Β), όταν αυτά είναι ακριβά και δυσπρόσιτα. Και με το δίκιο του… Το περιβάλλον δεν χρειάζεται μεγαλόπνοες πολιτικές (μόνο) αλλά και μεγαλόπνοες πρακτικές.. χρειάζεται κυρίως αυτές..

Επίσης ο Ελληνας χρειάζεται εκτός του κινήτρου, την δέσμευση, την ανάγκη, τον υποχρεωτικό στόχο. Ανάγκη, τί μυτερή βελόνα! είχε γράψει ο Σαίξπηρ… Απαιτούνται συνεπώς δεσμευτικές παρεμβάσεις από μέρους της πολιτείας, καθώς και χρήση νέων τεχνολογιών όπως άλλωστε προβλέπει το πρόσφατο ΕΣΔΕΑ.

Και φυσικά χρειάζεται η σφυρηλάτηση της πολυθρύλητης ενεργειακής συνείδησης, η οποία είναι δυστυχώς ακόμη ισχνή και αθέατη στα μάτια του Ελληνα, όπως και τα Νέγαβατς. Όχι μόνο με τηλεοπτικά σποτ, αλλά με την εισαγωγή της στην εκπαιδευτική διαδικασία. Διαφορετικά, όλα μπορεί να χαθούν.

Εμπρός λοιπόν για την μακράν πιο αποδοτική, περιβαλλοντικά ασφαλή και βιώσιμη μορφή ενέργειας. Την ενέργεια που δεν παράγεται, απλά εξοικονομείται. Που κοστίζει (όχι πάντα) φτηνά και αποδίδει πολλαπλάσια και ποικιλότροπα. Που απαιτεί όμως να αλλάξουμε σταδιακά παγιωμένες καταναλωτικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας.
Επιτρέψτε μου, τώρα να σας αφήσω, για να κλείσω τα φώτα ή καμιά ανοιχτή συσκευή στα δωμάτια. Θέλει επιμονή και διάρκεια.. η παραγωγή των Νέγαβατς!

23.7.08

Πράσινες στέγες: μόδα είναι, ελπίζουμε να μην περάσει...

Πρόκειται για την ταράτσα στο Κτίριο Διοίκησης των ΗΣΑΠ στην οδό Αθηνάς... που εγκαινίασε ο υπουργός μεταφορών μέσ' στον Ιούλιο..

Υποσχέθηκε μάλιστα ο υπουργός μετά τους ΗΣΑΠ η «πράσινη στέγη» θα ..πάει στους ΗΛΠΑΠ- στο αμαξοστάσιό τους στο Ρουφ, στον ΟΣΕ και στο ίδιο το Υπουργείο το φθινόπωρο, στα πλάισια μιας γενικότερης "πράσινης" πρωτοβουλίας ευαισθητοποίησης όλων , έτσι ώστε να ζήσουμε σε πιο ανθρώπινες πόλεις।

Η ιδέα αφορά τις στέγες των κτιρίων ταρατσών οι οποίες μπορούν να λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα και ως πνεύμονες πρασίνου μέσα στον αστικό ιστό, και κερδίζει συνεχώς έδαφος σε πολλές χώρες του κόσμου. Σε κάποιες πόλεις μάλιστα, οι πράσινες στέγες επιβάλλονται και από τη νομοθεσία. Τα κόστη δεν είναι απαγορευτικά, αντίθετα τα οφέλη είναι αναμφισβήτητα, όπως περιγράφονται παρακάτω:

άρθρο Γ. Δέτση, ενημ. ΤΕΕ 2495: Φυτέψτε τις ταράτσες σας

Ενεργειακά-οικονομικά οφέλη
Οι πράσινες στέγες προσφέρουν εξαιρετική θερμομόνωση, υγρομόνωση και ηχομόνωση। Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, μειώνεται πολύ η απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από την στέγη με αποτέλεσμα την μείωση της διείσδυσης της θερμότητας από το εξωτερικό περιβάλλον προς το κτήριο.
Σε ένα καλά μονωμένο κτίριο η χρήση του κλιματιστικού και του καλοριφέρ μειώνεται. Η μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης υπολογίζεται σε 2 λίτρα για κάθε τετραγωνικό μέτρο πράσινης ταράτσας κάθε χρόνο. Μια πράσινη στέγη προστατεύει επίσης την ταράτσα από εξωτερικούς φθοροποιούς παράγοντες (ηλιακές ακτίνες UV, απότομες μεταβολές θερμοκρασίας, χαλάζι, ρύποι κλπ) και επιμηκύνει τη διάρκεια ζωής της κατά τουλάχιστον 40 χρόνια. Αποφεύγονται τα προβλήματα στην αποχέτευση του νερού καθώς συγκρατείται από την βλάστηση της πράσινης στέγης και δεν πέφτει με ορμή στην αποχέτευση ομβρίων του σπιτιού κατά την διάρκεια μιας νεροποντής.Γίνεται καλύτερη αξιοποίηση της έκτασης του οικοπέδου του κτίσματος καθώς μια επιπλέον έκταση είναι καλύτερα αξιοποιήσιμη.

Περιβαλλοντικά οφέλη
Οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα (παράγουν οξυγόνο, φιλτράρουν τη σκόνη), συμβάλλουν στην άμβλυνση του φαινομένου της αστικής νησίδας θερμότητας (το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας στο κέντρο της πόλης σε σχέση με τα προάστια λόγω απουσίας πράσινου και υπερβολικής παρουσίας τσιμέντου και ασφάλτου), συμβάλλουν στην ορθολογική διαχείριση του νερού και παρέχουν χρήσιμο χώρο στην εκτοπισμένη από τις πόλεις άγρια ζωή.
Η ηχομόνωση του δικού μας κτηρίου μπορεί να βελτιωθεί έως 8db προσφέροντας παράλληλα μείωση του θορύβου της πόλης καθώς ο ήχος απορροφάται από την μαλακή επιφάνεια της πράσινης ταράτσας και δεν αντανακλάται. Η ύπαρξη πράσινων στεγών σε μια πόλη είναι μεγαλύτερης αξίας από την ύπαρξη πάρκων αναφορικά με την επίτευξη θερμικής άνεσης στην πόλη.Επιστρέφουμε ένα μικρό μέρος του φυσικού περιβάλλοντος στην φύση για να φιλοξενήσει έντομα και φυτά.Το βρόχινο νερό που πέφτει στην πράσινη στέγη επιστρέφει στο έδαφος καθαρισμένο από βαρέα μέταλλα και άλλους ρύπους.

Κοινωνικά κι Αισθητικά οφέλη

Oι πράσινες στέγες ομορφαίνουν κτίρια και γειτονιές και αξιοποιώντας αχρησιμοποίητους χώρους, παρέχουν μέρη για ψυχαγωγία, χαλάρωση ή/και κοινωνικοποίηση.





Τύποι "πράσινων στεγών"
Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι "πράσινων στεγών", ανάλογα με το βάθος φύτευσης και την φροντίδα που τους αρμόζει:

Εντατικός τύπος (Intensive) : υπόστρωμα πάχους 12-100 εκατοστών και μπορεί να φιλοξενήσει χλοοτάπητα, φυτά, θάμνους έως και δέντρα. Απαιτεί αντίστοιχη τακτική συντήρηση για άρδευση και λίπανση.

Ημιεντατικός τύπος (Semi-intensive ): Μία μέση κατάσταση με υπόστρωμα τυπικού πάχους 10-25 εκατοστών, όπου μπορούμε να έχουμε χλοοτάπητα, φυτά και θάμνους. Απαιτεί μια μικρή συντήρηση.

Εκτατικός τύπος (Extensive): Αποτελούν μια εύκολη και χαμηλού κόστους προσέγγιση. Πρακτικά δεν χρειάζονται καθόλου η χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση. Τυπικό πάχος υποστρώματος 8-15 εκατοστά. Φιλοξενούν χλοοτάπητα και φυτά χαμηλής βλάστησης.
Η ιδέα είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα και εύκολα πραγματοποιήσιμη, όντως με πολλά οφέλη για έναν άνθρωπο που ζει καθημερινά στο εξοντοτικό περιβάλλον των πόλεων, αποξενωμένος από το φυσικό του "πράσινο" περιβάλλον...

Πόσο κοστίζει;
Στην πραγματικότητα είναι λάθος να εξετάζουμε με καθαρά οικονομικά κριτήρια μια τεχνική που μπορεί να παρέχει άμεση και σημαντική βελτίωση της δικής μας ποιότητας ζωής και παράλληλα συμβάλλει σιην καλλιτέρευση της ποιότητας ζωής της πόλης όπου ζούμε. Παρ' όλα αυτά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι μια απλή κατασκευή βασισμένη σε δίκτυο γλαστρών κοστίζει από 5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ενώ μια σύγχρονη κατασκευή με όλα τα απαραίτητα στρώματα, αρδεύσεις, μονώσεις και φύτευση κυμαίνεται γύρω στα 100 ευρώ ανά τετραγωνικό. Ασφαλώς, το κόστος είναι συνάρτηση των προδιαγραφών που θέτουμε εμείς στον κατασκευαστή και της επιλογής των υλικών και φυτών

Για περισσότερες "πράσινες" πληροφορίες: greenroofs.gr

Πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός "πράσινης στέγης" στα πλαίσια της οδηγίας 2002/91/ΕΚ
[για την αντιγραφή Τζεφέρης Πέτρος] [tzeferis peter]

18.7.08

Black Marigolds: fifty stanzas of kisses….

Ever heard of this amazing, exquisite and ..haunting love poem, which I feel is probably the best love poem ever written?

"The Black Marigolds", about also known as the Chaurapanchasika: The Fifty Stanzas of Chauras.

It was written many centuries ago, by a young poet who knew he was going to die, for having loved the king's daughter. His love lament survived, and was translated from the Sanskrit by E. Powys Mathers, with great skill and sensitivity, for us all to enjoy. To me it is one of the most beautiful love poem of all time.

And sometimes we look to the end of the tale that there should be marriage-feasts, and find only, as it were, black marigolds and a silence.--Azeddin el Mocadecci



Here are some of my favourite stanzas:

Even now
My eyes that hurry to see no more are painting, painting
Faces of my lost girl. O golden rings
That tap against cheeks of small magnolia leaves,
O whitest so soft parchment where
My poor divorced lips have written excellent
Stanzas of kisses, and will write no more.

Even now
I know my princess was happy. I see her stand
Touching her breasts with all her flower-soft fingers,
Looking askance at me with smiling eyes.


There is a god that arms him with a flower
And she was stricken deep. Here, oh die here.
Kiss me and I shall be purer than quick rivers.




Even now
If my girl with lotus eyes came to me again
Weary with the dear weight of young love,
Again I would give her to these starved twins of arms
And from her mouth drink down the heavy wine,
As a reeling pirate bee in fluttered ease
Steals up the honey from the nenuphar.

[στα ελληνικά δεν υπάρχει μετάφραση αυτού το καταπληκτικού ποιήματος…ή τουλάχιστον έτσι νομίζω] [by Tzeferis peter] [Τζεφέρης Πέτρος]
[ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ]
Black Marigolds

15.7.08

Γιατί γαμώτο;

Αγαπημένο μου ιστολόγιο, έχω μια απορία:

ζώντας κανείς σ' αυτή τη χώρα, αισθάνεται ευλογημένος καθώς αντικρίζει τον απλόχερο ήλιο, τη λαμπερή θάλασσα και την ανείπωτη ομορφιά του εναλλασσόμενου τοπίου.

Γιατί όμως, σ' έναν τόπο τόσο προικισμένο, οι κάτοικοί του δεν συναισθάνονται ούτε μια στάλα την γενναιοδωρία του, γιατί δεν δείχνουν ούτε μια στιγμή μεγαλόψυχοι κι αλληλέγγυοι ούτε απέναντι στους συνανθρώπους τους μα ούτε στο περιβάλλον όπου ζούν;

Γιατί γαμώτο;

12.7.08

Και το όνομα αυτού: ατταπουλγίτης...

Ολοι μας, ειδικά οι ζωόφιλοι, που έχουν γατούλες στο σπίτι, ξέρουμε την "άμμο υγιεινής" ή Cat litter ή kitty litter...

Πρόκειται για το υλικό που προσφέρει ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον για τις γάτες και για όσους ξέρουν η αγορά στον τομέα αυτό είναι ιδιαίτερα μεγάλη, με τεράστια ποικιλία προϊόντων, εν πολλοίς "εισαγόμενη" και απαιτητική. Υπάρχουν άμμοι από 1,5 μέχρι 11,00 ευρώ (το δεκάκιλο ή και το πεντάκιλο!!!), αλλες κολλάνε στο τρίχωμα της γάτας, άλλες σηκώνουν σκόνη, άλλες "μυρίζουν" γιατί δεν εξουδετερώνουν τις δυσάρεστες οσμές ουρίας και αμμωνίας , άλλες έχουν άρωμα φρούτου, άλλες σχηματίζουν μαλακούς σβώλους που διασπείρονται στην υπόλοιπη άμμο μη επιτρέποντας να παραμένει καθαρή για την επόμενη χρήση. ...

Πόσοι ομως γνωρίζουν από που προέρχεται το υλικό αυτό; αν είναι εισαγόμενο ή οχι; και πώς έχει έρθει στα ράφια των σουπερμάρκετ; Ελάχιστοι γνωρίζουν οτι πρόκειται για ορυκτό (όχι σε όλες τις περιπτώσεις) που παράγεται και στην Ελλάδα και επεξεργάζεται κατάλληλα μέχρι το τελικό προϊόν που εφοδιάζει τα εμπορικά ράφια..

Τα τελευταία χρόνια, στην Κνίδη Γρεβενών, η εταιρεία ΓΕΩΕΛΛΑΣ Α.Μ.Μ.Α.Ε ξεκίνησε τη βιομηχανική επεξεργασία ενός ορυκτού με εξαιρετικές απορροφητικές και θιξοτροπικές ιδιότητες , του ατταπουλγίτη, το οποίο εξορύσσεται επίσης από τα λειτουργούντα λατομεία της εταιρίας στους νομούς Γρεβενών και Κοζάνης. Απο το ορυκτό αυτό, που έχει ιδιότητες ανάλογες με τον επίσης ελληνικότατο μπεντονίτη της Μήλου, μετά από φυσικο μηχανική επεξεργασία , σε υποδειγματικές από ασφάλεια και υγιεινή συνθήκες και χωρίς απόβλητα, κατάλοιπα ή αέριες εκπομπές προς το περιβάλλον, παράγεται η περίφημη άμμος υγιεινής, που προσελκύει και τις πιο ιδιότροπες γάτες...

Τα κοιτάσματα του ατταπουλγίτη (αλλά και σαπωνίτη) της εταιρείας ειναι υψηλής ποιότητας, τα μοναδικά τέτοιου μεγάθους στην Ευρώπη και απο τα μεγαλύτερα παγκοσμίως. Ηδη τα επερξεγασμένα προϊόντα της υπόψιν εταιρείας καλύπτουν γενικότερα και άλλες ανάγκες: για συνεκτικό υλικό για χρήση σε μοριακά φίλτρα, anticaking agents, gels,thickeners, αποχρωστικές γαίες σπορελαίων και λιπαρών, παραφικών, λιπαντικών κλπ. καλύπτοντας ανάγκες ραφιναριών και δυλιστηρίων.

Τώρα μπορείτε να ξέρετε: υπάρχει και ελληνική άμμος υγιεινής στα σουπερ μάρκετ. Και μάλιστα αποτελεί απολύτως φυσικό προϊόν που σημαίνει οτι δεν είναι σε καμία περίπτωση καρκινογόνος... Ρωτήστε γι' αυτήν και προτιμήστε την...

Και κάτι γενικότερο: τα ορυκτά και η εξορυκτική δραστηριότητα, όπως ποικιλοτρόπως εχει αναφερθεί από το βήμα αυτό, δεν είναι a priori καταστρεπτική για το περιβάλλον. Αντίθετα, υπό προϋποθέσεις, όπως για παράδειγμα ο ελληνικός μπεντονίτης και ο ατταπουλγίτης, μπορούν να προσφέρουν στην ανάπτυξη αλλά και στο περιβάλλον!
[Πέτρος Τζεφέρης]

Για περαιτέρω ενημέρωση:






Λατομεία και Περιβάλλον...: πόσο "βιώσιμη" είναι η σχέση τους;






















10.7.08

Επιστολή γραμμένη το έτος ...2070

Κάποιοι τη θεωρούν υπερβολική. Δεν ζουν όμως στο 2070 για να ξέρουν...

Είμαστε στο έτος 2070. Είμαι 50 χρονών μα φαίνομαι 85. Έχω πολλά προβλήματα γιατί πίνω πολύ λίγο νερό. Νομίζω πως δε μου μένει πια πολύς καιρός. Σήμερα, είμαι ένας από τους πιο ηλικιωμένους στην κοινωνία που ζω...

Η συνέχεια της επιστολής εδώ..

Aπό την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα εδώ του Ιωάννη Ιακωβάκη, που ασχολείται με τις ΑΠΕ και ειδικότερα την ηλιακή ενέργεια και τα Φ/Β συστήματα και θα έλεγα οτι καταφέρνει να τα εκλαϊκεύσει σε τέτοιο βαθμό που να γίνουν κτήμα του καθενός.
Απλά, κατανοητά με ακρίβεια. Φτιάξ' το μόνος σου: Μπορείς...

Ευχαριστούμε τον Γιάννη.

7.7.08

Το λάδι μετά από το μαγείρεμα (ΙΙ) : οι μύθοι και η ..πραγματικότητα.

[by Tzeferis Peter] [του Τζεφέρη Πέτρου]

Ξέρετε πού να ρίξετε το λάδι μετά από το μαγείρεμα στο σπίτι;

Θα έχετε σίγουρα δει το «μέιλ» που προτείνει να μη ρίξουμε το χρησιμοποιημένο λάδι στο νεροχύτη της κουζίνας, αλλά να το τοποθετούμε σε ένα πλαστικό μπουκάλι (νερού, αναψυκτικού), να το κλείνουμε καλά και να το πετάμε στα …κανονικά σκουπίδια. Είναι επώνυμο και έχει κάνει πολλές φορές τον γύρο των μπλοκ και μάλιστα με την υπερφιλόδοξη επωδό «αν επιλέξεις να προωθήσεις αυτό το μήνυμα στους φίλους σου, το περιβάλλον θα σε ευγνωμονεί…».

Προσοχή. Φυσικά και δεν είναι το σωστό αυτό το μέιλ/ποστ φίλοι μου. Καλή η προσπάθεια αλλά όχι ολοκληρωμένη.
Καταρχάς, τα χρησιμοποιημένα λάδια είναι οξειδωμένα και ελαφρώς μόνο βιοδιασπώμενα. Η διάθεσή τους στο φυσικό περιβάλλον είναι επομένως επικίνδυνη για τα φυσικά συστήματα. Επίσης η τυχόν καύση των απόβλητων λαδιών κάτω από μη ελεγχόμενες συνθήκες είναι επίσης επικίνδυνη εφόσον παράγει εκπομπές και υπολείμματα καύσης τα οποία είναι δυνητικά επικίνδυνα για το περιβάλλον.

ΜΗΝ πετάξετε τα λάδια στην αποχέτευση, αυτό είναι μια σωστή διαπίστωση . Επίσης, ποτέ μην πετάτε χρησιμοποιημένα λάδια σε σιφώνια αποβλήτων, επιχώματα αποβλήτων, υδρορροές ή σωλήνες αποχέτευσης. Γενικότερα δεν πρέπει να πετάμε χημικές ουσίες όπως μπογιές, βερνίκια, εντομοκτόνα, φάρμακα ή άλλα χημικά στο νεροχύτη.Όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο σύστημα επεξεργασίας των αποβλήτων καταστρέφοντας την χλωρίδα και πανίδα (μειώνοντας το ποσόν του οξυγόνου που είναι διαθέσιμο) ή φράσσοντας τις σωληνώσεις.Αν δεν υπάρχει σύστημα επεξεργασίας και τα υλικά αυτά απορρίπτονται στο αποχετευτικό σύστημα και από εκεί μολύνουν κατευθείαν τους υδροφόρους ορίζοντες, ακόμη χειρότερα.

Όμως, μην βάλετε τα λάδια της κουζίνας και του τηγανίσματος σε μία σακούλα ΟΥΤΕ να τα πετάξετε στα σκουπίδια σε πλαστική μποτίλια, όπως ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ παροτρύνεσθε. ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ και φυσικά δεν αποτελεί ούτε ανακύκλωση, ούτε αποδόμηση των λαδιών, ούτε φυσικά και της πλαστικής σακούλας ή μποτίλιας. Απλώς αποτελεί μια λανθασμένη "ενδιάμεση λύση" για τους «τεμπέληδες»...

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία είναι υποχρεωτική η σταδιακή μείωση της διάθεσης των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων (δηλαδή των οικιακών οργανικών απορριμάτων, περιλαμβανομένων και των λαδιών) στους ΧΥΤΑ (Κ.Υ.Α. 29407/3508 «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων» ). Ένας από τους λόγους είναι και το μεθάνιο που εκλύεται από τους ΧΥΤΑ εξαιτίας των οργανικών απορριμμάτων, το οποίο είναι ένα από τα αέρια του θερμοκηπίου. Ένας δεύτερος λόγος είναι η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα από τα στραγγίσματα των οργανικών απορριμμάτων στις χωματερές (ΧΑΔΑ) - αλλά και στους ΧΥΤΑ.

Τι πρέπει λοιπόν να γίνει με τα χρησιμοποιημένα λάδια ;
  • Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εντοπίσουμε το κέντρο συλλογής αυτών των υλικών στη γειτονιά μας (αν υπάρχει) και να τα απορρίψουμε εκεί. Τα συλλέγουμε σε ένα δικό μας δοχείο αποβλήτων μακριά από τα παιδιά και όταν αυτό γεμίσει τα προωθούμε.Ήδη λειτουργούν εγκεκριμένα από το ΥΠΕΧΩΔΕ Συστήματα που συλλέγουν τα λιπαντικά και τα λάδια και τα επαναφέρουν σε χρήση (ανακύκλωση). Φυσικά δεν μιλάμε για τα αποκαλούμενα μαύρα λάδια, προερχόμενα κυρίως από λίπανση αυτοκινήτων, που έχουν υποβληθεί σε δύσκολες θερμικές και μηχανικές συνθήκες, κάτω από τις οποίες έχουν φορτωθεί με μέταλλα και υπολείμματα καύσης και έχουν οξειδωθεί.
  • Ελέγξτε αν στον Δήμο σας λειτουργεί πρόγραμμα συλλογής λιπαντικών και ελαίων.
    Αν οχι, επικοινωνήστε με την ESK OIL (Μιχάλης Σπυρόπουλος (697) 478-0808 / 621-6305 / Λυκόβρυση 17 Μεταμόρφωση 14410)

  • Ο αρμόδιος φορέας για την ανακύκλωση στην Ελλάδα είναι το ΥΠΕΧΩΔΕ, Γραφείο Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων, οδός Πατησίων 147 Αθήνα, Τηλ. 210-8627444 και package@otenet.gr
  • Eπίσης η ΕΛΤΕΠΕ (Ελληνική Τεχνολογία Περιβάλλοντος ΑΕ) δραστηριοποιείται στον τομέα της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων (Α.Λ.Ε.) με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. http://www.eltepe.gr/

  • Περισσότεροι από 100 τόνοι καθαρού σπορέλαιου αποστέλλονται μηνιαίως στην μονάδα ανακύκλωσης καμένων λιπών - σπορέλαιων του κ. Χατζηανδρώνη στο Αιγίνιο Πιερίας, ο οποίος ξεκίνησε να συλλέγει τα καμένα λάδια από τα εστιατόρια και τις ταβέρνες της ευρύτερης περιοχής της Πιερίας. Η μονάδα παράγει βιοντίζελ.Όλα τα καμένα λίπη συγκεντρώνονται στις ειδικές εγκαταστάσεις για να ακολουθήσει η διαδικασία φιλταραρίσματος και κοσκινίσματος σε ένα δονητικό μηχάνημα (κόσκινο). Το καθαρό σπορέλαιο που βγαίνει αδειάζεται σε μια μεγάλη δεξαμενή για να σταλεί στη συνέχεια στις επιχειρήσεις παραγωγής βιοντίζελ.
    Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες λειτουργούν δεκάδες ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες αναλαμβάνουν να συλλέξουν τα καμένα λίπη των χώρων μαζικής εστίασης. Το κράτος εκεί υποχρεώνει τους επαγγελματίες της μαζικής εστίασης να στέλνουν τα καμένα λίπη προς ανακύκλωση. Στην Ελλάδα λειτουργούν μόλις δύο, η μία εκ των οποίων είναι αυτή του κ. Χατζηανδρώνη. Αυτή τη στιγμή η εταιρεία συνεργάζεται με επαγγελματίες της μαζικής εστίασης από τη Δράμα μέχρι τα Γιάννενα, τη Λάρισα και το Βόλο, ενώ όλο και περισσότεροι επιλέγουν να συλλέξουν τα καμένα λίπη της κουζίνας τους προς ανακύκλωση, αντί να τα πετάξουν στο νεροχύτη. Ανακυκλώστε τα καμένα λίπη της κουζίνας
Τα παραπάνω στοιχεία που δίνουμε για την ενημέρωση των επισκεπτών αποτελούν προτάσεις και μόνο. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι που αν κάποιος ψάξει θα βρει. Δεν διαφημίζουμε κανέναν, ούτε έχουμε καμία επαγγελματική σχέση με κανέναν από τους παραπάνω αναφερόμενους. Παρακαλούμε τους επισκέπτες μας να χειρίζονται τις παραπάνω πληροφορίες με σύνεση και αφού επαληθεύσουν οι ίδιοι την εγκυρότητά τους.
Ομως πρέπει να επισημάνουμε κάτι που αφορά εμάς εδώ.Καλόν είναι να ακριβολογούμε σε κάτι που ποστάρουμε, επιτρέποντας έτσι στον αναγνώστη να αποφασίζει για τις διαπιστώσεις και πράξεις του. Αν κάτι δεν είναι ακριβές ή καλύτερα είναι επιστημονικά ανακριβές ή περίπου ακριβές μπορεί να προκαλέσει παρερμηνείες.

Φυσικά και συμφωνούμε για το πόσο ελάχιστα είναι τα οργανωμένα και πιστοποιημένα κέντρα συλλογής ελαίων και λιπαντικών.
Πάντως ευτυχώς υπάρχουν σήμερα και η διάθεση των λιπαντικών και ελαίων πρέπει να γίνεται μέσω αυτών που κατέχουν άδεια διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Μάλιστα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις (πχ. πρατήρια καυσίμων) που έχουν τέτοια απόβλητα, οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί τους όροι, τους υποχρεώνουν να τα διαθέτουν μέσω της ως άνω διαδικασίας δηλ. είτε μιας εγκεκριμένης υπηρεσίας ανακύκλωσης , είτε ενός εγκεκριμένου κέντρου ανακύκλωσης αποβλήτων ή έστω μέσω ενός εγκεκριμένου πράκτορα τελικής διάθεσης.
Γενικότερα, όταν παροτρύνεις τα ΑΛΕ (απόβλητα λιπαντικών ελαίων) να αποβάλλονται ανεξέλεγκτα μέσα στις χωματερές χωρίς να διασφαλίσεις την αποτροπή κινδύνου φωτιάς και διαρροών προς τους υδροφόρους ορίζοντες, δεν βοηθάς και πολύ.
Ο ρόλος μας εδώ είναι λοιπόν να ενημερώνουμε σωστά με την όποια επιστημονική κατάρτιση διαθέτει ο καθένας.

Το πόσο απέχει το δέον γενέσθαι από το γίγνεσθαι ή από αυτό που εμείς νομίζουμε σωστό, ας αφήσουμε τον αναγνώστη να το κρίνει.. [Πέτρος Τζεφέρης]

3.7.08

No Gene is found for the Human Spirit



Ένας χρόνος ...elladitsamas!

2.7.08

Ένας χρόνος ...elladitsamas

Πέρασε ένας χρόνος απο τότε που αποφάσισα να μεταφέρω κι από το βήμα αυτό κάποιες σκέψεις μου..

Οχι δεν είχα κατά νού να ...μπλογκάρω, να ανταλλάξω την καθημερινότητά μου με άλλους, να αναδείξω την συντροφικότητα και την τρυφερότητα μεταξύ των bloggers, να επικοινωνήσω γενικά ! Ισως να έγινε κι αυτό, ίσως να έγινε μόνο αυτό..
Ομως, εγώ ήθελα κυρίως να ενημερώσω..
Δυστυχώς ο περισσότερος κόσμος (και πολλοί bloggers φυσικά) όταν ακούνε τη λέξη "βιώσιμη ανάπτυξη" ή έστω "αειφόρο ανάπτυξη" πιστεύουν οτι είναι κάτι σαν την "οικολογική συνείδηση", που (πρέπει να) κόβει ανεξέλεχτα κάθε φουγάρο, που δεν πρέπει να μολύνει τις παραλίες εκτός αν είναι ο ξενοδόχος της ...περιοχής, που δεν πρέπει να κόβει δέντρα αλλά ...σαρώνει παράλληλα το φωτοτυπικό χαρτί, που χρησιμοποιεί ΑΠΕ ανυπερθέτως και με κάθε κόστος ενώ παράλληλα ορύεται "όχι άλλο ..κάρβουνο", που μαζεύει μοδάτα κουπόνια διοξειδίου του άνθρακα, που κλείνει συλλήβδην τα νταμάρια επειδή είναι άσχημα κι
ενοχλούν δάση και παραλίες με τα φουρνέλα τους ή και χωρίς αυτά, που δεν πίνει , δεν καπνίζει, που αγοράζει κάδο οικιακής κομποστοποίησης για να τον ..δείχνει αλλά αν τον ανοίξεις θα είναι πιθανότατα ...άδειος, που της φταίει η αγελάδα που ρεύεται και παράγει διοξείδιο αλλά που πληρώνει το αεροπορικό πανάκριβα μιας και το αεροπλάνο δεν ..ρεύεται, που οδηγεί το ...πάμφτηνο υβριδικό ειδκά όταν παίρνει πλάνα η τιβι, που λέει ότι ανακυκλώνει τους πάντες και τα πάντα αλλά που δεν κάνει το ζητούμενο δηλ. διαλογή στην πηγή, που λέει "όχι" σε κάθε επένδυση αρκεί ο ...περιπτεράς της γειτονιάς να αμφισβητήσει την περιβαλλοντική αξιοπιστία της, που δεν εμπιστεύεται επ'ουδενί τους πολιτειακούς άρχοντες και ...δώρα φέροντες, που γενικά κάνει ο,τιδήποτε που δεν οδηγεί σε ανάπτυξη...

Μόνο που αυτό δεν το λένε "αειφόρο ανάπτυξη" αλλά μάλλον "αειφόρο τίποτε".. και το τίποτε ούτε τρώγεται, ούτε αβγατίζει, ούτε καταπολεμά την ανεργία των νέων μας, ούτε παραδίνεται στις επόμενες γενεές..

Και ακόμη το λένε μόδα, κομπασμό και lifestyle… Διότι άλλο είναι να κομπάζεις οικολογικά, με κλισέ και πιασάρικα συνθήματα, με ένα διαρκές «όχι» στα χείλη και άλλο να κάνεις πράξη την περιβαλλοντική σου ευαισθησία με τρόπο που δεν αντιστρατεύεται αλλά αντιθέτως ενισχύει την ανάπτυξη...
Οι περισσότεροι από εμάς, όταν ακούνε τη λέξη "εξοικονόμηση ενέργειας" και "βιώσιμη κατανάλωση", πιστεύουν οτι είναι αυτά που γενικά πρέπει να κάνουν όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς.. Ολα εκείνα που πρέπει να γίνουν but not in my back yiard.. Μόνο που η "πίσω αυλή μας" σήμερα είναι ολόκληρος ο πλανήτης..

Η ίδια η πολιτεία θεωρεί ότι οι πολίτες της είναι τόσο πολύ γοητευμένοι (ή σαστισμένοι) με το ...πολυδιαφημισμένο πασπαρτού των ΑΠΕ, και κυρίως τα Φ/Β συστήματα, όπως άλλωστε φανερώνει το moto της πιο σημαντικής ίσως αρχής περί τα ενεργειακά ότι "στη χώρα μας υπάρχει ενέργεια που είναι δωρεάν"... Δυστυχώς όμως, αγαπητοί μου, όσο κι αν θα το επιθυμούσαμε, καμία ενέργεια δεν είναι δωρεάν, ούτε του κάρβουνου, ούτε των ΑΠΕ, ούτε των megawatts, ούτε ακόμη και των negawatts...

Σταματώ εδώ και δεσμεύομαι σύντομα να δώσω με σαφήνεια το γιατί η "βιώσιμη ανάπτυξη είναι πολιτισμός!" O πολιτισμός του να μοιράζεσαι, ο μόνος που μπορεί να επιβιώσει σήμερα!
Και γιατί άλλη οδός πλην της "βιώσιμης ανάπτυξης" δεν υπάρχει. Ή οι άνθρωποι θα οδεύσουν προς την βιώσιμη κοινωνία ή δεν έχουν μέλλον... Και για να οδεύσουν πάλι ο δρόμος ειναι μόνο ένας και μάλιστα στενωπός: είναι η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η απόκτηση της περιβαλλοντικής πληροφορίας στο σωστό χρόνο μέσα απο την δομημένη εκπαιδευτική διαδικασία..

Ευχαριστώ την νονά του elladitsamas κα Χριστίνα Μαραγκού. Την ακούραστη Ευτυχία και όλους όσους είχαν την υπομονή να κοιτάξουν πίσω από την ..κουρτίνα..

[Πέτρος Τζεφέρης]

1.7.08

ΑΛΒΑΝΙΑ: ένα μικρό ...ελντοράντο στα σύνορά μας;

Οσοι επιχειρούν να επεκτείνουν το μύθο της "ψωροκώσταινας" που έχει αποδειχθεί περίτρανα λανθασμένος για την Ελλάδα, και στην γειτονική Αλβανία διαπράττουν επίσης σοβαρό λάθος!

Διότι η Αλβανία διαθέτει σημαντικότατο σε σχέση με την έκτασή της (29000 τετρ. χλμ) ορυκτό πλούτο κι ακόμα ένα σύνολο από συγκριτικά πλεονεκτήματα για την επωφελή εκμετάλλευσή του.

Μπορεί ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός για τις εξορυκτικές εργασίες καθώς και για τις εργασίες αποκομιδής να είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό απηρχαιωμένος και με πλημμελή συντήρηση, το μεταλλευτικό δυναμικό όμως της αλβανίας είναι σημαντικό.

Το πρόσφατο εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου της ΤΙΤΑΝ ΑΕ στην Αλβανία, επένδυση συνολικού ύψους 170 εκατ. ευρώ, που θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2009 , αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Δείτε παρακάτω άρθρο του Δρος Πέτρου Γ. Τζεφέρη